Ôï éóôïñéêü êáé ï ðñáãìáôéêüò êáôÜëïãïò ôùí íåêñþí ôïõ Ðïëõôå÷íåßïõ

ÓÜââáôï 17 Íïåìâñßïõ 2012

Âáóßëçò Öïõñôïýíçò, äÜóêáëïò

http://photos-a.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash2/hs385.ash2/66365_1586644698840_1017459530_1622996_7835247_a.jpgΚÜθε χρüνο τÝτοια μÝρα γßνεται η ßδια συζÞτηση, που Ýχει σχÝση με τα γεγονüτα και τους νεκροý του Πολυτεχνεßου το 1973. ΘÝλοντας να συμβÜλλουμε κι εμεßς στην ανÜδειξη της ιστορικÞς αλÞθειας ερευνÞσαμε και βρÞκαμε διÜφορα στοιχεßα που συνθÝτουν αυτü το αφιÝρωμα. Αρχßζουμε παραθÝτοντας αποσπÜσματα απü την Ýκθεση που συνÝταξε ο εισαγγελÝας ΤσεβÜς για τα γεγονüτα του Πολυτεχνεßου.

Το ιστορικü σýμφωνα με την Ýκθεση του εισαγγελÝα ΤσεβÜ

ΠροηγηθÝντα

Την 20Þν Νοεμβρßου 1972 εßχον διεξαχθÞ αρχαιρεσßαι εις απαντÜς τους φοιτητικοýς Συλλüγους των ΑνωτÜτων Εκπαιδευτικþν ΙδρυμÜτων προς ανÜδειξιν νομßμων εκπροσωπÞσεων. ΑποτÝλεσμα üμως των αρχαιρεσιþν τοýτο Þτο η εις τας περισσüτερος ΣχολÜς, πλην των τοιοýτων τοπογρÜφων και Χημικþν Μηχανικþν του Εθνικοý Μετσοβεßου Πολυτεχνεßου, ανÜδειξις εκπροσþπων ασχÝτων και ξÝνων προς την αληθÞ βοýλησιν των εκπροσωπουμÝνων. Δι' ο και σταθερüν, αμετÜθετον και θερμüν Þτο το σýνθημα μεταξý του σπουδαστικοý κüσμου δια γνÞσιας και αδιÜβλητους αρχαιρεσßας. Το ειλικρινÝς και δßκαιον τοýτο αßτημα απετÝλεσε την απαρχÞν των κατÜ ΝοÝμβριον 1973 γνωστþν αιματηρþν γεγονüτων του Πολυτεχνεßου. Απü των αρχþν Þδη του μηνüς Νοεμβρßου, συμπληρουμÝνου του κατÜ νüμον ετησßου κýκλου των φοιτητικþν εκπροσωπÞσεων, το αßτημα τßθεται, καθßσταται γενικüν και εμφανßζεται σταθερüν, εμπνÝον τους σπουδαστÜς εις αποφασιοτικÞν, προς ικανοποßησßν του, αγωνιστικüτητα. Το Ýναυσμα του αγþνος δßδεται δια της υπü των Συλλüγων ΤοπογρÜφων και Χημικþν του ΕΜΠ δημοσιεýσεως δια του τýπου του απü 8-11-1973 ψηφßσματος αναφερομÝνου εις σπουδαστικÜ μüνον ζητÞματα και αιτÞματα. Την 13ην Νοεμβρßου 1973 επισκÝπτεται το Πολυτεχνεßον ο τüτε Υπουργüς Παιδεßας και ΚυβερνÞσεως Σπυρßδωνος Μαρκεζßνη Παναγιþτης Σιφναßος, üστις εις μÜτην προσπαθεß να κατευνÜση τα πνεýματα, να πεßση περß των αγαθþν του προθÝσεων κα να αναβÜλη προς καιρüν τας αρχαιρεσßας, ελπßζων προφανþς εις την δια των ενεργηθησομÝνων βουλευτικþν εκλογþν εκτüνωσιν της καταστÜσεως. ΑπÝρχεται του Πολυτεχνεßου Üπρακτος και ανÞσυχος, μη δυνηθεßς να εφοδιÜση τον πρýτανιν δια του üπερ εßχεν υποσχεθÞ διατÜγματος περß αναβολÞς των αρχαιρεσιþν, ßνα δυνηθÞ να αρνηθÞ την υπü των σπουδαστþν αιτηθεßσαν Þδη, εν τω πλαισßω του νüμου, Üδειαν συγκλÞσεως των συνελεýσεων, διüτι το διÜταγμα τοýτο - κατÜ την χαρακτηριστικÞν Ýκφρασιν του τüτε Υπουργοý - «περιεπλανÜτο εισÝτι μεταξý ΑγαθαγγÝλου και ΠαρασκευÜ Ιωαννßδη, καßτοι υπογραφÝν υπ' αυτοý απü δεκαημÝρου και πλÝον».

 

ΤετÜρτη, 14-11-1973

http://kanali.files.wordpress.com/2009/11/08_polytexneio_pylh.jpgΚαι την 14-11-1973 αι επßφοβοι Γενικοß Συνελεýσεις των σπουδαστþν πραγματοποιοýνται νομßμως. Απü 14.00 μÝχρι 17.30 þρας περßπου 3.000 σπουδασταß του Πολυτεχνεßου συνÝρχονται εις τα κτßρια των Σχολþν των και πραγματοποιοýνται Συνελεýσεις των Συλλüγων: Αρχιτεκτüνων, Πολιτικþν Μηχανικþν, Μηχανολüγων - Ηλεκτρολüγων και Χημικþν Μηχανικþν. Εις απÜσας τας Συνελεýσεις ταýτας συνεζητÞθησαν σπουδαστικÜ μüνον θÝματα και απεφασßσθη η αποχÞ εκ των μαθημÜτων μÝχρι και της ΔευτÝρας 19-11-1973. Το προηγοýμενον üμως των περß την ΝομικÞν, ιδßα, ΣχολÞν, γεγονüτων του Φεβρουαρßου 1973 και των εξ αυτþν δυσμενþν εξελßξεων, σοβαρüς μεν προεκÜλει εις τους τüτε κρατοýντος ανησυχßας, προÜγγελος üμως Þτο ελπßδων πολλþν δια τας νεανικÜς καρδßας των σπουδαστþν. Και το αντßθετον τοýτο, δι' Ýκαστον των διισταμÝνων συναßσθημα σοβαρþς επετεßνετο, τεχνιÝντως εκατÝρωθεν υπü ανησυχιþν και ελπßδων τροφοδοτοýμενον. Τας απογευματινüς þρας της ιδßας ημÝρας, ΤετÜρτης 14-11-1973, ρßπτεται υπü τßνων σπουδαστþν η ιδÝα της παραμονÞς και διανυκτερεýσεþς των εντüς του Πολυτεχνεßου, ενþ πλÞθος φοιτητþν εξ Üλλων σχολþν προσÝρχονται εις το Πολυτεχνεßον και συνενοýνται μετÜ των αυτüθι παραμενüντων. Η τοιαýτη περß παραμονÞς απüφασις υπÞρξεν αυθüρμητος και Þτο ξÝνη - αρχικþς τουλÜχιστον - προς πÜσαν ιδÝαν πολιτικÞς εκμεταλλεýσεως των εκδηλþσεων. Περß την 18.00 þραν πραγματοποιεßται εκτüς του Πολυτεχνεßου και επß των οδþν Πατησßων και ΣτουρνÜρα συνÜντησις του ΠρυτÜνεως του Πολυτεχνεßου μετÜ του τüτε Αστυνομικοý Διευθυντοý Αθηνþν, παρισταμÝνου εκπροσþπου της ΕισαγγελικÞς ΑρχÞς και ζητεßται Üδεια του πρυτÜνεως, δια την εντüς του ιδρýματος εßσοδον των αστυνομικþν προς εκδßωξιν των σπουδαστþν. Ο πρýτανις üμως αρνεßται κατηγορηματικþς, διερμηνεýων εν τοýτω και την ομüφωνον και ομüρρυθμον γνþμην της τε ΣυγκλÞτου και του Συλλüγου των καθηγητþν του Πολυτεχνεßου. Η τοιαýτη υπεýθυνος θÝσις των καθηγητþν του Πολυτεχνεßου εξεφρÜσθη και επισÞμως δια της απü 15-11-1973 αποφÜσεως της ΣυγκλÞτου, δι' ης κατηγορηματικþς απεκροýετο πÜσα ιδÝα επεμβÜσεως διüτι θα κατελýετο δι' αυτÞς το ακαδημαúκüν Üσυλον και σοβαρüς υφßστατο κßνδυνο, αιματοχυσßας. ΕξεφρÜζετο δε εν ταυτþ η ελπßς της υπü των ιδßων των καθηγητþν, ως και κατÜ το παρελθüν, ειρηνικÞς αντιμετωπßσεως των γεγονüτων. ΝÝα προσπÜθεια της Αστυνομßας δι' απ' ευθεßας συνεννοÞσεως μετ' εκπροσþπων των σπουδαστþν προς ειρηνικÞν αποχþρησßν των εκ του Πολυτεχνεßου αποτυγχÜνει. Οριστικοποιεßται οýτω η απüφασις της αυτüθι παραμονÞς των σπουδαστþν και απü 22.00 þρας λαμβÜνονται τα πρþτα του εκ των Ýσω αποκλεισμοý των. ΟυδÝν üμως εκ των Ýξω η Αστυνομßα πραγματοποιεß. Αποσýρεται και απρακτεß, οιονεß απαθþς θεωμÝνη των γιγνομÝνων, παρÜ τον σαφþς διαφαινüμενον κßνδυνον διεισδýσεως στοιχεßων ξÝνων και επιρροþν επιβλαβþν ασχÝτων προς τα σπουδαστικÜ αιτÞματα, μεταξý του φοιτητικοý κüσμου, κßνδυνον, ον αντελÞφθησαν Þ θα Ýδει να αντιληφθοýν πολυπλεýρως και ουχß μονομερþς αι υπηρεσßαι πληροφοριþν της Αστυνομßας. (ΟρÜτε σχετικÞν αναφορÜν αρμüδιας υπηρεσßας). Και οýτω δεν επιχειρεßται ευθýς εξ υπαρχÞς το λογικþτερον και απλοýστερο, ο αποκλεισμüς δηλονüτι του τετραγþνου του κτιριακοý συγκροτÞματος του Πολυτεχνεßου και η απαγüρευσις Þ ο Ýλεγχος, Ýστω, των εις το Πολυτεχνεßον εισερχομÝνων και εξερχüμενων αυτοý. Οýτω και το πανεπιστημιακüν Üσυλον θα διετηρεßτο και τα επακολουθÞσαντα Ýκτροπα θα προελαμβÜνοντο. Και το αποτÝλεσμα υπÞρξεν αληθþς τραγικüν. Στοιχεßα ξÝνα, Üσχετα και εχθρικÜ προς τους σπουδαστÜς εισÝρχονται εις το Πολυτεχνεßον, ο ιερüς χþρος του οποßου μεταβÜλλεται εις αιματοβαφÞ οτßβον ενüς απηνοýς αγþνος φανατικþν πολιτικþν αντιθÝσεων. Εκπρüσωποι των ποικßλων αποχρþσεων της αριστερÜς διασταροýνται μετÜ πρακτüρων της ΚΥΠ και ανυποψßαστοι αγνοß σπουδασταß συνεργÜζονται μετÜ πρακτüρων μυστικþν υπηρεσιþν. Και πÜντες οýτοι ιδßας Ýχουν επιδιþξεις, αι οποßοι συμπορεýονται εις την προς ßδιον üφελος αδßστακτον εκμετÜλλευσιντου αγνοý ιδεαλισμοý των νÝων (κατÜθεσις υπ' αρ. 176 και μαγνητοταινßα). Απü του απογεýματος της ΤετÜρτης 14-11-1973, το καθαρþν σπουδαστικþν αιτημÜτων φοιτητικüν κßνημα, μεταλλÜσσεται εις πολιτικüν και εκφρÜζεται ως αντßθεσις προς την κρατοýσαν τüτε δικτατορßαν. Τα ριπτüμενα δε αρχικÜ συνθÞματα δηλοποιοýν την ενüτητα εις αυτÞν την αντßθεσιν «ψωμß - παιδεßα - ελευθερßα - δημοκρατßα, ΛαúκÞ Κυριαρχßα, Ýξω απü το NATO, ΔημοκρατικÞ παιδεßα, κÜτω η Χοýντα, üχι στον εμπαιγμü ενüς τρελοý» κ.Ü. Η τοιαýτη προς τον πολιτικüν χþρον μετατüπισις του αγþνος σωρευτικÜ προκαλεß γεγονüτα και ραγδαßας συνεπÜγεται εξελßξεις. Η βαρεßα πολιτικÞ ατμüσφαιρα της εποχÞς και η επß Ýτη συμπιεζομÝνη πολιτικÞ βοýλησις εýρον Üνοιγμα εκτονþσεως Ýντονον εις τα δια των εκδηλþσεων προκαλοýμενα ρÞγματα εις τον δικτατορικüν μονολιθισμüν, ενþ ο κατÜ την ιδßαν εσπÝραν τεθεßς εις λειτουργßαν πρüχειρος ραδιοφωνικüς σταθμüς του Πολυτεχνεßου μεταβÜλλει εις κÞρυγμα εýγλωττον, ισχυρþν συγκινησιακþν δονÞσεων, γενεσιουργüν, την κραυγÞν: «Εδþ Πολυτεχνεßον, εδþ Πολυτεχνεßον, εδþ ο ραδιοφωνικüς Σταθμüς των ελευθÝρων αγωνιζüμενων ΕλλÞνων»! Η στιγμÞ Þτο κρßσιμος διüτι η εκδÞλωσις Þτο αυτüχρημα επαναστατικÞ - και το Ýτι σπουδαιüτερον - εξεδηλοýτο εις χþρον ελευθερßας πνευματικÞς και κατÝκλυζε τας ψυχÜς αμετανüητων ιδεολüγων üλων των εποχþν, των νÝων! Απητεßτο γνþσις του αναφυομÝνου Þδη προβλÞματος και εχρειÜζετο σýνεσις, αντικειμενικüτης, διορατικüτης και ψýχραιμος αποφασιστικüτης δια την αντιμετþπισιν και επßλυσιν τοýτου. Και ως προς μεν την γνþσιν σοβαρþς εδοκιμÜσθη, διüτι ουδεßς των αναλαβüντων την ευθýνην των γεγονüτων εκ των τüτε κρατοýντων εδεßχθη üτι κατενüει σοβαρþς τα σπουδαστικÜ αιτÞματα και την ιδιüτυπον και ιδιüμορφον ψυχολογßαν των νÝων, οι οποßοι εις τας προοδευτικüς και ανακαινιστικüς τÜσεις των εμφανßζονται ανÝκαθεν ως αντιφρονοýντες, αντικυβερνητικοß και ουχß σπανßως επαναστατικοß. Ως προς δε την σýνεσιν, την ψυχραιμßαν και διορατικüτητα τραγικÞ επηκολοýθησεν η εκ των εξελßξεων διÜψευσις αυτÞς της ελπßδος.

