Κράτος και Διαφθορά. Πώς θα κόψουμε τον Ομφάλιο Λώρο

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 14 Ιανουαρίου 2008
Ομιλία του Γιώργου Α. Παπανδρέου σε Ημερίδα που διοργάνωσε η «Διεθνής Διαφάνεια - Ελλάς»

"Αγαπητή κυρία Πρόεδρε της Διεθνούς Διαφάνειας, αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι, είναι πολύ σημαντική αυτή η συνάντηση που γίνεται σήμερα εδώ. Έρχεται σε μια στιγμή που, η χώρα μας συγκλονίζεται από τα ζητήματα της διαφθοράς και, θα είναι πολύ χρήσιμη, όχι μόνον η παρουσία σας, αλλά και οι προτάσεις σας, οι σκέψεις σας, για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, που όμως, είμαι σίγουρος, ότι θα συμφωνήσετε κι εσείς κυρία Πρόεδρε, πως είναι ένα φαινόμενο που δεν απαιτεί μόνον τεχνικές λύσεις, αλλά πρώτιστα πολιτική βούληση. Την πολιτική βούληση, να αντιμετωπιστεί ένα φαινόμενο πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό που, δυστυχώς, η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει.

Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί φίλοι, το 1994, ο τότε πρωθυπουργός της χώρας, ο Ανδρέας Παπανδρέου, είχε μιλήσει για το μεγάλο πρόβλημα του δημόσιου χρέους, είχε τότε πει ότι, ή θα χτυπήσουμε το πρόβλημα του δημόσιου χρέους, ή θα μας πνίξει. Σήμερα, παραφράζοντας τα λόγια του, θα ήθελα να πω ότι, ή θα χτυπήσουμε το φαινόμενο της διαφθοράς στην Ελλάδα, ή θα μας πνίξει όλους.

Δεν έχει νόημα να ανακοινώνουμε αποσπασματικά μέτρα. Χρειαζόμαστε δέσμη μέτρων, στρατηγικού χαρακτήρα, που θα συνοδεύονται από μια συστηματική προσπάθεια της πολιτείας για την εφαρμογή τους και, κυρίως χρειαζόμαστε, την πολιτική βούληση. Η υπόθεση της διαφθοράς είναι υπόθεση εθνική, είναι υπόθεση δημοκρατίας, είναι υπόθεση προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών.

Η έρευνα που μας παρουσίασε η Διεθνής Διαφάνεια, είναι αποκαλυπτική για την έκταση της διαφθοράς στην κοινωνία μας. Όμως, πίσω από τα νούμερα, κρύβονται κι άλλες αλήθειες.

Αλήθεια πρώτη: η διαφθορά έχει συνέπειες ιδιαίτερα για τον μέσο και φτωχότερο πολίτη. Το δικαίωμα, παραδείγματος χάρη, για σωστή υγειονομική περίθαλψη -μας λένε οι στατιστικές σας- δεν είναι πια δικαίωμα. Είναι προνόμιο προς πώληση, είναι υπηρεσία προς εξαγορά, ιδιαίτερα οι εγχειρήσεις, και στα δημόσια, και στα ιδιωτικά νοσοκομεία.

Αλλά η έρευνά σας, μας λέει επίσης ότι, υπονομεύονται κι άλλα δικαιώματα. Το δικαίωμα για αντικειμενική αντιμετώπιση από την Εφορία, το δικαίωμα για πολεοδομική άδεια, για σωστή μεταχείριση από τη γραφειοκρατία και το δικαίωμα για άδεια οδήγησης, όχι μέσα από γρηγορόσημα, δώρα και χρηματισμούς. Αυτά, γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης του πολίτη.

Αλήθεια δεύτερη: η διαφθορά είναι πηγή κατάφορης κοινωνικής και οικονομικής ανισότητας και αδικίας. Όποιος έχει την εξουσία, πουλάει τις υπηρεσίες που, διαφορετικά, θα ήταν ή δωρεάν, ή έναντι ενός μικρού και προσδιορισμένου δημοσίως ποσού, δηλαδή, η διαφθορά κοστίζει.

