Ðþò ç ÌÝñêåë Ýóùóå ôï åõñþ

Βασßλης Φουρτοýνης, δÜσκαλος

ÐáñáóêåõÞ 16 ÌáÀïõ 2014

http://www.fourtounis.gr/Τελειþνουμε με το τρßτο και τελευταßο μÝρος του Üρθρου του Peter Spiegel των Financial Times στο οποßο αναφÝρεται για το πþς η κα ΜÝρκελ Ýωσε το ευρþ.

¼ταν η ¶γκελα ΜÝρκελ πÞρε στα χÝρια της το Ýγγραφο που εßχε μüλις μοιρÜσει ο ΜπαρÜκ ΟμπÜμα στο τραπÝζι πÝρασε στην αντεπßθεση. «Τι εßναι αυτü;» ρþτησε. «Δεν το Ýχω ξαναδεß».

Ο πρüεδρος των ΗΠΑ χαρακτÞρισε το Ýγγραφο λßστα απü θÝματα προς συζÞτηση τα οποßα μποροýσαν να εξετÜσουν αυτüς και οι επτÜ Ευρωπαßοι ομüλογοß του στην αßθουσα, üταν θα τελεßωνε το απüγευμα η σýνοδος του G20 στο Λος ΚÜμπος του Μεξικοý.

Tα περισσüτερα επαναλÜμβαναν üσα εßχαν Þδη συμφωνηθεß. ΑλλÜ το τελευταßο σημεßο Þταν κÜτι καινοýργιο, ανÝφεραν αξιωματοýχοι που εßχαν διαβÜσει το κεßμενο: μια πλÞρη αποδοχÞ ενüς σχεδßου που εßχε κυκλοφορÞσει Üτυπα στη σýνοδο απü τον Üνθρωπο που καθüταν δßπλα στην Α. ΜÝρκελ, τον ΜÜριο Μüντι, τον Ιταλü πρωθυπουργü. Το σχÝδιο, το οποßο προετοßμαζαν ο κ. Μüντι και οι συνεργÜτες του μÞνες πριν απü τη σýνοδο του Ιουνßου, καλοýσε την ΕυρωπαúκÞ ΚεντρικÞ ΤρÜπεζα να προστατÝψει τις χþρες της ευρωζþνης üταν θα δÝχονταν επßθεση απü τις αγορÝς, μÝσω της αυτüματης αγορÜς των ομολüγων τους.

Μüνο οι «ενÜρετες» χþρες που υπÜκουαν στους δημοσιονομικοýς κανüνες της Ε.Ε. θα εßχαν δικαßωμα στη βοÞθεια. ΑλλÜ το σχÝδιο Μüντι θα διασφÜλιζε üτι το κüστος δανεισμοý, που στην περßπτωση της Ιταλßας και της Ισπανßας ανÝβαινε και πÜλι σε επικßνδυνα επßπεδα, θα Ýμενε σε ελεγχüμενα επßπεδα.

«ΘÝλαμε να κÜνουμε να εξελιχθεß κÜτι που δεν θα Þταν επικßνδυνο για τον Ýλεγχο της προσφορÜς χρÞματος στην Ευρþπη, δεν θα προσÝβαλε τη γερμανικÞ αυστηρüτητα, θα βοηθοýσε στον μετριασμü των spreads των ομολüγων, αλλÜ θα μποροýσε να αποκτηθεß μüνο ως αντÜλλαγμα στην πειθαρχßα», ανÝφερε ο κ. Μüντι στους Financial Times.

Kαθþς διÜβαζε το χαρτß που εßχε μπροστÜ της, ο εκνευρισμüς της Α. ΜÝρκελ μεγÜλωνε. «¹ταν πραγματικÜ εξαγριωμÝνη» ανÝφερε πρüσωπο που βρισκüταν στην αßθουσα. Αν και οι αντιρρÞσεις της Þταν διαδικαστικÝς, Þταν ξεκÜθαρο üτι οι αντιπροσωπßες της Ιταλßας και των ΗΠΑ εßχαν συνεργαστεß για να την κÜνουν να αποδεχτεß Ýνα σχÝδιο αγορÜς ομολüγων απü την ΕΚΤ που θα Üλλαζε ριζικÜ τον τρüπο με τον οποßο η ευρωζþνη καταπολεμοýσε την κρßση.