 

ΠÝμπτη 15-11-1973

http://kanali.files.wordpress.com/2009/11/09_490px-polytexneio.jpgΤην ΠÝμπτην, 15-11-1973, η συγκÝντρωσις λαμβÜνει αμιγþς πολιτικüν χαρακτÞρα. ΠλÞθη λαοý κατÝρχονται προς το Πολυτεχνεßον, αι εκτüς αυτοý συγκεντρþσεις ογκοýνται και αυξÜνονται γεωμετρικþς οι εντüς αυτοý εισερχüμενοι σπουδασταß, αλλÜ και εργÜται. ΜαχητικÜ, αναρχικÜ και αριστερÜ στοιχεßα επηρεÜζουν προς στιγμÞν το δια του Ρ/Σ και των μεγαφþνων ριπτüμενα συνθÞματα, ενþ πρÜκτορες της ΚΥΠ, της ΕΣΑ και Üλλων μυστικþν υπηρεσιþν νοθεýουν την καθαρüτητα των φοιτητικþν συνθημÜτων δια της διαδüσεως αναρχικþν και ανατρεπτικþν τοιοýτων üπως: ΚΚΕ - κÜτω το ΚρÜτος, Λαοκρατßα, ζÞτω η σεξουαλικÞ επανÜστασις κ.Ü. (κακüτεχνος προβοκÜτσια κατÜ Σιφναßον και Δασκαλüπουλον) και προσπαθοýν να εξωθÞσουν και παρασýρουν τους σπουδαστÜς εις παντοßας πρÜξεις βßας και δολιοφθορþν. (ΚαταθÝσεις υπ'αρ. 33, 61, 75, 130, 155, 159, 187, 202 και 213). Και οι σπουδασταß αμýνονται προς πÜσαν κατεýθυσιν. ΕπαναφÝρουν τον Ρ / Σ εις την ορθÞν αντιδικτατορικÞν θÝσιν του, απαλεßφουν αναρχικÜ και εξτρεμιστικÜ συνθÞματα, αποκαλýπτουν και εκδιþκουν εκ του Πολυτεχνεßου τους πρÜκτορας, τοποθετοýν φρουρÜς εις Üπαντα τα εργαστÞρια και χþρους οργÜνων προς διαφýλαξßν των Ýναντι πÜσης φθορÜς Þ ζημßας, οργανþνουν επιμελþς την αυτüθι παραμονÞν των δια του ορισμοý ειδικþν επιτροπþν κατÜ τομεßς, επιμελοýμενοι και αυτÞς της καθαριüτητος, καταστρÝφουν üμως απü συμφþνου οι ßδιοι το γραφεßον του Κυβερνητικοý Επιτρüπου και καλοýν τον λαüν εις συμπαρÜστασιν και εξÝγερσιν. (ΟρÜτε καταθÝσεις απÜντων των καθηγητþν του Πολυτεχνεßου και του επιμελητοý Ιατρßδη). Εκτüς του Πολυτεχνεßου η κατÜστασις εμφανßζεται περισσüτερον Ýκρυθμος, διüτι η ευρýτης των χþρων και η εντεýθεν ελευθερßα κινÞσεων διευκολýνει τας μαζικüς συγκεντρþσεις και μαχητικÜς εκδηλþσεις εις διÜφορα σημεßα του κÝντρου της πüλεως. ΚινÞσεις διαδηλωτþν, συγκεντρþσεις, μικροσυμπλοκαß με αστυνομικοýς, διανομÞ προκηρýξεων, επικüλλησις Þ αναγραφÞ συνθημÜτων εις αυτοκßνητα κ.λπ. μεταφοραß τροφßμων και φαρμÜκων εις τους εντüς του Πολυτεχνεßου, μεμονωμÝνα περιστατικÜ προπηλακισμοý εις βÜρος αστυνομικþν και στρατιωτικþν και διακοπÞ της Ýμπροσθεν του Πολυτεχνεßου κυκλοφορßας κατÜ τας εσπερινüς þρας εßναι τα κýρια χαρακτηριστικÜ της ημÝρας ταýτης. Απü πλευρÜς υπευθýνων συνεχßζετο, περιÝργως, η απραξßα και εφεκτικüτης. Πραγματοποιεßται συνÜντησις του Υπουργοý Παιδεßας μετÜ του Πρωθυπουργοý και αμφοτÝρων, ακολοýθως μετÜ του τüτε ΠροÝδρου της Δημοκρατßας, παρισταμÝνου και του Υπουργοý Δημοσßας ΤÜξεως. Ο Πρüεδρος της Δημοκρατßας - καθ α υπü του Παν. Σιφναßου κατατßθεται - εξεδηλþθη αντßθετος προς πÜσαν επÝμβασιν εις το Πολυτεχνεßον, συμφωνþν εν τοýτω με την απüφασιν της ΣυγκλÞτου. Και εις την γενομÝνην προς αυτüν παρατÞρησιν περß κινδýνου προκλÞσεως μεγÜλων καταστροφþν απÞντησεν: «Ας τα σπÜσουν. Ας κÜψουν και το Πολυτεχνεßον. ¸χομε λεπτÜ δια να τα ξαναφτιÜξω μεν. Ας κατεβοýν και στους δρüμους. Ας σπÜσουν τις βιτρßνες». Επεδßωκε προφανþς - επιλÝγει ο αυτüς πÜντοτε τüτε Υπουργüς Παιδεßας - πολιτικÜ οφÝλη. Ποια και πþς üμως; Ιδοý το ερþτημα!

 

ΠαρασκευÞ, 16-11-1973

Το δρÜμα των γεγονüτων του Πολυτεχνεßου οδηγεßται εις την τραγικÞν του κορýφωσιν και την αιματηρÜν του κατÜληξιν. Εντüς μεν του Πολυτεχνεßου η θÝσις των ως εßρηται, ποικιλþνυμων φατριþν και πολιτικþν τÜσεων σκληρýνεται, ενþ τα δια του Ρ / Σ εκπεμπüμενα συνθÞματα συγκινοýν, προκαλοýν, διεγεßρουν και κινητοποιοýν μÜζας λαοý εις ομαδικüς συγκεντρþσεις. ΚατÜ τας μεσημβρινüς þρας πραγματοποιοýνται αι πρþτοι μεγÜλοι πορεßαι προς Ομüνοιαν και Πολυτεχνεßον δια των μεγÜλων αρτηριþν: Αιüλου, Σταδßου, Πανεπιστημßου, Πατησßων και ΑλεξÜνδρας. Την 18.00 þραν μÝγα πλÞθος διαδηλωτþν πορεýεται προς το Σýνταγμα.