Ναι μεν, αν είσαι πλούσιος, αυτό το κόστος είναι μικρό μέρος του εισοδήματός σου, αν όμως έχεις ένα μέσο ή χαμηλό εισόδημα, το βάρος είναι τεράστιο. Μπροστά στον εκβιασμό της όποιας εξουσίας, ο πολίτης βρίσκεται ανυπεράσπιστος. Τόσο ανυπεράσπιστος, που να στερείται ο μέσος Έλληνας βασικά του δικαιώματα, όπως αυτό της υγείας και της περίθαλψης.

Αλήθεια τρίτη: η διαφορά υπονομεύει τους δημοκρατικούς μας θεσμούς και, τελικά, τα δημοκρατικά δικαιώματα κάθε Έλληνα και Ελληνίδας. Διότι εκεί όπου το κράτος έπρεπε να προστατεύει τα δικαιώματα του πολίτη, εκεί όπου έπρεπε να υπεραμύνεται για την ισότητα κάθε πολίτη απέναντι στο νόμο, στις υποχρεώσεις και τις ελευθερίες, εκεί τον αφήνει ανυπεράσπιστο.

Όχι μόνο τον αφήνει ανυπεράσπιστο, αλλά και ανοίγει διάπλατα τις πόρτες της «εξυπηρέτησης», της πελατειακής σχέσης, της απονομής προνομίων, πέραν του νόμου, σε ισχυρούς και σε «κολλητούς»-όπως λέγονται πρόσφατα. Ο νόμος γίνεται ο νόμος του ισχυρού. Καταργείται ουσιαστικά ο νόμος, καταργείται η ευνομούμενη πολιτεία και εγκαθίσταται ο νόμος του ισχυρού.

Αλήθεια τέταρτη: στο σημερινό παγκόσμιο οικονομικό σύστημα έχουμε τεράστια συγκέντρωση εξουσίας. Ιδιαίτερα, συγκέντρωση πλούτου, αμύθητου πλούτου, σε χέρια λίγων και, μαζί, έχουμε την συγκέντρωση της εξουσίας και της παραγωγής γνώσης από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Η συγκέντρωση του πλούτου γίνεται σε διεθνές επίπεδο, με ελλιπείς θεσμούς ελέγχου και επιβολής αρχών και κανόνων.

Η τεράστια αυτή συγκέντρωση εξουσίας απειλεί τους δημοκρατικούς μας θεσμούς. Η πολιτική, η Δικαιοσύνη, τα Σώματα Ασφαλείας, το κράτος, οι λειτουργοί της δημοσιογραφίας γίνονται, πολλές φορές, εύκολη λεία αυτής της προσπάθειας της εξουσίας να επιβάλει τους όρους και τα συμφέροντά της.

Απέναντι σε αυτό το διεθνές πρόβλημα, είναι απαραίτητο να σταθούμε με προτάσεις για τον εκδημοκρατισμό της παγκόσμιας διακυβέρνησης και είμαι σίγουρος, ότι η Διεθνής Διαφάνεια έχει να προσφέρει σημαντικά σε αυτό τον τομέα. Εμείς οι σοσιαλιστές και, εγώ, ως Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, αυτό προωθούμε.

Αλήθεια πέμπτη: το κάθε κράτος, το κάθε έθνος, έχει δύο δρόμους να διαλέξει. Ή της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των πολιτών, της προστασίας της αξιοπρέπειάς τους από εκβιασμούς, ή της υποταγής της συναλλαγής και της συγκάλυψης της αυθαιρεσίας της εξουσίας, που παράγει και διαφθορά και, βέβαια, τεράστια ανασφάλεια στον πολίτη.

Από τη μία πλευρά, θα έχει μία κυβέρνηση την πολιτική βούληση να ενισχύσει τους δημοκρατικούς θεσμούς, δηλαδή, θεσμούς που αλληλοελέγχουν τις διάφορες εξουσίες, είτε είναι του κράτους, είτε είναι της αγοράς, είτε είναι η εκτελεστική, η νομοθετική, η δικαστική εξουσία, είτε είναι η εξουσία των Μέσων Ενημέρωσης, της Αυτοδιοίκησης, ή άλλες. Αυτό που εμείς αποκαλούμε, θεσμούς και πρακτικές λογοδοσίας, θεσμούς διαφάνειας, θεσμούς αξιοκρατίας, θεσμούς αξιολόγησης, θεσμούς διαβούλευσης και συμμετοχής των πολιτών, θεσμούς αποκέντρωσης, θεσμούς που εγγυώνται την ανεξαρτησία των Μέσων Ενημέρωσης, θεσμούς που εγγυώνται την αυτονομία των πολιτικών κομμάτων από τις αθέμιτες παρεμβάσεις μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, θεσμούς που διασφαλίζουν την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης.