H ΟυÜσιγκτον Þταν υπÝρ της δημιουργßας ενüς τεßχους προστασßας με τη στÞριξη της ΕΚΤ απü την Ýναρξη σχεδüν της κρßσης, υποστηρßζοντας üτι η Fed εßχε αποδειχθεß αναντικατÜστατη στην αντιμετþπιση του τραπεζικοý πανικοý στις ΗΠΑ. Ο Λευκüς Οßκος αντιμετþπιζε τον κ. Μüντι ως τον πιο ισχυρü του σýμμαχο, ειδικÜ αφüτου ο ΝικολÜ Σαρκοζß, ο ΓÜλλος πρüεδρος, δεν επανεξελÝγη Ýναν μÞνα νωρßτερα.

Ο Μ. ΟμπÜμα πßεσε την Α. ΜÝρκελ να αποδεχθεß τον συγκρατημÝνο Ιταλü. Σε μια μεταξý τους συνομιλßα κατÜ τη διÜρκεια γεýματος στην εξοχικÞ του κατοικßα στο Καμπ ΝτÝιβιντ, ο Μ. ΟμπÜμα της εßπε: «ΠρÝπει να συνεργαστεßς μαζß του».

Ωστüσο, üταν Þρθε αντιμÝτωπος με τις Ýντονες αντιρρÞσεις της θυμωμÝνης ΜÝρκελ στο Λος ΚÜμπος, στρÜφηκε στον συνεργÜτη του, τον επικεφαλÞς διεθνþν οικονομικþν του Λευκοý Οßκου, ΜÜικλ Φρüμαν, για να ρωτÞσει αν δεν το εßχε μοιραστεß με τις υπüλοιπες αντιπροσωπεßες, κßνηση που πολλοß εξÝλαβαν ως Ýναν ευγενικü τρüπο για να λÞξει τη μονομαχßα. ¼ταν ο κ. Φρüμαν αναγνþρισε την παρÜλειψη, η συζÞτηση Ýληξε.

Εκεßνη την þρα, η διαμÜχη Ýμοιαζε να εßναι το τελευταßο επεισüδιο σε μια σειρÜ αποτυχημÝνες προσπÜθειες του Μπ. ΟμπÜμα και των συνωμοτþν του στην Ε.Ε. να πιÝσουν τη ΜÝρκελ να αποδεχθεß Ýνα μεγαλýτερο τεßχος προστασßας για τις πολιορκοýμενες χþρες της ευρωζþνης. Την προηγοýμενη χρονιÜ, εßχε ενþσει δυνÜμεις με τον Σαρκοζß στη σýνοδο του G20 στις ΚÜννες. ΑυτÞν τη φορÜ Þταν με τον Μ. Μüντι.

Εκ των υστÝρων, φαßνεται üτι σηματοδοτÞθηκε η αρχÞ της τελευταßας καμπÞς της κρßσης. Τρεις μÞνες μετÜ την Ýντονη αντιπαρÜθεση, η Α. ΜÝρκελ θα Ýδινε τη συγκατÜθεσÞ της σε Ýνα εξßσου φιλüδοξο σχÝδιο αγορÜς ομολüγων που εßχε σχεδιαστεß απü Ýναν Üλλο Ιταλü τεχνοκρÜτη, τον πρüεδρο της ΕΚΤ, ΜÜριο ΝτρÜγκι. Αυτü θα Ýβαζε τÝλος στην υπαρξιακÞ κρßση που αντιμετþπιζε το ευρþ για πÜνω απü τρßα χρüνια.

Το σχÝδιο αυτü -το οποßο αποκαλýφθηκε αφüτου οι υπÜλληλοι της ΕΚΤ πÝρασαν Ýνα δýσκολο καλοκαßρι για να το προετοιμÜσουν, μετÜ τη δÞλωση του ΝτρÜγκι üτι θα κÜνει «whatever it takes» για να διασφαλßσει την επιβßωση του ευρþ- αντιμετωπιζüταν για καιρü ως το τελειωτικü χτýπημα στην κρßση της ευρωζþνης. ΑλλÜ το πρüγραμμα του ΝτρÜγκι δεν θα ηρεμοýσε τις αγορÝς χωρßς τη συγκατÜθεση της ΜÝρκελ, η οποßα δüθηκε παρÜ τις δημüσιες αντιρρÞσεις της πανßσχυρης Bundesbank. ΑυτÞ Þταν η σιωπηρÞ πολιτικÞ νßκη, που αποδεßχτηκε ο ακρογωνιαßος λßθος της επιτυχßας της ΕΚΤ.