Ανακüπτεται üμως υπü αστυνομικþν δυνÜμεων η πορεßα του και εις την συμβολÞν των οδþν Σταδßου - Δραγατσανßου και ΚοραÞ επιχειρεßται η βιαßα διÜλυσßς του. ΚατÜ την επανακολουθÞσασαν συμπλοκÞν ρÝει το πρþτον αßμα, διüτι υπÞρξαν εκατÝρωθεν τραυματßαι. ΚατÜ τινας μÜλιστα μαρτυρßας, μη πλÞρως εξελεγχθεßσας, ετραυματßσθησαν θανασßμως νεαρÜ διαδηλþτρια και διαδηλωτÞς και επυροβολÞθη δις Υπαστυνüμος ανεπιτυχþς (καταθÝσεις υπ' αριθ. 215, 216 και 217). Στοιχεßα ýποπτα και ανεýθυνα, ομαδικþς Þ και ατομικþς ενεργοýντα, προβαßνουν εις πρÜξεις βιαιοπραγßας κατÜ πολιτþν και εις καταστροφÜς περιουσιþν (θραýσεις βιτρινþν και προθηκþν καταστημÜτων - κατÜθεσις 239). ΟμÜς διαδηλωτþν επÝτυχε και εισÞλθε εις το επß της οδοý Αιüλου αρ. 104 ΜÝγαρον της Νομαρχßας ΑττικÞς και μετÜ κüπου εξεβλÞθη υπü των αστυνομικþν. Η κατÜοτασις συνεχþς εκτραχýνεται και καθßσταται επικßνδυνος. Την 19.30 þραν ζητεßται υπü της Αστυνομßας η επικουρßα της ΧωροφυλακÞς, Þτις και αναλαμβÜνει την φροýρησιν διαφüρων δημοσßων καταστημÜτων, (Ýγγραφον της υπ' αρ. Ε 34356 Φ 0025 / 16-11-1973). Περß þραν 20.30 αρχßζουν αι πρþτοι συγκεντρþσεις και επιθÝσεις των διαδηλωτþν κατÜ του επß της συμβολÞς των οδþν Γ Σεπτεμβρßου και ΜÜρνη κτιρßου του Υπουργεßου Δημοσßας ΤÜξεως, αßτινες και κατÜ τρεις διαδοχικüς φÜσεις συνεχßζονται μÝχρι της 22.30 þρας. ΕπιτυγχÜνεται αρχικþς η απüκρουσις και διÜλυσßς των διαδηλωτþν δι' απλþν απωθÞσεων και χρÞσεως αστυνομικþν ρÜβδων, ως και δακρυγüνων αερßων. ΚατÜ τας τελικÜς üμως φÜσεις των επιθÝσεων τοýτων γßνεται χρÞσις πυροβüλων üπλων, τη εντολÞ του Διοικητοý του Μικτοý Επιτελεßου του Υπουργεßου Στρατηγοý ΒαρνÜβα. Ως προς τον χαρακτÞρα της τοιαýτης χρÞσεως των üπλων τα υπü των αρμοδßων υποστηριζüμενα σοβαρþς προς την πραγματικüτητα αντιτßθενται. Ομιλοýν οýτω περß πυροβολισμþν εις τον αÝρα προς εκφοβισμüν ενþ οι δýο (2) πρþτοι νεκροß εκ του καταλüγου των γνωστþν θυμÜτων Ýπεσαν εις τον γýρωθεν χþρον και ακüμη υπÞρξαν πολλοß τραυματßαι. Εν τη ερεýνη ακολοýθως της νομιμüτητος της οýτω γενομÝνης χρÞσεως των üπλων σοβαρÜ διαπιστοýται αντßθεσις απüψεων των τüτε υπευθýνων υπηρεσιακþν παραγüντων, των μεν υποστηριζüντων üτι νομßμως εγÝνετο η χρÞσις των üπλων (κατÜθεσις υπ' αρ. 151), των δε τουναντßον üτι μεταξý των νομßμων μÝσων δεν Þτο και η χρÞσις των üπλων κατÜ του πλÞθους (κατÜθεσις υπ' αριθ. 180). Η κατÜ του πλÞθους üμως χρÞσις των üπλων διαπιστοýται, ως ετονßσθη Þδη, κατÜ τρüπον αναμφισβÞτητον. ΠÝραν των συγκεκριμÝνων και επωνýμων θυμÜτων, τα επß των κατÝναντι τοßχων και των αυτüθι επß των οδþν εσταθμευμÝνων αυτοκινÞτων διαπιστωθÝντα και εισÝτι υπÜρχοντα ßχνη εκ προσκροýσεως βλημÜτων πυροβüλων üπλων, εις μακρüν μÜλιστα απü του εδÜφους ýψος καταδεικνýουν το Ýωλον του περß εκφοβιστικþν βολþν ισχυρισμοý. Η ýπαρξις τÝλος ελευθÝρων σκοπευτþν, ελευθÝρως εις τον χþρον του Υπουργεßου κινουμÝνων, καθιστÜ ýποπτον πÜσαν αντßθετον θÝσιν. Διüτι υπÞρξεν αληθþς τραγικÞ εν τη ενεργηθεßση ερεýνη η ακüλουθος αποκÜλυψις: ¶τομον εν πολιτικÞ περιβολÞ, φÝρον κüμην μακρÜν και γενειÜδα, εκρÜτει μακρýκανον πυροβüλον üπλον και ου μüνον ελευθÝρως και ανεμποδßστως ως εις οικεßον και γνþριμον χþρον, εκινεßτο μεταξý των οργÜνων του Υπουργεßου Δημοσßας ΤÜξεως, αλλÜ και επυροβüλει δια του üπερ Ýφερε φονικοý üπλου εκ διαφüρων σημεßων του κτιρßου και απü της ταρÜτσας, αλλÜ και εκτüς αυτοý, κατÜ του πλÞθους Þ και μεμονωμÝνων διαδηλωτþν προς το Πολυτεχνεßον και την οδüν ΑβÝρωφ. Τα στοιχεßα ταυτüτητος και η κακοýργος συμπεριφορÜ του αδιαστÜκτου τοýτου φονÝως βεβαιοýνται εκ των συλλεγεισþν αποδεßξεων (ορÜτε καταθÝσεις υπ' αρ. 25, 151, 181 και 251). Απü της 20.00 þρας περßπου Þρχισεν η εντüς και εκτüς του Πολυτεχνεßου ρßψις βομβßδων δακρυγüνων υπü της Αστυνομßας, ενþ η ψυχραιμßα και η υπευθυνüτης εßχον εγκαταλεßψει πολλÜ απü τα κατþτερα ιδßα, üργανα της. Ου μüνον εκτýπων ανηλεþς και βαναýσως τους διαδηλωτÜς, σοβαρÜς προκαλοýντες εις τοýτους κακþσεις, αλλÜ και επυροβüλουν δια των üπλων των (καταθÝσεις υπ' αριθ. 209, 227, 228 και 258). Και εßναι εýκολον να κρßνη τις και να παρακολοýθηση την κατεýθυνσιν των υπü την δüνησιν παρομοßων ψυχικþν εκρÞξεων εξαπολυομÝνων βολßδων! Εις Ýτερα σημεßα των οδþν Πατησßων και ΑλεξÜνδρας πυραß ηνÜπτοντο, οχÞματα μετεκινοýντο και ανετρÝποντο, οδοφρÜγματα ανεγεßροντο, φθοραß και καταστροφαß περιουσιþν προεκαλοýντο. Και μÝσα εις τον ορυμαγδüν αυτüν της καταστροφÞς και του ελλοχεýοντας θανÜτου Ýπιπτον οι πρþτοι νεκροß και τραυματßαι. Εßναι Ýργον δικαιοσýνης δε εξ υπαρχÞς να τονισθÞ üτι η τραγωδßα δεν υπÞρξεν μονüπλευρος και δεν εβÜρυνεν μüνον το Üοπλον πλÞθος και τους νÝους διαδηλωτÜς, διüτι υπÞρξαν και περιπτþσεις τραυματισμοý αστυνομικþν. ΚατÜ δεκÜδας οι τραυματßαι διακομßζονται εις τον πρüχειρον υγειονομικüν σταθμüν του Πολυτεχνεßου και εκεßθεν προς τον ΣΑΒ και το Ρυθμιστικüν ΚÝντρον Αθηνþν. Πολλοß δε εξ αυτþν εισÞρχοντο εις τας γýρωθεν κατοικßας üπου ευγενεßς συνÜνθρωποι τους περιÝθαλπον και προσÝφεραν τας υπηρεσßας των. Εßχεν αρχßσει Þδη η κßνησις των ασθενοφüρων. Δεν υπÞρξεν üμως η αναμενüμενη, οýτε ανÜλογος προς το μÝγεθος της καταστροφÞς. Δισταγμüς, επιφυλακτικüτης, φüβος; ºσως, διüτι και ασθενοφüρα εβλÞθησαν και παρημποδßσθησαν υπü ομÜδων πολιτþν και της Αστυνομßας να εκτελÝσουν το Ýργον των (καταθÝσεις υπ' αριθ. 68 και 227). ¶γνωστον τι ακριβþς επηρÝασε την βοýλησιντων υγειονομικþς υπευθýνων. ΥπÞρξαν üμως και ενθαρρυντικοß εξαιρÝσεις διακεκριμÝνων πρÜξεων φιλαλληλßας και αλτρουισμοý. Ιατροß των γýρω περιοχþν προσÝτρεξαν εις το Πολυτεχνεßον, υπεßκοντες εις την φωνÞν του ανθρωπιστικοý και ιατρικοý των καθÞκοντος, Üγνωστοι και ανþνυμοι ιδιþται κινητοποιοýνται, αδελφοß νοσοκüμοι προσφÝρονται και ιατροß εκ του Ρυθμιστικοý ΚÝντρου κατÝρχονται εις το Πολυτεχνεßον δια να προσφÝρουν τας υπηρεσßας των και παραλÜβουν τραυματßας. ¼τε üμως Þρχισεν η διακομιδÞ των πρþτων τραυματιþν, εις το Ρυθμιστικüν ΚÝντρο Αθηνþν η ανθρωπινÞ βαρβαρüτης Ýδειξε το αληθÝς προσωπεßον της, ημαýρωσε και διÝσυρε πÜσαν Ýννοιαν φιλαλληλßας και ανθρωπισμοý. Οι τραυματßαι δεν απετÝλουν εκεß αντικεßμενον περιθÜλψεως και μερßμνης, αλλÜ στüχον καννιβαλικþν εκδηλþσεων εκ μÝρους ευÜριθμων, εκ των αυτüθι υπηρεσιακþς ευρισκομÝνων, αστυνομικþν υπαλλÞλων, υπü τας ευλογßας και παροτρýνσεις του τüτε διοικητικοý Διευθυντοý του Νοσοκομεßου, üστις κραδαßνων παρανüμως περßστροφον, υβρßζων και απειλþν και βλÜσφημων, περιεφÝρετο εις τους χþρους του Νοσοκομεßου ενσπεßρων τον τρüμον (ορÜτε και κατÜθεσιν του ιδßου). Υβρßζοντα αναιδþς και εκακοποιοýντο βαναýσως ου μüνον οι τραυματßαι αλλÜ και οι συνοδοß των. Και υπÞρξαν πολλοß περιπτþσεις βαρýτατων τραυματισμþν, υπü των «γενναßων» αυτþν αστυνομικþν προκληθÝντων. Το ανÞκουστον üμως και φοβερüν εßναι üτι εδολοφονÞθη Üνθρωπος εν ψυχρþ εκ της κακουργßας των ταýτης: «Γýρω στα μεσÜνυχτα της ΠαρασκευÞς - κατατßθεται υπü υπαλλÞλου του Ρυθμιστικοý (κατÜθεσις υπ' αρ. 78) - Ýνας νÝος Üνθρωπος, Þλθε στο Ρυθμιστικü, ζητþντας πληροφορßες για τους δικοýς του. ΠÝσανε επÜνω του τρεις αστυφýλακες που Þσαν στο Ρυθμιστικü και τον κομμÜτιασαν κυριολεκτικþς στο ξýλο με αποτÝλεσμα να πεθÜνη. Τον μετÝφεραν εν συνεχεßα, στον νεκροθÜλαμο». Του τραγικοý περιστατικοý υπÞρξαν και Üλλοι αυτüπται, οι οποßοι καταθÝτουν ομοßως και αποκαλýπτουν μερικοýς εκ των δολοφüνων (καταθÝσεις υπ' αριθ. 69, 70, 77, 79, 86 και 94). Ιατρüς χειρουργüς Ρυθμιστικοý καταθÝτει üτι υπÝκυψεν εις τας χεßρας του τραυματßας δια πυροβüλου üπλου, συνεπεßα βαρεßας κρανιοεγκεφαλικÞς κακþσεως εκ ξυλοδαρμοý (κατÜθεσις υπ' αριθ. 86) και υπÜλληλος του ιδßου Νοσοκομεßου τονßζει üτι: «το θÝαμα Þτο φοβερü και μας Ýκανε να ντρεπüμαστε για την κατÜντια μας» (κατÜθεσις υπ' αριθ. 79). Εν üψει της θλιβερüς ταýτης πραγματικüτητας οι μεν ιατροß εφυγÜδευσαν τους τραυματßας Þ κατεσκεýασαν ψευδþς τα στοιχεßα της ταυτüτητος των, ßνα αποφýγουν οýτοι τας εν συνεχεßα βεβαßας κακοποιÞσεις των, οι δε τραυματßαι απÝφευγαν να μεταβοýν εις Νοσοκομεßα Þ Κλινικüς. Και οýτω την ενροπÞν, περß ης η ανωτÝρω κατÜθεσις, διεδÝχθη ο φüβος των ασθενþν και η εκ των Ναþν της Υγεßας απομÜκρυνσßς των! Δεßγμα και τοýτο της πολιτιστικÞς εξελßξεως μιας εποχÞς. Ποßα üμως Þτο η εξÝλιξις των γεγονüτων κατÜ την ημÝραν ταýτην υπü Üποψιν υπευθýνου αντιμετωπßσεως των. Περß þραν 11.00 πραγματοποιεßται σýσκεψις εις το γραφεßον του Πρωθυπουργοý, παρισταμÝνων των ΑντιπροÝδρων της Δημοκρατßας και ΚυβερνÞσεως, των Υπουργþν Παιδεßας και Δημοσßας ΤÜξεως, του Υφυπουργοý παρÜ τω Πρωθυπουργþ και του Αρχηγοý της Αστυνομßας. ΜετÜ ºΟλεπτον προσÝρχεται εις την σýσκεψιν και ο Πρüεδρος της Δημοκρατßας. Και κατÜ την σýσκεψιν ταýτην αποφασßζεται καθ' α υπευθýνως υπü τüτε Κυβερνητικþν παραγüντων υποστηρßζεται και κατατßθεται, üτι επ' ουδενß λüγω θα εχρησιμοποιοýντο üπλα, αν προεβÜλλετο αντßδρασις και μüνον εν εσχÜτη ανÜγκη θα επετρÝπετο η χρÞσις δακρυγüνων, απαγορευομÝνης üμως της ρßψεως τοýτων εντüς του Πολυτεχνεßου. Η δια των γεγονüτων üμως αναφανεßσα ακολοýθως πραγματικüτης παρουσιÜζεται Üντικρυς αντßθετος των εκτεθÝντων θεωρητικþν εξορκισμþν, διüτι ισχυροß στρατιωτικοß δυνÜμεις εκλÞθησαν, χρÞσις üπλων εγÝνετο και αληθÞς βομβαρδισμüς δια δακρυγüνων των εντüς του Πολυτεχνεßου Ýλαβε χωρÜν. Και εις το ανÜκυπταν εýλογον, εκ των ανωτÝρω ερþτημα δßδεται η ακüλουθος - υπü του τüτε αρχηγοý της Αστυνομßας - απÜντησις: «Αι υπÜρχουσαι αστυνομικοß δυνÜμεις, παρÜ την ενßσχυσιν της ΧωροφυλακÞς, δεν ηδýνατο να ανταποκριθοýν δια την αποκατÜστασιν της τÜξεως. Ενημερþθη σχετικþς το γραφεßον ΠροÝδρου Δημοκρατßας (ταξßαρχος ΠαρασκευÜς Ιωαννßδης), üστις μετ' ολßγον και περß þραν 23.15 μοι ανεκοßνωσε τηλεφωνικþς üτι απεφασßσθη υπü του ΠροÝδρου της Δημοκρατßας η ενßσχυσις των αστυνομικþν δυνÜμεων υπü των Ενüπλων ΔυνÜμεων, Þτοι δια τριþν Þ τεσσÜρων αρμÜτων μÜχης, Üτινα δια της εντυπωσιακÞς εμφανßσεως των και μüνον εις τον χþρον του Πολυτεχνεßου, θα εξηνÜγκαζον ψυχολογικþς τους εντüς ευρισκομÝνους να εγκαταλεßψουν τας αßθουσας και το προαýλιον του ΕΜΠ» (ορÜτε κατÜθεσιν ανωτÝρω). Και οýτω η εις αδυναμßαν ευρισκομÝνη Αστυνομßα δεν συνειδητοποιεß η ιδßα την ανÜγκην της ενισχýσεως της, αλλÜ της εμπνÝεται Üνωθεν και διατÜσσεται να διαβßβαση το Ýγγραφον ßνα πληρωθÞ ο τýπος του νüμου, διüτι - ως επιλÝγει εις την κατÜθεσßν του ο τüτε ΔιευθυντÞς της Αστυνομßας - «εßχεν αποφασισθÞ προ πολλοý η επÝμβασις του Στρατοý και τα Üρματα, üτε εγþ υπÝγραφαν Þσαν Ýτοιμα, Þ και εκινοýντο» (ορÜτε κατÜθεσιν) και προς την Üποψιν ταýτην πλÞρως στοιχεßται και η υπü του τüτε Αρχηγοý Ενüπλων ΔυνÜμεων λαμβανομÝνη θÝσις Ýναντι των γεγονüτων (ορÜτε κατÜθεσιν).

