Βασίλης Φουρτούνης, δάσκαλος

Πέμπτη 31 Ιουλίου 2014

Η Αργεντινή χρεοκόπησε, για δεύτερη φορά τα τελευταία 12 χρόνια, καθώς έσβησαν οι ελπίδες για την εξεύρεση μίας λύσης τα μεσάνυχτα, με τους πιστωτές της που θέλουν να αποπληρωθούν πλήρως για τα ομόλογά τους, με αποτέλεσμα να αναμένονται μειώσεις στις τιμές των μετοχών και των ομολόγων της και να αυξάνονται οι πιθανότητες επιδείνωσης της οικονομικής ύφεσης εφέτος.
Θα ήταν εύκολο να υποστηρίξει κανείς ότι η Αργεντινή μπορεί να πάει στην Κόλαση ή στον Παράδεισο την ίδια μέρα, αν τελικά κηρύξει επισήμως στάση πληρωμών ή αν, παρά τη ρήξη με τους λεγόμενους «γύπες», βρει τελικά μια διέξοδο. Πολλοί αναλυτές πάντως εκτιμούν ότι αν τελικά το Μπουένος Αϊρες χρεοκοπήσει επισήμως, δεν θα υποστεί καταστροφή, παρόλο που θα επιδεινωθεί η ύφεση στην οποία ήδη βρίσκεται. Και αν τελικά βρεθεί μια λύση στη δικαστική διαμάχη της χώρας με τις ΗΠΑ, θα γίνει μεν ένα «πάρτι» στις αγορές με τα ομόλογα και τις μετοχές της Αργεντινής, αλλά δεν θα σημειωθεί μαζική άφιξη κεφαλαίων. Η οικονομία θα ανακάμψει, αλλά μετριοπαθώς.
To βέβαιο μέχρι στιγμής είναι ότι οι διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν πριν από ένα μήνα κατέρρευσαν την περασμένη νύχτα. «Μας ζητούσαν κάτι που δεν μπορούσαμε να τους δώσουμε», είπε ο υπουργός Οικονομικών Αχελ Κισιλόφ σε συνέντευξη Τύπου στο προξενείο της Αργεντινής στη Νέα Υόρκη, αρνούμενος πάντως ότι η χώρα του χρεοκόπησε. Η κατάσταση είναι πράγματι καινούργια, σχολιάζει η ανταποκρίτρια της Λιμπερασιόν στο Μπουένος Αϊρες. Η χρεοκοπία αυτή αποκαλείται τεχνική, μερική ή επιλεκτική. Είναι όμως, χωρίς αμφιβολία, μια χρεοκοπία, η δεύτερη στην ιστορία της χώρας.
Την προηγούμενη φορά, το 2001, η Αργεντινή είχε κηρύξει ολική στάση πληρωμών. Κατάφερε όμως να ξανασταθεί στα πόδια της, να απαλλαγεί από τα δάνειά της προς διεθνείς οργανισμούς όπως το ΔΝΤ και η Κεντρική Τράπεζα και να αναδιαρθρώσει ένα μέρος του ιδιωτικού της χρέους, που ανερχόταν τότε σε 90 δισεκατομμύρια δολάρια. Το 92% των κατόχων ομολόγων της Αργεντινής δέχθηκαν το 2005, και στη συνέχεια το 2010, τους όρους του Μπουένος Αϊρες για ένα κούρεμα της τάξης του 70%. Το υπόλοιπο 8% όμως αρνήθηκε. Πρόκειται για τα επενδυτικά ταμεία που αποκαλούνται «γύπες», επειδή θέτουν στο στόχαστρο χώρες που έχουν γονατίσει.