 

Mια χρονιÜ νÝων ιδεþν

¼σοι μßλησαν εκεßνη την εποχÞ με την Α. ΜÝρκελ εßπαν üτι οι δισταγμοß της για το σχÝδιο του Μ. Μüντι προÝρχονταν απü την ÜποψÞ της για το πþς πρÝπει να λειτουργεß η ευρωζþνη. Δεν Þταν δουλειÜ των πολιτικþν να θÝτουν τα επιτüκια των ομολüγων. Απü την Üλλη πλευρÜ, η απüφαση ενüς τÝτοιου σχεδßου απü την ΕΚΤ Þταν μια ακατÜλληλη απüφαση για μια ανεξÜρτητη κεντρικÞ τρÜπεζα. ΑλλÜ πολλοß αξιωματοýχοι, ειδικÜ αυτοß που εργÜζονταν στην ομÜδα της σε Üλλες ευρωπαúκÝς πρωτεýουσες, υποστÞριξαν üτι η αποδοχÞ του προγρÜμματος του ΝτρÜγκι απü την ßδια Þρθε μετÜ απü στροφÞ στον τρüπο σκÝψης του Βερολßνου. Αν το αρχικü üραμα της Γερμανßας για την ευρωζþνη -χωρßς προγρÜμματα διÜσωσης, κοινü χρÝος και σε ορισμÝνους κýκλους χωρßς ΕλλÜδα- γινüταν ανεφÜρμοστο, το Βερολßνο Ýπρεπε να διασφαλßσει üτι η κοινÞ ανÜληψη των βαρþν θα συνοδεýεται και απü μεγαλýτερη συγκÝντρωση των εξουσιþν.

Τον ΔεκÝμβριο η Α. ΜÝρκελ εßχε κερδßσει τη συμφωνßα για Ýνα δημοσιονομικü σýμφωνο που απαιτοýσε απü τις χþρες της ευρωζþνης να εγγρÜψουν αυστηροýς δημοσιονομικοýς κανüνες στα συντÜγματÜ τους. Και δýο εβδομÜδες μετÜ την πτÞση στο Λος ΚÜμπος πÝτυχε μια συμφωνßα που θα σηματοδοτοýσε τη μεγαλýτερη στροφÞ üσον αφορÜ την εθνικÞ κυριαρχßα απü τüτε που δημιουργÞθηκε το ευρþ: ως αντÜλλαγμα στο να επιτραπεß στα κοινÜ ταμεßα της ευρωζþνης να σþσουν τις χρεοκοπημÝνες τρÜπεζες της Ευρþπης, η εποπτεßα και η εκκαθÜριση των θεσμþν αυτþν θα πÞγαινε απü τα Ýθνη κρÜτη στον Ýλεγχο της Ε.Ε. Και στις δýο πρωτοβουλßες βρÞκε Ýναν ενεργητικü σýμμαχο στον Μ. ΝτρÜγκι.

Γερμανοß αξιωματοýχοι επιμÝνουν üτι η Α. ΜÝρκελ δεν στÞριξε τις πολιτικÝς αυτÝς για να ανοßξει τον δρüμο στην ανÜληψη δρÜσης απü την ΕΚΤ. Παρομοßως, ο Μ. ΝτρÜγκι δεν υποσχÝθηκε ποτÝ ρητÜ στους πολιτικοýς της Ε.Ε. üτι θα λÜμβανε μÝτρα αν αυτοß Ýσφιγγαν το ζωνÜρι. «¸χετε ακοýσει ποτÝ δýο Ιησουßτες να μιλÜνε μεταξý τους;» ανÝφερε πρüσωπο που Ýλαβε μÝρος σε συναντÞσεις üπου ο ΝτρÜγκι πßεζε για κυβερνητικÞ δρÜση. «ΠρÝπει να ακοýς üχι αυτÜ που λÝνε, αλλÜ αυτÜ που δεν λÝνε».