Εýγλωττοι και αληθþς αποκαλυπτικοß δια την Ýρευναν οι προεκτεθεßσαι λογικοß και πραγματικοß αντιθÝσεις! ΥποβÜλλει πρÜγματι, κατÜ διαταγÞν του Αρχηγοý, ο ΔιευθυντÞς της Αστυνομßας την 23.30 þραν το υπ' αριθμüν Β 34258 Φ 0025 /16-11-1973 Ýγγραφον του προς την ΑΣΔΕΝ προς παροχÞν αναλüγου ενισχýσεως, συμφþνως τω υπ' αριθ. 341 κανονισμþ «περß της εν πüλεσι και φρουρßοις υπηρεσßας των στρατευμÜτων (Β.Δ. απü 4-9-1949)». Και η προς ψυχολογικüν εκφοβισμüν αποβλÝπουσα ανÜλογος αýτη ενßσχυσις το μεν διÝτρεξαν üλα τα απü του ΠροÝδρου της Δημοκρατßας μÝχρι του ΣΔΑ ιεραρχικþς ανþτερα στρατιωτικÜ κλιμÜκια, το δε περιελÜμβανε τας ακολοýθους στρατιωτικüς δυνÜμεις: α) Μßαν διλοχßαν του 28ου συντÜγματος, εδρεýοντος εν Χαúδαρßω με 10-12 τεθωρακισμÝνα οχÞματα μεταφορÜς προσωπικοý του ΚΕΒΟΠ. Η κßνησις των μονÜδων τοýτων προς τα στρατüπεδα: Αυξεντßου, Σταθμοý Λαρßσης και 951 Λüχου ΕΣΑ διετÜχθη την 21.30 - 22.00 þραν. (Ο τοιοýτος χρüνος κινÞσεως επιβεβαιοß το ανωτÝρω κατατεθÝν υπü του τüτε Αστυνομικοý Διευθυντοý Αθηνþν), β) ΔυνÜμεις καταδρομþν και δη την Διοßκησιν του συντÜγματος Αλεξιπτωτιστþν, 1ην και 2αν μοßραν Αλεξιπτωτιστþν, τμÞμα της ΣχολÞς Αλεξιπτωτιστþν μετÜ τεθωρακισμÝνων ομοßως οχημÜτων μεταφορÜς προσωπικοý. Η κßνησις των τμημÜτων τοýτων διετÜχθη περß την 23.00 þραν και γ) Ουλαμοýς αρμÜτων μÜχης του ΚΕΤΟ, ανÞκοντος πιθανþς εις την 30Þν ΕΜΑ. Ο συντονισμüς κινÞσεως των δυνÜμεων τοýτων ανÞκεν εις τον ΔιοικητÞν της ΑΣΔΕΝ, üστις και þρισεν ΣυνταγματÜρχην ως επικεφαλÞς δια την επß τüπου εφαρμογÞν των διαταγþν του. ΑποστολÞ του, ως αýτη προσδιορßζεται υπü του τüτε Αρχηγοý Ενüπλων ΔυνÜμεων, Þτο η εν συνεργασßα μετÜ του Διευθυντοý της Αστυνομßας αποκατÜστασις της τÜξεως και η εκκÝνωσις του Πολυτεχνεßου. Ο τρüπος εκτελÝσεως της αποστολÞς ταýτης εναπÝκειτο εις την διακριτικÞν του ευχÝρειαν κατ' ορθÞν εκτßμησιν της ην αντιμετþπιζε καταστÜσεως, εντüς των πλαισßων πÜντοτε του κυρßως επιδιωκομÝνου ψυχολογικοý επηρεασμοý και της μη χρÞσεως üπλων. Εβεβαιþθησαν πλÞρως υπü της ενεργηθεßσης ερεýνης τα στοιχεßα ταυτüτητος απÜντων των επικεφαλÞς των ανωτÝρω στρατιωτικþν τμημÜτων Αξιωματικþν, ως και του υπü του Διοικητοý της ΑΣΔΕΝ ορισθÝντος ΣυνταγματÜρχου ως συνδÝσμου, μεταξý αυτοý και της ΑστυνομικÞς Διευθýνσεως Αθηνþν (περß των στοιχεßων τοýτων και πÜντων των εκτεθÝντων ορÜτε καταθÝσεις υπ' αριθ. 105, 110, 133 και 164 ως και 72, 76, 116 και 159).