Από την άλλη μεριά, το κράτος, το κάθε έθνος, έχει να διαλέξει τον άλλο δρόμο, που είναι της υποταγής. Να αφήσει, δηλαδή, να αδυνατίσουν οι θεσμοί προστασίας του πολίτη, των δικαιωμάτων του, να μείνει ο μέσος πολίτης ανυπεράσπιστος, απέναντι στα κάθε λογής συμφέροντα, ανυπεράσπιστος, απέναντι στην αυθαιρεσία της εξουσίας.

Και η Ελλάδα, όπως όλες οι άλλες χώρες, έχει και είχε να διαλέξει. Πρόκειται για μια δύσκολη επιλογή, όταν μάλιστα, οι δικοί μας θεσμοί της Δημοκρατίας επηρεάζονται ιδιαίτερα από τα πρόσωπα που τους εκπροσωπούν, ενώ κυριαρχεί ακόμα στην πολιτική ζωή, η αντίληψη της πελατειακής σχέσης με τον πολίτη.

Δυστυχώς, η σημερινή κυβέρνηση, παρά τα μεγάλα της λόγια προεκλογικά, και το 2004, και το 2007, έχει κάνει την επιλογή της υποταγής και της συναλλαγής. Διότι κρύβεται μία ακόμα αλήθεια πίσω από τις στατιστικές της έρευνάς σας, αυτή η κυβέρνηση, με την πολιτική της, έχει μετατραπεί, από πολέμιος διαφθοράς, σε βασικό παραγωγό και εστία της διαφθοράς.

Και η αλήθεια, που δεν αποτυπώνεται στην έρευνά σας, είναι ότι ο μεν πολίτης εισπράττει την διαφθορά στην καθημερινή του ζωή, αλλά η πηγή αυτής της έκρηξης αδιαφάνειας είναι η πολιτική και η πρακτική που ακολουθεί η σημερινή κυβέρνηση.

Είναι υπερβολή να πούμε για την αντίληψη του τρόπου διακυβέρνησης της χώρας μας από τη Νέα Δημοκρατία, ότι προάγει τη διαφθορά; Η αντίληψη, δηλαδή, ότι μπορούμε να εξαγοράσουμε την ψήφο ενός νέου συμπολίτη μας, ανέργου, να εξαγοράσουμε το πολιτικό του δικαίωμα να αποφασίζει ελεύθερα για την κυβέρνησή του, με χρήματα του Ελληνικού λαού, για να του δώσουμε μια προσωρινή δουλειά, ή ότι μπορούμε να αγοράσουμε, να εκβιάσουμε σεξουαλικές σχέσεις, προσφέροντας θέση στο δημόσιο, τι άλλο είναι αυτό από διαφθορά;

Αυτή η αυθαιρεσία της εξουσίας είναι που καλλιεργεί την διαφθορά. Όταν καταργούνται Ανεξάρτητες Αρχές, όπως του ΑΣΕΠ, για τις προσλήψεις, θα έχουμε εκβιασμούς και διαφθορά. Όταν κομματικοποιούνται Ανεξάρτητες Αρχές, όπως η Επιτροπή Ανταγωνισμού, θα έχουμε εκβιασμούς, χρηματισμούς και διαφθορά, όπως έγινε και με τους «κουμπάρους».

Όταν κομματικοποιούνται οι Διοικήσεις όλων των Ασφαλιστικών Ταμείων, παίρνονται αποφάσεις εν κρυπτώ για τα δομημένα ομόλογα, ανατίθεται σε κομματικούς μεσάζοντες, και πάλι εν κρυπτώ, η πώληση ή η αγορά κρατικών μετοχών, τότε, θα έχουμε εκβιασμούς και διαφθορά.

Κι όταν ενοχλεί την κυβέρνηση ένα πόρισμα του Ζορμπά για το ίδιο θέμα, για τα χρήματα και τις βαλίτσες, το εξαφανίζει. Εξαφανίζοντάς το, γίνεται η κυβέρνηση αντικείμενο πιθανών εκβιασμών. Εξαφανίζοντάς το, γίνονται και οι δικαστικοί λειτουργοί συνυπεύθυνοι, αν όχι και συνένοχοι της συγκάλυψης των σκανδάλων αυτών, όπως έγιναν με τις υποκλοπές, όπως έγινε και η κυβέρνηση, με τις απαγωγές των Πακιστανών.