ΟρισμÝνοι αξιωματοýχοι της ΕΚΤ που εργÜστηκαν με τον ΝτρÜγκι υποστηρßζουν üτι η εξασφÜλιση της στÞριξης της ΜÝρκελ για το πρüγραμμα επαναγορÜς ομολüγων, γνωστü ως «απευθεßας νομισματικÝς συναλλαγÝς» Þ OMT, Þταν το αποτÝλεσμα μιας προσεκτικÜ σχεδιασμÝνης προσπÜθειας αντιμετþπισης της καγκελαρßου.

«Η πραγματικÞ διαφορÜ Þταν η σχÝση του με τη ΜÝρκελ», ανÝφερε πρþην αξιωματοýχος της ΕΚΤ που εργÜστηκε στενÜ με τον ΝτρÜγκι. «¹ξερε üτι αν μια μÝρα Ýπρεπε να αποφασιστεß κÜτι δýσκολο, Ýπρεπε να Ýχει την εμπιστοσýνη της».

Ανþτατοι αξιωματοýχοι που βρßσκονται κοντÜ στους δýο ηγÝτες αναγνþρισαν üτι ο Μ. ΝτρÜγκι Þταν πολý πιο πρüθυμος να συζητÞσει μαζß της και με Üλλους πολιτικοýς ηγÝτες απü τον προκÜτοχο του, Ζαν Κλοντ ΤρισÝ, ο οποßος Þταν πιο πιθανü να κρατÞσει τους προβληματισμοýς του μüνο για τους συναδÝλφους του στην τρÜπεζα.

Χωρßς να υπονομεýσει την ανεξαρτησßα της ΕΚΤ, ο ΝτρÜγκι εργÜστηκε Üτυπα με τη ΜÝρκελ, ελÝγχοντας προσεκτικÜ τι θα μποροýσε να γßνει αποδεκτü, ενþ ο ΤρισÝ προτιμοýσε πιο τυπικÝς συναντÞσεις üπως οι σýνοδοι της Ε.Ε., ανÝφεραν αξιωματοýχοι.

¼μως Üλλοι επιμÝνουν üτι η επßθεση γοητεßας απü τον Μ. ΝτρÜγκι εßναι μια εξαιρετικÜ απλοúκÞ εξÞγηση για τη συμφωνßα της ΜÝρκελ. Ακüμα και οι επικριτÝς του ΝτρÜγκι εντüς της γερμανικÞς κυβÝρνησης αποκλεßουν κÜθε συζÞτηση για συμφωνßα μεταξý των δýο ηγετþν. «Δεν Þταν μια συμφωνßα» τüνισε Γερμανüς αξιωματοýχος. «Δεν πÞραμε τßποτα ως αντÜλλαγμα».

Αντßθετα, σýμφωνα με διÜφορους αξιωματοýχους η προθυμßα της ΜÝρκελ να στηρßξει το ΟΜΤ αποτελοýσε μιααντανÜκλαση για το πüσο εßχε διογκωθεß η κρßση εκεßνο το καλοκαßρι. Ακüμα περισσüτερο αποτελοýσε την τελευταßα κßνηση σε μια συνεργασßα μεταξý πολιτικþν και κεντρικþν τραπεζιτþν που Þταν απαραßτητη σε κÜθε κρßσιμη καμπÞ της κρßσης.

 

ΟμÜδα καταπολÝμησης κρßσεων

http://www.fourtounis.gr/Απü τüτε που ξεκßνησε η κρßση, οι πυροσβεστικÝς δυνÜμεις της ΕΚΤ περιορßζονταν πολιτικÜ απü τη Γερμανßα. Την ιδÝα του Μüντι για αγορÝς ομολüγων προβληματικþν οικονομιþν απü την ΕΚΤ θεωροýσαν επß μακρüν λýση στην κρßση οι ρυθμιστÝς απü την ΟυÜσιγκτον ως το Παρßσι.

Αν η ΕΚΤ Ýπαιρνε τÝτοια δÝσμευση, ιδιαßτερα αν Þταν για απεριüριστα ποσÜ, κανÝνας trader ομολüγων δεν θα τολμοýσε να αμφισβητÞσει τις απýθμενες «τσÝπες» της. Οι πανικüβλητες πωλÞσεις θα τελεßωναν μÝσα σε μια νýχτα, Ýλεγαν οι υποστηρικτÝς.