 

ΣÜββατον, 17-11-1993

Οδηγοýμεθα Þδη ραγδαßως εις την λýσιν του δρÜματος. Περß το μεσονýκτιον της ΠαρασκευÞς, 16-11-73, αι μεν αστυνομικοß δυνÜμεις Ýχουν αποκλεßσει το οικοδομικüν τετρÜγωνον του Πολυτεχνεßου δια της τοποθετÞσεως ανδρþν εις επßκαιρα σημεßα προσβÜσεων υπü τους Αστυνομικοýς ΔιευθυντÜς, ο δε στρατüς ευρßσκεται Þδη εν κινÞσει εγγýς του Πολυτεχνεßου. Το τριÞμερον των συνεχþν συγκροýσεων και ο κÜματος Ýχουν υπερφορτßσει μÝχρις εκρηκτικüτητας την ψυχολογßαν των συμμετεχüντων εις την επιχεßρησιν αστυνομικþν υπαλλÞλων. Περß την 01.30 þραν του ΣαββÜτου, 17-11-73, τα εκ της Λεωφüρου ΑλεξÜνδρας κατερχüμενα Üρματα εστÜθμευσαν εις την πλατεßαν Αιγýπτου, ενþ üγκος διαδηλωτþν ευρßσκετο εις το ýψος των προ του ΟΤΕ κτισμÜτων και καθ' üλον το πλÜτος της Λεωφüρου Πατησßων. Νεαρüς Αξιωματικüς αγνþστου ταυτüτητος, κατελθþν ενüς των αρμÜτων μετÜ του οπλοπολυβüλου του, τοποθετεßται εις το μÝσον της Πατησßων και υβρßζων πυροβολεß προς την κατεýθυνσιν των διαδηλωτþν (ορÜτε κατÜθεσιν υπ' αριθ. 49). Και καθ' üλην üμως την εντüς της πüλεως διαδρομÞν των αρμÜτων ρßπτονται πυροβολισμοß εξ αυτþν. «Διεπßστωσα μετ' εκπλÞξεως - καταθÝτει ο τüτε ΔιευθυντÞς της Αστυνομßας - üτι τα Üρματα Þσαν ουχß 2 Þ 3 αλλÜ ευÜριθμα. ΜερικÜ τοýτων εκινÞθησαν επß των πÝριξ του Πολυτεχνεßου οδþν, Ýρριπτον δε ριπÜς πολυβüλων. Τελικþς παρετÜχθησαν προ του Πολυτεχνεßου με ανημμÝνους τους προβολεßς και τα πολυβüλα εστραμμÝνα προς το Πολυτεχνεßον. Ερρßπτοντο παρ' αυτþν εκφοβιστικαß βολαß.  Επλησßασα Αξιωματικüν και του εßπον üτι ο πυροβολισμüς εßναι επικßνδυνος δια τους εις τας παρυφÜς του Λυκαβηττοý και του λüφου ΣτρÝφη κατοικοýντας. Μου απÞντησε: «Μην ανησυχεßς εßναι Üσφαιρα». Ο ßδιος üμως ακολοýθως επεßσθη εκ της αποκοπÞς ηλεκτροφüρων συρμÜτων των τρüλεú, üτι Þσαν Ýνσφαιρα! (ΟρÜτε κατÜθεσßν του υπ' αριθ. 84). Την 01.45 þραν τα Üρματα ενοýνται εις τον προ του Πολυτεχνεßου χωρÜν και αι μονÜδες καταδρομþν τοποθετοýνται καταλλÞλως. Οι ισχυροß προβολεßς των αρμÜτων καταυγÜζουν ολüκληρον την περιοχÞν του Πολυτεχνεßου και οι εντüς αυτοý εγκλεισμÝνοι αναρτþνται επß των κιγκλιδωμÜτων και χειροκροτοýν τους στρατιþτας ρßπτοντες διÜφορα συνθÞματα, üπως «αδÝλφια μας φαντÜροι, εßμαστε Üοπλοι, μη μας χτυπÜτε, κ.Ü.». Και Üρχονται οι αγωνιþδεις διαπραγματεýσεις. Εκπρüσωποι των σπουδαστþν, μÝλη της ΣυντονιστικÞς ΕπιτροπÞς αυτþν, προσÝρχονται περß þραν 02.30 εις την κεντρικÞν πýλην του Πολυτεχνεßου. Δηλοýν üτι αποδÝχονται την Üμεσον και ειρηνικÞν εκκÝνωσιν, υπü την εγγýησιν üμως και παρουσßα εκπροσþπων της Εκκλησßας, της Δικαιοσýνης, των καθηγητþν των, του Διεθνοýς Ερυθροý Σταυροý και του τýπου. Προσπαθοýν να αποφýγουν την μετÜ βεβαιüτητας αναμενομÝνην κακοποßησιν και επιζητοýν να σωθοýν. Οι üροι των üμως απορρßπτονται και ακολουθεß ημßωρον περßπου εκνευρισμοý, απειλþν, αγωνßας, φüβου και απογοητεýσεων. ΚατÜ τον ßδιον χρüνον εις τον προ του Πολυτεχνεßου χþρον, Ýμπροσθεν του ξενοδοχεßου ΑΚΡΟΠΟΛ, ευρßσκονται ο ΥποστρÜτηγος ΔιοικητÞς της ΣΔΑ, ο Γενικüς Γραμματεýς του Υπουργεßου Δημοσßας ΤÜξεως και ο Αστυνομικüς ΔιευθυντÞς Αθηνþν. Ουδεßς üμως εκπρüσωπος της πνευματικÞς ηγεσßας του τüπου εßναι παρþν. Και οι εγκλεισμÝνοι, ατακτÞσαντες Ýστω, νÝοι αισθÜνονται ανασφαλεßς, διüτι πÜντας τους εκτεθÝντος θεωροýν διþκτας και αντιπÜλους των. ¹το ανÜγκη επομÝνως οßκοθεν να ληφθÞ παν μÝτρον διασφαλßσεως της ειρηνικÞς και αναßμακτου εξüδου. ΠÝραν üμως και ανεξαρτÞτως οιασδÞποτε πολιτικÞς, ηθικÞς και κοινωνικÞς δεοντολογßας ως εκ της φýσεως των εκδηλþσεων και της συμμετοχÞς νÝων εις ταýτας, επεβÜλλετο να τηρηθοýν απαρεγκλßτως τα νüμιμα. Και Þσαν ταýτα τα υπü του Ν.Δ. 794 /1971 και του Β.Δ. 269 /1972 προσδιοριζüμενα: διÜλυσις της παρανüμου Þ εξελθοýσης του σκοποý της δημοσßας συναθροßσεως υπü της Αστυνομßας δια της χρÞσεως üλων των - κατ' εκτßμησιν της καταστÜσεως - προσφορþν προς τον σκοπüν τοýτον μÝσων, παρουσßα üμως και μετÜ γνþμην των εκπροσþπων της ΔιοικητικÞς και ΔικαστικÞς ΑρχÞς Þτοι του ΝομÜρχου και ΕισαγγελÝως Πρωτοδικþν. Και τα νüμιμα ταýτα δεν ετηρÞθησαν. Δι' ο και επß του σημεßου τοýτου εζητÞθησαν σαφεßς διευκρινßσεις απü τον Ýχοντα την κατÜ νüμον ευθýνην της αντιμετωπßσεως των γεγονüτων τüτε, Αστυνομικüν ΔιευθυντÞν Αθηνþν, üστις και κατÝθεσεν τα ακüλουθα: «Επικεßμενης της ενεργεßας μας προς εκκÝνωσιν του Πολυτεχνεßου, ητησÜμην δια του ασýρματου την αποστολÞν επιτüπου του ΕισαγγελÝως και του ΝομÜρχου. ¸λαβα μετ' ολßγον την απÜντησιντου Κου Αρχηγοý, üτι οýτοι δεν ανευρßσκονται και üτι οφεßλω να ενεργÞσω Üνευ της παρουσßας αυτþν. Τοýτο ανÝφερα και εις τον παριστÜμενον Γενικüν ΓραμματÝα του Υπουργεßου Δημοσßας ΤÜξεως κ. ΧαρÜλαμπον Παπαδüπουλον, ο οποßος προφορικþς μου Ýδωσε την εντολÞν να ενεργÞσω Üνευ της παρουσßας των ειρημÝνων». ΠλÞρως üμως εβεβαιþθη üτι ο Εισαγγελεýς απü ενωρßς ευρßσκετο εις τους τüπους των επεισοδßων και εις την ΑστυνομικÞν Διεýθυνσιν και ειδικþς ερωτηθεßς υπÞρξεν ανενδοιÜστως και απεριφρÜοτως αντßθετος προς πÜσαν σκÝψιν παραβιÜσεως του Πανεπιστημιακοý ασýλου (ορÜτε συμπληρωματικÞν κατÜθεσιν Δασκαλοποýλου). Αι εντεýθεν προκýπτουσαι διαπιστþσεις και η κατÜ την αντιμετþπισιν των διαδηλωτþν εν τω Υπουργεßω Δημοσßας ΤÜξεως εφαρμοσθεßσα τακτικÞ, ως ανωτÝρω αýτη λεπτομερþς εξετÝθη, καταδεικνýουν σαφþς τας πολλαπλüς παραβιÜσεις του Νüμου και το κατÜ την αντιμετþπισιν των γεγονüτων κρÜτησαν πνεýμα αυτοσχεδιασμοý και αυθαιρεσßας. Διüτι ο νüμος εßναι σαφÞς και η απαιτουμÝνη υπ' αυτοý παρουσßα του ΝομÜρχου και του ΕισαγγελÝως δεν εßναι στοιχεßον διακοσμητικüν, αλλ' ενÝχει σημασßαν ουσιαστικÞν, εφ' üσον «μετÜ γνþμην αυτþν» διατÜσσεται η διÜλυσις της συναθροßσεως. Και δεν δýναται να υποστηριχθÞ üτι συνÝτρεχαν προûποθÝσεις της παρ. γ του αρθρ. μüνου Β.Δ. 269 / 72, Þτοι üτι επρüκειτο περß περιστÜσεως κατεπειγοýσης και παρßστατο Üμεσος κßνδυνος διασαλεýσεως της τÜξεως, καθ' ας επιτρÝπεται η εν απουσßα των ανωτÝρω εκπροσþπων της ΔιοικÞσεως και της Δικαιοσýνης ενÝργεια. Διüτι το τριÞμερον των γεγονüτων αφαιρεß εξ αυτþν πÜσαν Ýννοιαν κατεπεßγοντος, τουθ' üπερ και κατενοÞθη υπü των υπευθýνων, δι' ο και εκλÞθη αρχικþς ο Εισαγγελεýς και Þτο δεδομÝνη, γνωστÞ σε τοις πÜσιν, η κατÜ την διαδρομÞν ταýτην παρουσßα ΕισαγγελÝως. Αποδεικνýεται τοýτο εκ των εκτεθÝντων και πιστοποιεßται εκ των ανταλλαγÝντων σημÜτων μετÜ του κÝντρου αμÝσου δρÜσεως της ΑστυνομικÞς Διευθýνσεως Αθηνþν, καθ' α περß þραν 02.30 της 17-11-1973 ευρßσκετο εις τι σημεßον του γýρωθεν χþρου Αντεισαγγελεýς Πρωτοδικþν ως εκπρüσωπος του ΕισαγγελÝως. Εις τα εκτεθÝντα προσθετÝον εισÝτι üτι η δοθεßσα εντολÞ προς τον ΔιευθυντÞν της Αστυνομßας παρÜ του Αρχηγοý της Αστυνομßας Πüλεων και του Γενικοý ΓραμματÝως του Υπουργεßου Δημοσßας ΤÜξεως εßναι παρ' νüμος και εντεýθεν δεν καλýπτει αυτüν, διüτι κατÜ την ρητÞν επιταγÞν της παρ. δ' της ως εßρηται διατÜξεως η μετÜ χρÞσεως των üπλων, Ýστω και προς εκφοβισμüν, διÜλυσις συναθροßσεων επικινδýνων δια την ζωÞν και σωματικÞν ακεραιüτητα των συμμετεχüντων εις ταýτας, επιχειρεßται πÜντοτε και μüνον παρουσßα και μετÜ γνþμην του ΝομÜρχου και του ΕισαγγελÝως, μη παρεχομÝνης εντεýθατης ευχÝρειας ως κατÜ την παρ. γ' της Üνευ αυτþν ενεργεßας! Ταýτα, üμως, πÜντα προûπÝθετον ειλικρßνειαν προθÝσεων, μετÜ συνÝσεως, ψυχραιμßας και υπευθυνüτητας εκδηλουμÝνων. Και δυστυχþς δεν συνÝτρεξαν αι στοιχειþδεις αýται προûποθÝσεις αλλÜ το üλον πρüβλημα αντιμετωπßσθη υπü μορφÞν στρατιωτικÞς επιχειρÞσεως, αι κρισιμþτεραι φÜσεις της οποßας εκτυλßσσονται εν απουσßα, ως μη Ýδει, των εκπροσþπων της ΔιοικÞσεως και της Δικαιοσýνης και βεβαßως ου μüνον Üνευ γνþμης αυτþν, αλλÜ και παρÜ την ρητþς εκφραθεßσαν αντßθετον γνþμη του ΕισαγγελÝως δια τον σεβασμüντου πανεπιστημιακοý ασýλου. Ο επικεφαλÞς των στρατιωτικþν τμημÜτων Αξιωματικüς, αντß να προσφÝρη την βοÞθειÜν του εις τον Ýχοντα την ευθýνην της üλης ενεργεßας ΔιευθυντÞν της Αστυνομßας Αθηνþν, τον καταργεß και ενεργεß αυτοβοýλως. ¸κτοτε η Αστυνομßα δεν Ýχει την πρωτοβουλßαν των κινÞσεων, αλλ' ακολουθεß και αι προβλÝπουσαι και ρυθμßζουσαι το πρüβλημα της συνεργασßας στρατιωτικþν και αστυνομικþν δυνÜμεων διατÜξεις της κειμÝνης νομοθεσßας αγνοοýνται και παραβιÜζονται. Διüτι κατÜ τας παρ. 121 και 128 του Κανονισμοý της εν πüλεσιν Υπηρεσßας των ΣτρατευμÜτων, τα μεν στρατεýματα τßθενται υπü τας διαταγÜς Þ εις την διÜθεσιν του προúσταμÝνου της Δημοσßας Ασφαλεßας Þ του Διοικητοý ΧωροφυλακÞς, Ýχοντος πλÞρη την ευθýνην απÝναντι της ΔιοικητικÞς ΑρχÞς δια την λÞψιν πÜντων των ενδεικνυομÝνων μÝτρων προς τÞρησιν της τÜξεως και πρüληψιν των ταραχþν, η εκτßμησις δε της ανÜγκης προσφυγÞς εις την χρÞσιν των üπλων παρÜ των προς τÞρησιν της δημοσßας τÜξεως προσεπικαλουμÝνων στρατευμÜτων και η πρωτοβουλßα της τοιαýτης ενüπλου επεμβÜσεως, ανÞκει εις την ΔιοικητικÞν ΑρχÞν, αντιπρüσωπος της οποßας μεταβαßνει εις τον τüπον της συγκεντρþσεως. Και αποτÝλεσμα της αυθαιρεσßας ταýτης υπÞρξεν η αναστÜτωσις, η σýγχυσις, η ανωμαλßα και η εμφανÞς παρανομßα, ως το σοβαρþς υπü της ερεýνης πιθανολογηθÝν üτι ΣυνταγματÜρχης του Στρατοý εξετÝλεσε εν ψυχρþ νÝον ηλικßας 17 ετþν Ýμπροσθεν του Πολυτεχνεßου (ορÜτε καταθÝσεις υπ' αριθ. 99 και 242 Ýνθα και τα στοιχεßα ταυτüτητος του ΣυνταγματÜρχου αυτοý).