Πώς θα πάμε καλύτερα στις εκλογές της Αυτοδιοίκησης, για να την ελέγξουμε; Αποφασίζουμε το 42%. Μας δυσκολεύει ο εκλογικός νόμος; Κατεβάζουμε το όριο για την αυτοδυναμία στο 39%. Μας εμποδίζει να εξυπηρετήσουμε κάποιους «ημέτερους», λόγω της προστασίας του περιβάλλοντος, που κατοχυρώνεται συνταγματικά; Την καταργούμε. Δεν ελέγχουμε την Δικαιοσύνη επαρκώς; Δημιουργούμε ένα τέτοιο Συνταγματικό Δικαστήριο που θα μας βοηθήσει να την ελέγξουμε, όσο μας χρειάζεται. Η Δικαιοσύνη είναι βασικός πυλώνας αξιοπιστίας του δημοκρατικού μας συστήματος.

Μόλις προ ημερών, κάλεσα, από το βήμα της Βουλής, τους δικαστικούς λειτουργούς να αντισταθούν και να ανατρέψουν αυτή την φαύλη λειτουργία των δημοκρατικών μας θεσμών, στην προσπάθεια χειραγώγησης της Δικαιοσύνης. Είναι άλλοι που μίλησαν προ ετών, συλλήβδην, για την "διεφθαρμένη Δικαιοσύνη" και, μάλιστα, ήταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός.

Εγώ λέω ένα πράγμα: Όσο υπάρχουν φαινόμενα διαφθοράς και όσο η Δικαιοσύνη δεν ανταποκρίνεται, σε κάθε περίπτωση, στο ύψος που απαιτούν οι πολίτες και οι περιστάσεις, τόσο οι πολίτες θα χάνουν την εμπιστοσύνη τους σε αυτήν.

Δυστυχώς, η σημερινή κυβέρνηση κάνει τα πάντα για να εκμεταλλευτεί την εξουσία, τον δημόσιο πλούτο, να βολέψει κάποιους δικούς της και να διευθετήσει κάποια ισχυρά συμφέροντα. Αυτή είναι η αντίληψη που επικρατεί. Και έφτασαν να κατέχουν ένα πρωτοφανές ρεκόρ. Καμία από τις μεγάλες υποθέσεις σκανδάλων, που συγκλόνισαν την κοινή γνώμη τα τελευταία χρόνια, δεν έχει διαλευκανθεί: υποκλοπές, Πακιστανοί, «κουμπάροι», ομόλογα και, τώρα, τα DVD της γαλάζιας ντροπής.

Καταδικάζει η κυβέρνηση την πολιτική της κλειδαρότρυπας. Ρωτώ: ποιος είναι υπεύθυνος γι' αυτή την πολιτική της κλειδαρότρυπας; Είναι η αντιπολίτευση; Όχι. Καίρια φέρει την ευθύνη η ίδια η κυβέρνηση, διότι αν είχε ρίξει φως στην υπόθεση, εάν δεν την χειριζόταν με τρόπο που, αποδεικνύει ότι κάτι κρύβει, κάτι φοβάται, κάτι συγκαλύπτει, θα είχε κλείσει η υπόθεση.

Δεν μας ενδιαφέρουν οι ροζ λεπτομέρειες, μας αφορά, όμως, η κατάχρηση της εξουσίας, ο τρόπος διακυβέρνησης της χώρας και το αν εκβιάζει, ή εκβιάζεται, ή και τα δύο, η κυβέρνηση. Μας αφορά, εάν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έχουν εμπλακεί, με τρόπο αθέμιτο, που καταργεί την ανεξαρτησία και ελευθερία του Τύπου.

Μας αφορά, πώς η κυβέρνηση χρησιμοποιεί την εξουσία, για να υπηρετεί συμφέροντα άνομα, αδιαφανή. Μας αφορά, πώς η κυβέρνηση διαμόρφωσε ένα ολόκληρο κύκλωμα εξουσίας για τη νομή της, προς όφελος των «κολλητών» και φίλων της. Μας αφορά, πώς ασκείται η εξουσία από το Μαξίμου.