ΥπÞρχαν üμως πολλοß στο Βερολßνο που θεωροýσαν ανÜρμοστη για την ΕΚΤ μια τÝτοια κßνηση. Οι αγορÝς ομολüγων της ευρωζþνης Þταν, στην ουσßα, σαν να δανεßζουν σε αυτÝς τις κυβερνÞσεις χρÞματα που τýπωνε η κεντρικÞ τρÜπεζα, πρακτικÞ γνωστÞ ως νομισματικÞ χρηματοδüτηση. Κι αυτü üχι μüνο θα ανÝβαλλε την ημÝρα που θα αποφÜσιζαν οι υπουργοß να ασχοληθοýν με τον ισοσκελισμü των προûπολογισμþν τους, αλλÜ και θα πυροδοτοýσε πληθωρισμü.

Ο κ. ΤρισÝ εßχε τραβÞξει δýο φορÝς το ευρþ απü το χεßλος του γκρεμοý - üταν συμφþνησε να αγορÜσει ελληνικÜ ομüλογα στο ξεκßνημα της κρßσης τον ΜÜιο του 2010 και üταν επÝκτεινε το πρüγραμμα αγορþν ομολüγων στην Ιταλßα και στην Ισπανßα το ταραγμÝνο καλοκαßρι του 2011.

ΑλλÜ τα σχÝδιÜ του πÜντα χαρακτηρßζονταν περιορισμÝνα. «¹ταν Ýνας τρüπος για να κερδßσουν χρüνο οι κυβερνÞσεις», σχολßασε ο ΛορÝντζο Μπßνι ΣμÜγκι, στÝλεχος του εκτελεστικοý συμβουλßου της ΕΚΤ υπü τον κ. ΤρισÝ. «Δεν Þταν κÜτι που θα Ýσωζε το ευρþ».

 

Η εμφÜνιση του ΝτρÜγκι

http://www.fourtounis.gr/¼ταν ανÝλαβε ο ΝτρÜγκι την ηγεσßα της ΕΚΤ τον ΝοÝμβριο του 2011, η κεντρικÞ τρÜπεζα Ýμοιαζε με ξÝνο φυλÜκιο σε εχθρικü Ýδαφος. Η γερμανικÞ κοινÞ γνþμη, που ποτÝ δεν ενθουσιÜστηκε με τις διασþσεις, Þταν εξαρχÞς εχθρικÞ με τις αγορÝς ομολüγων του κ. ΤρισÝ.

Οι προσπÜθειÝς του, επισÞμως γνωστÝς ως το πρüγραμμα αγορþν χρεογρÜφων SMP, εßχαν προσβληθεß στο γερμανικü συνταγματικü δικαστÞριο, αλλÜ επÝζησαν. ΟδÞγησαν üμως επßσης στην παραßτηση του ¶ξελ ΒÝμπερ, επικεφαλÞς της Bundesbank. Η απüφαση του κ. ΤρισÝ τον Αýγουστο του 2011 να επεκτεßνει το SMP στην Ισπανßα και την Ιταλßα οδÞγησε στην απþλεια ενüς δεýτερου Γερμανοý ο οποßος, μÝχρι τüτε, κρατοýσε για τον εαυτü του τις αντιρρÞσεις του: του Γιοýργκεν Σταρκ.

Μοναδικüς Γερμανüς στο εκτελεστικü συμβοýλιο της ΕΚΤ, ο κ. Σταρκ, δεν Ýνιωθε Üνετα με την προσÝγγιση του κ. ΤρισÝ, αλλÜ απÝφευγε τις δημüσιες αντιρρÞσεις. «¸μεινα πιστüς ßσως για υπερβολικÜ μεγÜλο διÜστημα στην ΕΚΤ», εßπε ο κ. Σταρκ. Την εποüμενη ημÝρα απü την Ýγκριση της αγορÜς ομολüγων Ιταλßας και Ισπανßας απü την ΕΚΤ, ο κ. Σταρκ παραιτÞθηκε.

Δεν υπÞρχε αμφιβολßα στο Βερολßνο ποιος θα Þταν ο επüμενος: Ο Γιοργκ ¶σμουσεν, ο οικονομολüγος με το ξυρισμÝνο κεφÜλι, που υπÞρξε ο Üνθρωπος κλειδß του υπουργεßου Οικονομικþν απü τüτε που ξÝσπασε η κρßση.