Την 02.43 þραν τÜσσεται μικρÜ, ßσως 15λεπτος, προθεσμßα εις τους σπουδαστÜς δια να εξÝλθουν. Μερικοß εκ των εγκλεßστων Þρχισαν να απασφαλßζουν την εßσοδον και τελικþς το επÝτυχαν. Εδυσχεραßνετο üμως η Ýξοδος διüτι üπισθεν της πýλης εßχεν τοποθετηθÞ και ευρßσκετο αυτοκßνητον ΜερσεντÝς. Και ενþ η μεν πρüθεσις των εγκλεßστων προς Ýξοδον εßχε καταστÞ εμφανÞς, προσπÜθεια δε κατεβÜλλετο δια την απομÜκρυνσιν του φρÜσσοντας την πýλην αυτοκινÞτου, ανυπüμονος ºλαρχος, αυτüθι ιστÜμενος, απþλεσε την ψυχραιμßαν του και εν οργÞ ανεφþνησεν: «ΤσογλÜνια ρεζιλεýετε το στρÜτευμα...» και αμÝσως Ýδωσε την διαταγÞν της εισüδου (ορÜτε κατÜθεσιν του τüτε Διευθυντοý της Αστυνομßας - υπ' αριθ. 84). Το Üρμα εκινÞθη μετÜ δυνÜμεως, συνεκλüνισε την πýλην, κατÝστρεψε τους μαρμÜρινους κßονας της εισüδου, συνÝτριψε και κατÝρριψε την εξþθυραν και ακολοýθως κυριολεκτικþς ισοπÝδωσεν το προεκτεθÝν αυτοκßνητον, εισελθüν εις βÜθος 10 περßπου μÝτρων εντüς του προαυλßου του Πολυτεχνεßου. ΔημοσιογρÜφος, επß ενüς των κιüνων ευρισκüμενος, κατεκρημνßσθη μετ' αυτοý εις το Ýδαφος, τραυματισθεßς ελαφρþς (κατÜθεσις υπ' αριθ. 172), νεαρüς σπουδαστÞς επß των κιγλιδωμÜτων της πýλης ιστÜμενος εκτινÜσσεται, Üγνωστον που ενþ σιδηροýν αντικεßμενον συνθλßβει τους πüδας νεαρÜς σπουδÜστριας (κατÜθεσις υπ' αριθ. 83). Και εις το αγωνιþδες ερþτημα περß του εÜν συνεθλßβησαν Þ ετραυματßσθησαν Üνθρωποι εκ της εισüδου του Üρματος διÜφορα και αντßθετα προÝκυψαν εκ της ερεýνης στοιχεßα. Οι παριστÜμενοι τüτε επικεφαλÞς των δυνÜμεων, στρατιωτικþν και αστυνομικþν, αρνητικÞν, μετÜ κατηγορηματικüτητος μÜλιστα, δßδουν εις το ερþτημα τοýτο απÜντησιν (ορÜτε καταθÝσεις), Ýτερος üμως αυτüπτης, δημοσιογρÜφος αυτüς, καταθÝτει τα εξÞς: «Προσποιοýμενος τον αδιÜφορον ρþτησα Ýναν αστυνομικüν: Τι Ýγινε; ΠατÞσαμε πολλοýς; Μου απÞντησε: Δεν βαριÝσει μüνον δýο - τρεις αλÞτες». Και εις Ýτερον σημεßον της καταθÝσεως του προσθÝτει: «Καθþς προχωροýσα σαστισμÝνος, λßγο Ýλειψε να σκοντÜψω πÜνω σε Ýνα σþμα που Þταν πεσμÝνο δßπλα απü την ΜερσεντÝς. Δýο μÝτρα πιο πÝρα Þταν πεσμÝνος Üλλος Ýνας φοιτητÞς» (ΚατÜθεσις υπ' αριθ. 218 και 81 και 82). Αι τελευταßοι αýται καταθÝσεις Ýχουν βεβαßως υπÝρ αυτþν την λογικüτητα των πραγμÜτων, üταν ληφθÞ υπ' üψιν, üτι το Üρμα εκινÞθη αιφνιδßως και μετÜ δυνÜμεως, καθ' ον χρüνον συνεχßζοντα αι διαπραγματεýσεις και πλÞθος σπουδαστþν ευρßσκοντο επß των κιγκλιδωμÜτων Þ üπισθεν αυτþν και εν επαφÞ σχεδüν προς την πýλην. ΠαραμÝνει, üμως, μüνον λßαν πιθανÞ και ανεπιβεβαßωτος. ΟμÜς Αξιωματικþν και Üνδρες της δυνÜμεως καταδρομþν, ακολουθοýντες το Üρμα εισÝρχονται εις το Πολυτεχνεßον πυροβολοýντες. ¸ντρομοι και εμβρüντητοι οι οπουδασταß κυριεýονται απü την ενþπιον του εσχÜτου κινδýνου φοβερÜν αγωνßαν. Και Üρχεται ακολοýθως η Ýξοδος. Οι εγγýς της κατακρημνησθεßσης πýλης ευρισκüμενοι εξÝρχονται πρþτοι. Οι περισσüτεροι, üμως, πηδοýν εκ των παραθýρων και των κιγκλιδωμÜτων. Υπü την πßεσιν πλÞθους ανθρþπων καταρρßπτεται τμÞμα των προς την οδüν ΣτουρνÜρα κιγκλιδωμÜτων. Και δια του δημιουργηθÝντος ανοßγματος εξÝρχονται οι σπουδασταß κατÜ μÜζας. Κατευθýνονται προς üλα τα σημεßα, απομακρυνüμενοι. ΝÝον, üμως, δι' αυτοýς αρχßζει μαρτýριον. ¾βρεις κατ' αυτþν εκτοξεýονται και καταδιωκüμενοι βαναýσως κακοποιοýνται. Πολλοß εκ των κατωτÝρων Αστυνομικþν ΥπαλλÞλων, ως ετονßσθη Þδη, εßχον απολÝσει την ψυχραιμßαν των. Εις μÜτην οι Αρχηγüς και ΔιευθυντÞς της Αστυνομßας διατÜσσουν να μη προβαßνουν εις βιαßας εκδηλþσεις κατÜ των εξερχüμενων. Πολλοß Αξιωματικοß και στρατιþται παρεμβαßνουν προς προστασßαν των φοιτητþν. Και υπÞρξε πηγαßα και βαθεßα η ευγνωμοσýνη πολλþν εξ αυτþν προς τους αγνþστους σωτÞρας των, ως εις τας καταθÝσεις των τους αποκαλοýν με συγκßνησιν. ¸μπροσθεν με την πýλη του Πολυτεχνεßου δημιουργεßται διÜδρομος υπü των στρατιωτþν μÝσω του οποßου διÝρχονται οι εξερχüμενοι, κατευθυνüμενοι προς την οδüν Τοσßτσα, εντüς δε του Πολυτεχνεßου βοηθοýν, προστατεýουν και εις τους þμους των πολλοýς αδυνÜτους κρατοýν δια να δυνηθοýν να υπερπηδÞσουν το υψηλüν κιγκλßδωμα. Και επεισüδια μεταξý στρατιωτικþν και αστυνομικþν λαμβÜνουν χωρÜν εν τη προσπÜθεια των πρþτων να προστατεýσουν τους φοιτητÜς απü το διωκτικüν μÝνος των Üλλων. Απομακρυνüμενοι, üμως, του Πολυτεχνεßου αγωνιþδεις τους αναμÝνουν εκπλÞξεις. Απü παντοý τους καταδιþκουν και τους κτυποýν. Εις την γωνßαν των οδþν Τοσßτσα και Μπουμπουλßνας Üνδρες της ΚΥΠ εν πολιτικÞ περιβολÞ τους κτυποýν ανηλεþς και πυροβολοýν κατ' αυτþν (καταθÝσεις υπ' αριθ. 84α και 225), ενþ εις την ταρÜτσαν ενüς των αυτüθι κτιρßων Ýχουν εγκαταστÞσει πολυβüλον (κατÜθεσις υπ' αριθ. 199). Εις την συμβολÞν των οδþν Πατησßων και ΣτουρνÜρα Üνδρες εν πολιτικÞ περιβολÞ, κραδαßνοντες ρüπαλα, εξÞλθον απü ομÜδα αυτüθι ευρισκομÝνων αστυνομικþν και εκακοποßησαν σεβÜσμιον καθηγητÞν Πανεπιστημßου, την σýζυγüν του και νεαρüν σπουδαστÞν διüτι εξÞρχοντο του Πολυτεχνεßου, Ýνθα ο ΚαθηγητÞς - ιατρüς και η σýζυγος του εßχον μεταβÞ προς εκπλÞρωσιν του ανθρωπιστικοý και ιατρικοý των καθÞκοντος. Και οι ροπαλοφüροι οýτοι Þσαν Üνδρες της ΕΣΑ εν πολιτικÞ περιβολÞ (ορÜτε καταθÝσεις υπ' αριθ. 30, αλλÜ και του τüτε Διευθυντοý της Αστυνομßας περß του ρüλου των ανδρþν της ΕΣΑ γενικþτερον κατÜ τα επεισüδια της επταετßας και ειδικþτερον εις το Πολυτεχνεßον). Εις τας ταρÜτσας των γýρω κτιρßων επισημαßνονται ελεýθεροι σκοπευταß υπü του ιδßου Διευθυντοý της Αστυνομßας να επιτελοýν το φονικüν Ýργον των (στοιχεßον προκýπτον Ýκτων μαγνητοταινιþν και κατÜθ. υπ' αριθμ. 31), ενþ ομÜδες ανεýθυνων και ανωνýμων «τραμποýκων» και επικινδýνων τρωκτικþν της γαλÞνης του τüπου εκδηλþνουν το εγκληματικüν μÝνος των κατÜ των ατυχþν σπουδαστþν που κατÜ μÜζας εξÝρχονται του Πολυτεχνεßου. Και εις το πανδαιμüνιον τοýτο της εξüδου των φωνþν, των κραυγþν, των οιμωγþν, των καταδιþξεων και των πυροβολισμþν Ýπεσαν οι περισσüτεροι εκ του πλÞθους των τραυματιþν των αιματηρþν αυτþν γεγονüτων. Ειδικþς δÝον ενταýθα να σημειωθÞ üτι πολλÜ εκ των ριφθÝντων βλημÜτων Þσαν της κατηγορßας των εκρηκτικþν τοιοýτων ντουμ - ντουμ (κατÜθ. υπ' αριθ. 122). Τη εντολÞ του Αρχηγοý της Αστυνομßας Πüλεων ενεργοýνται ακολοýθως συλλÞψεις «των πρωταιτßων και υπεýθυνων». Και επειδÞ Þτο αδýνατον να επισημανθοýν οι πρωταßτιοι και υπεýθυνοι οýτοι εις το πλÞθος των εξερχüμενων συνελÞφθησαν 866 Üτομα και μετÞχθησαν αρμοδßως! ΤÝλος η üλη επιχεßρησις λÞγει για της εν Üσμασιν αποχωρÞσεως των στρατιωτικþν τμημÜτων συντεταγμÝνων υπü τα χειροκροτÞματα των αστυνομικþν (κατÜθεσις υπ' αρ. 224 και 227). ΜετÜ τινας þρας κηρýσσεται ο στρατιωτικüς νüμος και νÝον ανοßγει κεφÜλαιον δολοφονιþν και αιμÜτων. Αστυνομικοß πυροβολοýν εν ψυχρþ ανýποπτους διαβÜτας, ενþ τα επß των κεντρικþν αρτηριþν των Αθηνþν κινοýμενα Üρματα μÜχης σκορπßζουν τον θÜνατον. Οι επ' αυτþν πυροβοληταß ασκοýνται εις την σκοποβολÞν επß κινουμÝνων ανθρωπßνων στüχων. Πυροβολοýντες κατÜ τρüπον σκληρüν και ανÜγλητον. Οι επß του κτιρßου του ΟΤΕ, της οδοý Πατησßων, εγκατεστημÝνοι στρατιþται πυροβολοýν, προς πÜσαν κατεýθυνσιν και δýο (2) τουλÜχιστον νεκροß συγκαταλÝγονται μεταξý των θυμÜτων των (ορÜτε κατωτÝρω ειδικüν κεφÜλαιον). Νεαρüς Ανθυπßλαρχος, εις τα ανωτÝρω περιπολßας των αρμÜτων συμμετασχþν, εκüμπαζε μεταξý των συναδÝλφων του Αξιωματικþν, διüτι «πολλοýς εγÜζωσε και μια κοπÝλα την Ýκοψε στη μÝση»! Τα στοιχεßα ταυτüτητος του Αξιωματικοý τοýτου βεβαιοýνται πλÞρως υπü της παροýσης ερεýνης (ΚατÜθ. υπ' αριθ. 241 και 242). Και üμως οι υπεýθυνοι, τüτε, ηγÝται του στρατεýματος ουδÝν Þκουσαν και τεθÝντες κατÜ την Ýρευναν προ της τραγικüτητος των γεγονüτων εξÝφρασαν την Ýκπληξßν των και την οδýνην των. Δεßγμα μικρüν της κρατοýσης κατÜ Ýκπληξßν των και την οδýνην των. Δεßγμα μικρüν της κρατοýσης κατÜ τας φοβÝρας εκεßνος στιγμÜς καταστÜσεως αυθαιρεσßας και ανευθυνüτητος αντλεßται εκ της καταθÝσεως του Αστυνομικοý Διευθυντοý Αθηνþν.