Μας αφορά, πώς η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τα χρήματα του Ελληνικού λαού υπέρ κάποιων ισχυρών, όταν λέει ότι "δεν έχει λεφτά για προσλήψεις στα νοσοκομεία" αναγκάζεται ο κοσμάκης να πληρώνει για να βρει μια θέση, όπως δείχνουν ξεκάθαρα οι δικές σας έρευνες, της Διεθνούς Διαφάνειας.

Το χειρότερο, όμως, είναι πως κάθε μία από αυτές τις υποθέσεις έχει επιπτώσεις στον πολίτη. Αυτή η λυσσαλέα μάχη για εξουσία και δύναμη, θίγει άμεσα τον πολίτη, τα δικαιώματά του, το οικονομικό του συμφέρον, την καθημερινότητά του, την ζωή του.

Τα δομημένα ομόλογα δεν κλόνισαν μόνο την εμπιστοσύνη του στο σύστημα, αλλά αισθάνθηκε -και έχει- απειλή για την ίδια του την τσέπη, για το μέλλον του. Οι υποκλοπές έθιξαν και την αξιοπρέπειά του, αλλά και την ασφάλειά του.

Τα σκάνδαλα έχουν πλήξει το ίδιο το εισόδημα των πολιτών, αλλά και την ηθική μας υπόσταση ως κοινωνία, την ακεραιότητά μας. Και χρειάζεται μια νέα ηθική στην πολιτική. Μια ηθική, που δεν θα έρθει από την φώτιση του Θεού, γιατί δεν είναι στο DNA κανενός λαού το θέμα της διαφθοράς. Το να χτυπήσουμε την διαφθορά, θα είναι αποτέλεσμα της ισχυρής πολιτικής βούλησης, να ρίξουμε άπλετο φως στα προβλήματα της διαφθοράς στην κοινωνία μας και να πάρουμε τα απαραίτητα μέτρα.

Αν διαβάσουμε τα πρωτοσέλιδα των τελευταίων επτά-οκτώ μηνών, δυστυχώς, θα δούμε σχεδόν κάθε μέρα, και είναι απαράδεκτο αυτό για μια χώρα, κάποιο σκάνδαλο στα πρωτοσέλιδα. Και η σημερινή κρίση μετατρέπεται σε κρίση αξιοπιστίας του πολιτικού μας συστήματος. Κρίση που υπονομεύει την εμπιστοσύνη του πολίτη στην ίδια την Δημοκρατία.

Ο πολιτικός βίος της χώρας μας, τέσσερις μήνες μετά τις εκλογές, έχει εγκλωβιστεί ανάμεσα στα σκάνδαλα και την ανεπάρκεια μιας τρομαγμένης κυβέρνησης, ενώ οι προτεραιότητες της χώρας, θα έπρεπε να είναι άλλες.

Η οικονομία, που δεν παράγει οφέλη για τους πολλούς, οι οποίοι πιέζονται αφόρητα από την ακρίβεια και τους φόρους. Η διεθνής κατάσταση, η εξωτερική πολιτική, που δεν δημιουργεί προσδοκίες. Τα εθνικά μας θέματα, που φαίνεται να έχουν εγκαταλειφθεί στην τύχη τους. Η δημόσια παιδεία, που έχει περιέλθει σε τέλμα.

Έτσι, οι πολίτες αισθάνονται εγκλωβισμένοι. Απαισιοδοξία κυριαρχεί στην χώρα μας και, όλα, είναι επικοινωνία, ενώ η πολιτική απουσιάζει. Είναι πια σε όλους σαφές ότι, κάτι πρέπει να γίνει. Το φτάνει πια, το λέει κάθε Έλληνας πολίτης. Αυτός ο ξεπεσμός δεν μπορεί να συνεχιστεί. Δεν μπορεί ο πολίτης να πληρώνει τα σπασμένα των παιγνίων της εξουσίας, ούτε να ανέχεται άλλο την υποκρισία και την συγκάλυψη.

Ήρθε η κυβέρνηση να δώσει λύσεις για την διαφάνεια και έχει γίνει κεντρικό πρόβλημα η ίδια. Όταν, μάλιστα, η κινούσα αρχή αυτού του πέπλου σιωπής είναι το ίδιο το γραφείο του πρωθυπουργού, τότε το πρόβλημα παίρνει και άλλες διαστάσεις, αλλά ευτυχώς, στις δημοκρατίες, δεν υπάρχουν αδιέξοδα.