ΜοναδικÞ σχεδüν περßπτωση μεταξý των Γερμανþν αξιωματοýχων, ο κ. ¶σμουσεν εßχε διατηρÞσει εγκÜρδιες σχÝσεις σε üλη την ευρωζþνη, παρÜ τις διαμαρτυρßες για γερμανικÞ υπεροψßα απü τον καταπονημÝνο Νüτο, που θα Ýπρεπε να εγκρßνει τον διορισμü του.

Οι κοντινοß του Üνθρωποι, δηλþνουν üτι ο Γ. ¶σμουσεν Ýτρεμε τη δουλειÜ του, αφοý Þξερε üτι εν τÝλει θα αντιμετωπßσει την ßδια επιλογÞ με τους Σταρκ και ΒÝμπερ: να συμφωνÞσει σε Ýνα πρüγραμμα που θεωρεßτο ραδιενεργü στην πατρßδα του Þ να παραιτηθεß.

«Εßτε θα κÜνεις το σωστü για την Ευρþπη και θα σε σταυρþσουν στη Γερμανßα εßτε θα γßνεις ο Þρωας της [συντηρητικÞς εφημερßδας] Frankfurter Allgemeine Zeitung και θα καταστρÝψεις την Ευρþπη», εßπε σε Ýμπιστü του.

¼ταν ανακοινþθηκε η γερμανικÞ επιλογÞ του, οι ΓÜλλοι αξιωματοýχοι συνειδητοποßησαν üτι χρειÜζονταν Ýναν υποψÞφιο που θα μποροýσε να δουλÝψει στενÜ με Ýναν Üνθρωπο ο οποßος πßστευαν üτι θα δþσει στον ΝτρÜγκι τη γερμανικÞ κÜλυψη που χρειαζüταν για να γßνει πιο επιθετικüς. ΚατÝληξαν στον ΜπενουÜ ΚερÝ, Ýναν οικονομολüγο της γενιÜς και της πολιτικÞς κλßσης του ¶σμουσεν που γνþριζε καλÜ τους Γερμανοýς.

¼πως ο ΝτρÜγκι, που πÝρασε το μεγαλýτερο τμÞμα της κυβερνητικÞς καριÝρας του ως υπουργοý Οικονομικþν στην Ιταλßα, πριν αναλÜβει την κεντρικÞ τρÜπεζα της Ιταλßας, ο ¶σμουσεν και ο ΚερÝ δεν Þταν παραδοσιακοß κεντρικοß τραπεζßτες. Και οι δýο εßχαν αναρριχηθεß μÝσα απü τα αντßστοιχα υπουργεßα Οικονομικþν, üπου συνÞθισαν τη σκληρüτητα και τα σκαμπανεβÜσματα της πολιτικÞς. Οι τüνοι στη Φρανκφοýρτη Üρχισαν να αλλÜζουν.

«Οι κεντρικοß τραπεζßτες εßναι πολý ευαßσθητοι. Αν υπÜρχει μισÞ πρüταση σε μια εφημερßδα με επικριτικü περιεχüμενο, νιþθουν εντελþς προσβεβλημÝνοι», σχολßασε αξιωματοýχος που γνωρßζει καλÜ και τους τρεις Üνδρες. «¼ταν προÝρχεσαι απü το υπουργεßο Οικονομικþν, το ζεις αυτü κÜθε μÝρα... Και οι τρεις Þταν συνηθισμÝνοι σε πολý μεγαλýτερη κοινωνικÞ πßεση και σε πιο 'βρüμικο' περιβÜλλον».

Οι δýο ορθολογιστÝς θα γßνονταν η καρδιÜ της νÝας ομÜδας καταπολÝμησης της κρßσης του Μ. ΝτρÜγκι, χτßζοντας γÝφυρες στο Παρßσι και στο Βερολßνο, Ýτσι üπως δεν τα εßχαν καταφÝρει οι προκÜτοχοß τους.