http://tvxs.gr/sites/default/files/article/2012/46/111438-_.jpgΥποστηρßζονται οýτω υπ' αυτοý, πλην Üλλων και τα εξÞς: «Την 19ην þραν της ΚυριακÞς 18-11-1973 εκλÞθην εις την ΑΣΔΕΝ, ßνα μετÜσχω συσκÝψεως. Με συνþδευσεν ο Αστυνομικüς ΔιευθυντÞς ΚαραθανÜσης. Συνεκεντρþθημεν περß τους 15 Αξιωματικοß Αστυνομßας και Στρατοý. ΠαρευρÝθησαν και οι επß κεφαλÞς στρατιωτικþν μονÜδων, εκ των διατεθÝντων εις το Πολυτεχνεßον. Της συσκÝψεως προÞδρευσεν ο Στρατηγüς ΜαυροειδÞς. Προ πÜσης συζητÞσεως ηγÝρθην και διεμαρτυρÞθην εντüνως δια τους Üσκοπους πυροβολισμοýς, ειπþν üτι εßναι απαρÜδεκτον να πυροβολοýν τα τανκς στο γÜμο του Καραγκιüζη και να σκοτþνεται ο κüσμος. Ο Στρατηγüς εθýμωσεν με την διατýπωσßν μου και με παρετÞρησεν αυστηρÜ, προσθÝσας üτι δεν εßναι αληθÞς ο ισχυρισμüς μου και üτι Ýχει δþσει εντολÞν και Ýχουν σταματÞσει οι Üσκοποι πυροβολισμοß. Την στιγμÞ εκεßνην ηκοýσθη ριπÞ πολυβüλου πλησßον μας εις την περιοχÞ ΠλÜκας. Τον ηρþτησα με σχετικÞν αυθÜδειαν «αυτü τι εßναι ΣτρατηγÝ»;. ¸γινε ωχρüς και διÝταξεν Üμεσον Ýρευναν. Διεπιστþθη üτι εßχεν πυροβολÞσει Ανθυπολοχαγüς. Επεßσθην üτι Üλλα διÝτασσεν ο Στρατηγüς και Üλλα εποßουν οι υπü τας διαταγÜς του»! Ως απßθανα εμφανßζονται και εßναι τω üντι απßστευτα, αλλÜ κατÜ τρüπον αναμφισβÞτητον βεβαιοýνται και πλÞρως αποδεικνýονται! ¹σαν πολλÜ ομοßως τα θýματα του ΣαββÜτου, 17-11-1973 και της ΚυριακÞς 18-11-1973. Το πλÞθος των ληφθεισþν μαρτυρικþν καταθÝσεων και τα συλλεγÝντα Ýγγραφα στοιχεßα παρÝχουν την πλÞρη επß του προκειμÝνου απüδειξιν. Τας αμÝσως επομÝνως ημÝρας συνελÞφθησαν ο Πρýτανις του Πολυτεχνεßου Κωνσταντßνος ΚονοφÜγος και οι καθηγηταß: Σκουληκßδης, ΒÝης, Κουμοýτσος και Σακελλαρßδης, επß μακρüν στερηθÝντες της ελευθερßας των εις τα κρατητÞρια της ΕΣΑ και εις μαρτýρια υποβληθÝντες. ΑνεξαρτÞτως Þδη της εκτÜσεως των συγκεκριμÝνων ζημιογüνων αποτελεσμÜτων εκ της εκτεθεßσης συμπεριφορÜς στρατιωτικþν και αστυνομικþν, δÝον ιδιαιτÝρως εν τω σημεßω τοýτω να τονισθÞ üτι ο επιλεγεßς και εφαρμοσθεßς τρüπος ενεργεßας εν τη εκτελÝσει της εντολÞς οýτε ψυχολογικüν εκφοβισμüν συνιστÜ, οýτε υπακοÞν εις δοθεßσης, δÞθεν, αυστηρüς διαταγÜς δια μη πυροβολισμοýς υποδηλοß. Και ανÜ μÝσον του πλÞθους των αντιφÜσεων, αντιθÝσεων και παλινωδþν περß την αντιμετþπισιν του προβλÞματος αγωνιþδες, αλλÜ και αμεßλικτον ορθοýται εις την ψυχÞν παντüς - üντος ανθρþπου - το ερþτημα: Ποßα, τÝλος, πÜντων, Þτο η θÝσις των τüτε κρατοýντων Ýναντι της εξεγÝρσεως του Πολυτεχνεßου; Διüτι η πρüθεσις της ικανοποιÞσεως των φοιτητικþν αιτημÜτων, περß ης ωμßλουν, εßναι αντßθετος προς την απαγüρευσιν των φοιτητικþν αρχαιρεσιþν Þ τις επηκολουθÞσασαν απηνÞ καταδßωξιν. Η απαγüρευσις παντüς πυροβολισμοý, ως θεωρητικÞ εντολÞ, εμυκτηρßσθη δεινþς απü το üργιον των ριπτομÝνων βολþν. Ο σεβασμüς του Πανεπιστημιακοý ασýλου, υπÝρ ου οι πÜντες εκüπτοντο, εξηυτελßσθη υπü τας ερπýστριας του παραβιÜσαντος τας πýλας του Πολυτεχνεßου Üρματος μÜχης. Η περß κινÞσεως τριþν Þ τεσσÜρων μüνον αρμÜτων δÞθεν εντολÞ του τüτε πανßσχυρου ΔικτÜτορας κατεπνßγη εις τον ορυμαγδüν του πλÞθους των κατελθüντων εις το Πολυτεχνεßον αρμÜτων. Ο επιδιωκüμενος δÞθεν ψυχολογικüς επηρεασμüς μετεβλÞθη εις οιονεß στρατιωτικÞν επιχεßρησιν εις βÜρος αüπλων, η προστασßα των εξερχüμενων του Πολυτεχνεßου σπουδαστþν δεν συμβιβÜζεται με τας καταξιþσεις, τους προπηλακισμοýς, τους εξευτελισμοýς, τας κακοποιÞσεις και το üργιον των συλλÞψεων. Ο σεβασμüς της αυτοτÝλειας των ΑνωτÜτων Πνευματικþν ΙδρυμÜτων δια της συλλÞψεως και του βασανισμοý Ακαδημαúκþν ΔιδασκÜλων, η διατυμπανισθεßσα, τÝλος, με πολλÞν αυταρÝσκειαν, αναßμακτος επιχεßρησις κατεκλýσθη απü το αßμα των αθþων θυμÜτων της. Διατß λοιπüν πÜντα ταýτα; Διüτι το τüτε καθεστþς και αι üπισθεν αυτοý κρυπτüμεναι τÜσεις επεδßωκαν μüνον να διατηρÞσουν, αντß πÜσης θυσßας, την εξουσßαν οι μεν, Þ να επιβοýν ταýτης οι δε και εμφανþς ηδιαφüρουν δια την τýχην των φοιτητþν! Και τις πταßει; ΠÜντες αι εξαπολýσαντες τας δυνÜμεις αυτÜς του ολÝθρου και εμπνεýσαντες την πολιτικοποßησιν της κινÞσεως, οργανþσαντες Þ εκμεταλλευθÝντες την üλην επιχεßρησιν εμφανεßς Þ αφανεßς δρÜσται, περß ων, üμως, κατωτÝρω.