Εμείς, σε ανύποπτο χρόνο, θέσαμε επιτακτικά το ζήτημα της αποκατάστασης της αυτονομίας του πολιτικού συστήματος, της διαφάνειας του δημόσιου βίου και της λειτουργίας του κράτους. Μάλιστα, είχα πει κι εγώ προσωπικά στον πρωθυπουργό, πριν από τέσσερα χρόνια, όταν ανέλαβε για πρώτη φορά την πρωθυπουργία της χώρας, ότι θα ήμουν ο ίδιος διατεθειμένος να συμβάλω, ώστε από κοινού να χτυπήσουμε την διαφθορά στην Ελλάδα.

Δεν άκουσε. Συνέχισα και κατέθεσα προτάσεις. Προτάσεις, επεξεργασμένες από έμπειρους νομικούς, οικονομολόγους, πολιτικούς, για το πώς θα χτυπήσουμε τη διαφθορά. Και μάλιστα, έχουμε ένα ολόκληρο πρόγραμμα πια, που ξεκινάει από το πολιτικό σύστημα, τον εκλογικό νόμο, μέχρι την διαφάνεια στο δημόσιο τομέα και την υπόθεση της διαβούλευσης, της λογοδοσίας, της αξιοκρατίας και της συνεχούς αξιολόγησης του δημόσιου βίου. Πολύ συγκεκριμένες προτάσεις.

Μάλιστα, στη Βουλή, ανέφερα προχθές ένα πολύ απλό παράδειγμα. Όλες οι αποφάσεις των υπουργών και των πολιτικών, αλλά και των υπαλλήλων της χώρας μας, όλες οι αποφάσεις, να δημοσιεύονται στο διαδίκτυο. Δεν θα είχαμε τότε να ψάχνουμε για τις αποφάσεις του άλφα ή βήτα γενικού γραμματέα, για το αν χαρακτήρισε ή αποχαρακτήρισε κάποια έκταση και πώς ή αν χρηματοδότησε έναν τάδε ή έναν άλλο σύλλογο.

Δεν θα είχαμε την ανάγκη να ανακαλύπτουμε, εκ των υστέρων, τις πράξεις μετά από ένα - δύο-τρία χρόνια των διαφόρων, που ασκούν την εξουσία με την εμπιστοσύνη του Ελληνικού λαού.

Ένα απλό παράδειγμα, αλλά ίσως από τα βασικότερα, είναι η κατάθεση από το ΠΑΣΟΚ ενός εκλογικού νόμου, που αλλάζει, για να εκπροσωπηθεί πιο ουσιαστικά ο πολίτης, για να αλλάξει η ποιότητα της σχέσης του βουλευτή με τον πολίτη, για να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία του βουλευτή από τα διάφορα κέντρα εξουσίας και, ιδιαίτερα, από τα οικονομικά συμφέροντα και για να διασφαλιστεί η πολιτική αυτονομία, που σημαίνει πολύ απλά, ουσιαστική και δημοκρατική έκφραση όλων των πολιτών.

Δεν θα ήθελα να σας ταλαιπωρήσω με τις λεπτομέρειες αυτής της πρότασης, διότι είναι σημαντική και αφορά από την Δικαιοσύνη, μέχρι το Κοινοβούλιο, το κράτος και τα Μέσα Ενημέρωσης. Θέλω, όμως, να προτείνω εδώ και πάλι, όπως έχω κάνει πολλές φορές, να υπάρξει ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα -θα μπορούσε να είναι ένα δεκαετές πρόγραμμα- για την καταπολέμηση της διαφθοράς, που θα είχε την συναίνεση όλων των κομμάτων της χώρας μας και το οποίο θα υπηρετήσουν όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις, που θα εκλέγονται από τον Ελληνικό λαό. Έτσι, θα μπορέσουμε πραγματικά να χτυπήσουμε την διαφθορά.

Μπορώ πάντως να σας πω ότι, εμείς, στο ΠΑΣΟΚ, είμαστε αποφασισμένοι να εκπληρώσουμε το χρέος μας, να χτυπήσουμε αυτή τη μάστιγα. Και ξέρουμε, ποιο είναι το πρώτιστο καθήκον μας, γιατί ξέρουμε, ποιος είναι και ο λόγος της ύπαρξής μας.