 

ΝÝα ομÜδα στην ΕΚΤ

ΝτρÜγκι, ¶σμουσεν και ΚερÝ Ýκαναν σκληρü λüμπινγκ για την αποδοχÞ του νÝου σχεδßου Ýναντι της κρßσης

Εν μÝσω του χÜους των δýο εκλογþν στην ΕλλÜδα που σχεδüν οδÞγησαν στο Grexit και νÝους φüβους για τις ισπανικÝς τρÜπεζες ο πανικüς επÝστρεψε στις αγορÝς ομολüγων τον ΜÜιο. Η Bankia, που δημιουργÞθηκε απü τη συγχþνευση ισπανικþν αποταμιευτικþν τραπεζþν που γονÜτισαν απü το σκÜσιμο της φοýσκας των ακινÞτων στη χþρα, Ýφτασε στα üρια και αυτÞ, γεγονüς που απαßτησε μερικÞ κρατικοποßηση. Η ανησυχßα απλþθηκε για την κατÜσταση üλων των ευρωπαúκþν τραπεζþν.

Ο ΝτρÜγκι Þξερε üτι η ΕΚΤ Ýπρεπε να κÜνει περισσüτερα. Στις αρχÝς Ιουνßου ξεκßνησε να συζητÜ με μια μικρÞ Ýμπιστη ομÜδα, περιλαμβανομÝνων των ¶σμουσεν και ΚερÝ την ανÜγκη για Ýνα νÝο πρüγραμμα κατÜ της κρßσης, λÝνε αξιωματοýχοι.

Πληροφορßες για το σχÝδιο Μüντι Ýφτασαν στους αξιωματοýχους της ΕΚΤ πριν το παρουσιÜσει στο Λος ΚÜμπος, αλλÜ αυτοß το Ýκριναν ανεφÜρμοστο. Καθþς ξεκßνησαν να συζητοýν το δικü τους σχÝδιο, οι κεντρικοß τραπεζßτες στη Φραγκφοýρτη Þξεραν üτι οποιοδÞποτε πρüγραμμα αγορÜς ομολüγων θα προκαλοýσε πολιτικÜ προβλÞματα στον ¶σμουσεν. ΜοιρÜστηκε την οικονομικÞ κοσμοθεωρßα των Σταρκ και ΒÝμπερ, αλλÜ πßστευε üτι μια ακραßα κρßση απαιτοýσε Ýκτακτα μÝτρα.

«Οι Üνθρωποι παραβιÜζουν αρχÝς κÜθε μÝρα. ΠρÝπει να αντιστÝκεσαι στο 99% των περιπτþσεων και να πεις: αυτü δεν εßναι μια Ýκτακτη κατÜσταση», εßπε ο ¶σμουσεν. «¸χεις καιρü ειρÞνης και μετÜ Ýχεις καιρü πολÝμου. Στην ειρÞνη εßμαι στη γραμμÞ της Bundesbank, αλλÜ η κατÜσταση Þταν πολý δýσκολη».

Μαζεýονταν αποδεßξεις üτι η περßοδος του πολÝμου εßχε Ýρθει. Εταιρεßες κατÝστρωναν Ýκτακτα σχÝδια για ενδεχüμενη διÜλυση του ευρþ. Οι τρÜπεζες της ευρωζþνης κρατοýσαν μÝρα προς μÝρα μετρητÜ σε απομακρυσμÝνες θυγατρικÝς, ακριβÞ στρατηγικÞ, η οποßα üμως θα τις προστÜτευε αν διαλυüταν η ευρωζþνη. Το κüστος δανεισμοý της Ιταλßας και της Ισπανßας εκτοξευüταν.

Στην ΕΚΤ οι συζητÞσεις για το πþς θα σταματÞσει ο πανικüς εßχαν ενταθεß. ΑλλÜ ακüμα και αυτοß που Þταν κοντÜ στον ΝτρÜγκι ξαφνιÜστηκαν üταν, στα τÝλη Ιουλßου, δÞλωσε πως η ΕΚΤ θα κÜνει ü,τι χρειαστεß για να αποτρÝψει το ευρþ.

Η δÞλωση λειτοýργησε Üμεσα κατευναστικÜ για τις αγορÝς. Τþρα οι αξιωματοýχοι της ΕΚΤ Ýπρεπε να αναπτýξουν μια στρατηγικÞ þστε να την καλýψουν, στρατηγικÞ που θα περνοýσε το τεστ εκεß που Þταν δυσκολüτερο: στη Γερμανßα.