Η Elliot Investment Management και η Aurelius Capital Management κατέχουν 1% των επίμαχων τίτλων και ζητούν την πληρωμή τους στο ακέραιο, μαζί με τους τόκους, ένα ποσό που φτάνει το 1,5 δισεκατομμύριο δολάρια. Αυτό σημαίνει κέρδος 1.600% σε σχέση με την αρχική αγορά. Ένα Εφετείο της Νέας Υόρκης τους δικαίωσε το 2013 και η απόφαση που έλαβε το Ανώτατο Δικαστήριο πριν από ένα μήνα επικύρωσε αυτή την καταδίκη. Ξεκίνησαν τότε οι διαπραγματεύσεις. Και για να ασκήσει πίεση στην Αργεντινή, ένας δικαστής της Νέας Υόρκης απαγόρευσε την πληρωμή της τελευταίας δόσης των 539 εκατομμυρίων δολαρίων προς τους κατόχους «κουρεμένων» ομολόγων, αν πρώτα το Μπουένος Αίρες δεν πληρώσει τους «γύπες». Αυτό ακριβώς το ποσό, που έχει δοθεί από την Αργεντινή αλλά έχει «παγώσει» στη Νέα Υόρκη και δεν έχει κατά συνέπεια εισπραχθεί από τους πιστωτές της, συνιστά την «τεχνική» χρεοκοπία της χώρας.
Το ποσό αυτό φαίνεται γελοίο για μια χώρα, όπως άλλωστε και το 1,5 δισεκατομμύριο που διεκδικούν οι «γύπες». Η νοτιοαμερικανική αντιπροσωπεία όμως αρνείται να υποχωρήσει και απαιτεί από τα επενδυτικά ταμεία να δεχθούν το ίδιο «κούρεμα» με τους υπόλοιπους. «Τους προσφέρουμε ένα κέρδος 300%, αλλά θέλουν παραπάνω», δήλωσε ο Κισιλόφ. Η διαμάχη μοιάζει ιδεολογική. Στην πραγματικότητα, αν η Αργεντινή υποχωρούσε στις απαιτήσεις της Elliot και της Aurelius, μπορεί και οι υπόλοιποι δανειστές της να διεκδικούσαν εκ των υστέρων ολόκληρη την αξία των ομολόγων. Περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με την κυβέρνηση, ένα κολοσσιαίο ποσό για μια χώρα που τα σημερινά της αποθέματα δεν υπερβαίνουν τα 30 δισεκατομμύρια.
«Έχουμε μια ιστορική ευθύνη», είπε ο Κισιλόφ. «Θα ήταν εύκολο να υπογράψουμε ο,τιδήποτε, θέλουμε όμως να αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος».
Τι θα συμβεί τώρα; Μια λύση θα μπορούσε να έρθει από τις ιδιωτικές τράπεζες της χώρας, που μπορεί να αγοράσουν τα ομόλογα από τους «γύπες» στην τιμή που απαιτούν και στη συνέχεια να κάνουν εκείνες διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση. Μια άλλη διέξοδος για την κυβέρνηση θα μπορούσε να είναι η στάση πληρωμών μόνο απέναντι στα ομόλογα που λήγουν φέτος, με τους κατόχους τους να δεχθούν να πληρωθούν το 2015.
Αν συμβεί το τελευταίο, ο οικονομολόγος Εδουάρδο Λέβι Γεγιάτι (καθηγητής στα πανεπιστήμια του Μπουένος Αϊρες και του Χάρβαρντ) εκτιμά ότι το ΑΕΠ θα μειωθεί φέτος κατά 1,5%, αλλά η οικονομία θα ανακάμψει το 2015. «Για έξι μήνες, θα σημειωθεί έλλειψη δολαρίων, θα ανεβούν τα επιτόκια και θα αυξηθεί η ανεργία», προβλέπει. Αν όμως η στάση πληρωμών επεκταθεί στο σύνολο των ομολόγων, η μείωση του ΑΕΠ θα φτάσει φέτος το 2% και θα συνεχιστεί και το 2015.
Σε κάθε περίπτωση, η επανάληψη των αιματηρών ταραχών που σημειώθηκαν στις αρχές της περασμένης δεκαετίας θα πρέπει να θεωρείται απίθανη.