Όταν το ΠΑΣΟΚ ιδρύθηκε, για να ανατρέψει τα προκατασκευασμένα σενάρια της μεταπολίτευσης, ήμασταν μια δύναμη πράγματι, επαναστατική, αλλαγής. Κάναμε σημαντικά βήματα στο διάστημα όλων αυτών των ετών, να βάλουμε μια τάξη με το ΑΣΕΠ, με μεγαλύτερη διαφάνεια, αλλά χρειάζεται σίγουρα πολύ βαθύτερη τομή.

Τώρα καλείται το ΠΑΣΟΚ να αναμορφώσει, όχι απλώς τα κακώς κείμενα, σε ό,τι αφορά την διαφθορά, αλλά γενικότερα στο πολιτικό σύστημα. Να ανανεώσει, δηλαδή, τις προσδοκίες των πολιτών από την πολιτική και να δώσει ριζοσπαστική διέξοδο στα αδιέξοδα που σωρεύει σήμερα η αδιαφάνεια, η διαπλοκή, όπως λέγεται, η αποκαρδίωση τελικά του Έλληνα πολίτη, από τα όσα βλέπει καθημερινά.

Πρώτιστο καθήκον μας είναι, να καταστήσουμε ξανά αξιόπιστο και να προβάλουμε δυναμικά ένα όραμα εναλλακτικής διακυβέρνησης της χώρας, που θα τελειώνει με αυτό το αυτοκαταστροφικό αντιαναπτυξιακό μοντέλο, στο οποίο έχουμε εγκλωβιστεί και που δεν δίνει δυνατότητες στον πολίτη να διαμορφώσει νέες σχέσεις με το περιβάλλον, με την παιδεία, με την οικονομία και με το παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Όσο αυτό το μέλλον σχεδιάζεται και παράγεται μακριά από έναν διαφανή, δημοκρατικά ελεγχόμενο, δημόσιο χώρο, τόσο ο πολίτης θα μένει με την εντύπωση, ότι βρίσκεται μόνος του, ανυπεράσπιστος, στα πολλαπλασιαζόμενα καθημερινά προβλήματά του ή θα απελπίζεται για την επίλυσή τους και θα αναζητεί, με όποιον τρόπο μπορεί, έστω μια προσωρινή λύση, για τις δικές του τουλάχιστον ζωτικές ανάγκες.

Θα πέφτει έτσι θύμα κάθε μορφής επιτηδείων, στους οποίους και θα εκχωρεί όλο και μεγαλύτερο πεδίο εξουσίας. Όλο και περισσότερο θα υπονομεύεται, δηλαδή, η δημοκρατική λειτουργία του πολιτεύματός μας.

Και όσο αυτό συμβαίνει, η πολιτική θα απαξιώνεται, είτε ως δυνατότητα επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων, είτε ως θέληση ριζικής αντιμετώπισης των αιτιών που τα δημιουργούν.

Η σημερινή κρίση του πολιτικού μας συστήματος είναι, κυρίως, των πελατειακών σχέσεων, πάνω στις οποίες στηρίζεται. Όσο αυτές οι πελατειακές σχέσεις αναπαράγονται, τόσο ο πολίτης θα απομακρύνεται από αυτές, ή θα παραδίδεται στην κυριαρχία τους, μετατρέποντας υγιείς πολιτικές σχέσεις, σε σχέσεις συναλλαγής, ενός ατέλειωτου και αδιέξοδου «δούναι και λαβείν», χωρίς αρχές, χωρίς αξίες, χωρίς αναπτυξιακά αποτελέσματα. Αυτό τον φαύλο κύκλο, είναι αποφασισμένο να σπάσει το ΠΑΣΟΚ.

Η Ελλάδα, πρέπει να γίνει η Ελλάδα της ποιότητας, η Ελλάδα των αξιών, η Ελλάδα μιας νέας εθνικής στρατηγικής, που κατοχυρώνει δικαιώματα και ανοίγει νέους ορίζοντες. Σπάζοντας αυτόν τον φαύλο κύκλο, θα επιτρέψουμε στην πολιτική να κερδίσει ξανά την αξιοπιστία, την εμπιστοσύνη των πολιτών και να απελευθερώσει στην κοινωνία δημιουργικές δυνάμεις.

Σας ευχαριστώ και εύχομαι καλή επιτυχία".