Στη Φρανκφοýρτη οι σýμμαχοι του ΝτρÜγκι δοýλεψαν σκληρÜ για να εξαλεßψουν αντιδρÜσεις στο σχÝδιο, με μικροαλλαγÝς þστε να κερδßσουν τους συντηρητικοýς του συμβουλßου της ΕΚΤ, περιλαμβανομÝνων του ¶σμουσεν και των επικεφαλÞς κεντρικþν τραπεζιτþν της Ολλανδßας και της Φινλανδßας. Μüλις πÝτυχαν, ο πρüεδρος της Bundesbank Γ. ΒÜιντμαν εßχε απομονωθεß με την ÜρνησÞ του.

Ως τüτε η ΜÝρκελ εßχε πλÝον πειστεß για την αßσθησÞ της üτι το να αφÞσει το ευρþ να διαλυθεß μποροýσε να εßναι πολý επικßνδυνο. Το να αποσπÜσει την ÝγκρισÞ της το πλÜνο απαιτοýσε κÜτι το οποßο επιδßωκε απü την αρχÞ: το αντÜλλαγμα για βοÞθεια απαιτοýσε οι προβληματικÝς χþρες να συμφωνÞσουν σε οικονομικÝς μεταρρυθμßσεις. ΑυτÞ η «προûπüθεση» Ýπρεπε να εßναι λεπτομερÞς και νομικÜ δεσμευτικÞ.

¼ταν ο ΝτρÜγκι παρουσßασε το τελικü σχÝδιο τον ΣεπτÝμβριο οι πολιτικοß Üνεμοι εßχαν αλλÜξει στο Βερολßνο. ¸χοντας εξασφαλßσει την τραπεζικÞ της Ýνωση, η ΜÝρκελ Ýδωσε στον ΝτρÜγκι δημüσια τις ευλογßες της. Μιλþντας μßα μÝρα μετÜ την ανακοßνωση του ΝτρÜγκι τüνισε την προûπüθεση της οικονομικÞς μεταρρýθμισης. «Οι δεσμεýσεις εßναι Ýνα πολý σημαντικü κομμÜτι», εßπε. «Ελεγχος και βοÞθεια πÜνε χÝρι-χÝρι».

 

Τα ομüλογα

Τη μÝρα που μßλησε, τα επιτüκια στα 10ετÞ ιταλικÜ ομüλογα Ýπεσαν κÜτω απü το 5,1% για πρþτη φορÜ σε πÝντε μÞνες. Της Ισπανßας Ýπεσαν κÜτω απü το 6% για πρþτη φορÜ σε τÝσσερις μÞνες. ΑυτÜ τα επßπεδα δεν θα εμφανßζονταν ξανÜ. Η κρßση στην Ευρþπη εßχε τελειþσει

Δýο χρüνια μετÜ εßναι ξεκÜθαρο üτι οι φρενÞρεις, αυτοσχÝδιες δρÜσεις την τελευταßα χρονιÜ της κρßσης Ýσωσαν το ευρþ. Κι üμως, η ευρωζþνη απÝχει απü το να εßναι πλÞρως υγιÞς. Τα επßπεδα χρÝους στον Νüτο εßναι υπερβολικÜ. Η ανεργßα παραμÝνει κοντÜ σε ιστορικÜ υψηλÜ επßπεδα, παρενÝργεια απü το πικρü φÜρμακο που επÝβαλαν αυτοß που πολÝμησαν κατÜ της κρßσης. Τα αντιευρωπαúκÜ κüμματα μπορεß να εßναι οι κερδισμÝνοι απü τις ευρωπαúκÝς εκλογÝς που Ýρχονται.

Το Þδη 15 ετþν ευρωπαúκü νüμισμα, üμως, πÝρασε το πιο σημαντικü τεστ: την πιο δýσκολη στιγμÞ οι ηγÝτες Ýκαναν ü,τι Ýπρεπε για να το κρατÞσουν. Και κανεßς δεν εßχε μεγαλýτερη σημασßα απü την ¶γκελα ΜÝρκελ, την αναθρεμμÝνη στην ΑνατολικÞ Γερμανßα καγκελÜριο της ενωμÝνης Γερμανßας και, εξαιτßας εν μÝρει και της κρßσης, ισχυρüτερης ηγÝτιδος της Ευρþπης.

ΕπÝλεξα για την Ευρþπη και το ευρþ και γι' αυτü για την ΕλλÜδα, εßπε κοντÜ στο τÝλος της κρßσης. «Αν το ευρþ πÝσει, τüτε πÝφτει κι η Ευρþπη».