 

Η εισαγγελßα αποφαßνεται

Σýμφωνα με την Ýκθεση ΤσεβÜ «Ανεξιχνßαστος παραμÝνει εισÝτι ο ακριβÞς αριθμüς των νεκρþν. Σýντονοι κατεβλÞθησαν προς την κατεýθυνσιν αυτÞν προσπÜθειαι και πÝραν των αμÝσως Þ εμμÝσως περιερχομÝνων εις γνþσιν μου, Ýκκλησις δια του τýπου δημοσßα διετυπþθη, üπως καταγγελθþσιν Þ αναφερθþσι περιπτþ­σεις θανÜτων Þ και εξαφανßσεων ατüμων συνεπεßα των γεγονüτων του Πο­λυτεχνεßου [...]. ΚατÜ την διαδρομÞν της ερεýνης εβεβαιþθησαν Þ και απλþς επιθανολογÞθησαν περιστατικÜ εδραιοýντα παρ' εμοßτην πεποßθησιν üτι οι νεκροß εκ των γεγονüτων του Πολυτεχνεßου υπÞρξαν περισσüτε­ροι των επισÞμως ανακοινωθÝντων»

Αυτü Þταν το πüρισμα του εισαγγελÝα ΔημÞτρη ΤσεβÜ στις 14 Οκτωβρßου του 1974. Ο ΤσεβÜς εκτιμοýσε üτι ο αριθμüς των νεκρþν φτÜνει τους 37: 15 ταυτοποιημÝνοι, 3 πλÞρως επιβεβαιωμÝνοι και 17 ανþνυμοι νεκροß για τους οποßους υπÞρξαν επþνυμες καταθÝσεις.

Οι νεκροß του Πολυτεχνεßου εßναι:

α) ΕπισÞμως ανακοινωθÝντες νεκροß: 15 Üτομα, (ΔιομÞδης ΙωÜννου Κομνηνüς, Βασßλειος Παναγιþτου ΦαμÝλλος, Toril Engelend, σπουδÜστρια, Νορβηγßς, Γεþργιος ΑνδρÝου Σαμοýρης, ΑλÝξανδρος Ευστρατßου Σπαρτßδης, ΜÜρκος Δημητρßου ΚαραμÜνης, Βασßλειος ΚαρÜκας, Τοýρκος υπÞκοος, ΔημÞτριος Θεοφ. Θεοδþρας, ΒασιλικÞ Φωτßου ΜπεκιÜρη, Γεþργιος ΑλεξÜνδρου Γεριτσßδης, Νικüλαος ΠÝτρου ΜαρκουλÞς, Στυλιανüς Αγαμ. Καραγεþργης, ΑνδρÝας Στεργßου Κουμπος, ΜιχαÞλ ΔημÞτριου ΜυρογιÜννης και ΚυριÜκος Δημητρßου ΠαντελÜκης)

β) Νεκροß πλÞρως βεβαιωθÝντες: 3 Üτομα (Σπýρος ΚοντομÜρης, Αικατερßνη Αργυροποýλου, και ΔημÞτριος ΠαπαúωÜννου)

γ) Νεκροß βασßμως προκýπτοντες: 17 Üτομα

1. Ο ιατρüς - χειρουργüς Γεþργιος ΓρηγοριÜδης, μετÜ λüγου γνþσεως καταθÝτει üτι ο ßδιος προσωπικþς αντελÞφθη και διεπßστωσεν ιατρικþς τον θÜνατον (2) δýο αγνþστων νÝων.

2. Η μÜρτυς Παναγ. Παπακυριακοý καταθÝτει περß θανÜσιμου τραυματισμοý μικρÜς κορασßδος, ηλικßας 9 περßπου ετþν

3. Ο φοιτητÞς Λεωνßδας Ανωμερßτης, καταθÝτει περß θανÜσιμου τραυματισμοý νεαρÜς μαθÞτριας

4. Φαρμακοποιüς ΑλÝξανδρος Παναγüπουλος καταθÝτει üτι, üτε προ του μεσονυχτßου της ΠαρασκευÞς 16.11.1973, επεσκÝφθη μετÜ της συζýγου του το Πολυτεχνεßον προς παροχÞν υπηρεσιþν εις τους τραυματßας και εισÞλθεν εις το αυτüθι υπÜρχον πρüχειρον ιατρεßον, ιδßοις üμμασιν αντελÞφθη την ýπαρξιν (3) τριþν νεκρþν και μιας γυναικüς θανασßμως τραυματισθεßσης, τα τραýματα των οποßων σαφþς περιγρÜφει. ΠροσθÝτει δε üτι εκ μελþν της ΣυντονιστικÞς ΕπιτροπÞς Φοιτητþν Ýλαβε την πληροφορßαν üτι εßχαν και οκτþ (8) εισÝτι νεκροýς, τα πτþματα των οποßων εßχον τοποθετηθεß και εφυλÜσσοντο εις παρακεßμενον χþρον ßνα μη υποπÝσουν εις αντßληψιν των σπουδαστþν και προκληθÞ πανικüς (κατÜθ. υπ' αριθμ. 245).

5. ΠλÞρως εκ των εκτεθÝντων εβεβαιþθη η εν ψυχρþ δολοφονßα νÝου ανδρüς εις το Ρυθμιστικüν ΚÝντρον Αθηνþν υπü των αυτüθι υπηρετοýντων, κατÜ την τραγικÞν αυτÞν νýκτα, αστυνομικþν (καταθÝσεις υπ' αριθμ. 69, 70, 77, 79, 86 και 94), αλλÜ και δευτÝρα τοιαýτη θανατþσεως τραυματßου συνεπεßα ξυλοδαρμοý, εις χεßρας του ιατροý χειρουργοý ΛÝων. Παπασταματßου (κατÜθ. υπ' αριθμ. 86) αποβιþσαντος. Τι εγÝνοντο οι δýο (2) οýτοι νεκροß;

Το καθεστþς και οι φÞμες

ΑμÝσως μετÜ την επßθεση του στρατοý και την εκκÝνωση του Πολυτεχνεßου, η Χοýντα εßχε ανακοινþσει üτι οι νεκροß Þταν τÝσσερις. Αργüτερα αναγνþρισε τον αριθμü των δεκαπÝντε.

ΒÝβαια, την ßδια στιγμÞ οι φÞμες ανÝφεραν τον αριθμü των 100, 200 Ýως και 500 νεκρþν, που εßχαν ταφεß σε ομαδικοýς τÜφους στο νεκροταφεßο του ΖωγρÜφου. Επßσης, τüτε γινüταν λüγος για τουλÜχιστον 3 Üτομα που συνεθλßβησαν κÜτω απü το Üρμα μÜχης üταν αυτü εισÝβαλε στο Πολυτεχνεßο, για την εκτÝλεση των εκφωνητþν του ραδιοφþνου και των τραυματιþν που νοσηλεýονταν στο πρüχειρο ιατρεßο που εßχε στηθεß. ΑυτÝς οι εικασßες τüτε ακοýγονταν συμπεριλαμβÜνοντας πραγματικÜ γεγονüτα μÝσα στο γενικüτερο πλαßσιο σýγχυσης που επικρατοýσε και υπü την καθεστωτικÞ τρομοκρατßα.

¼μως, δεν Þταν μüνο üσοι εßχαν αντιταχθεß στο καθεστþς που ανÝφεραν τÝτοια νοýμερα. Ο ταγματÜρχης, Γεþργιος ΣφακιανÜκης, στρατιωτικüς γιατρüς που εßχε παραιτηθεß μετÜ τα γεγονüτα του Πολυτεχνεßου, εßχε μιλÞσει και εκεßνος, σε συνÝντευξÞ του στην αμερικανικÞ εφημερßδα Cincinnati Enquier, για «400 Þ 500 νεκροýς συνολικÜ».

 

Οι καταθÝσεις

Τον Οκτþβριο του 1974 παρουσιÜστηκε να καταθÝσει στον ΔημÞτριο ΤσεβÜ, που Þδη εξÝταζε τα γεγονüτα, ο ΔημÞτριος Πßμπας. Αυτüς Þταν πρþην πρÜκτορας της ΚΥΠ με δρÜση προβοκÜτορα στο Πολυτεχνεßο. «Τýψεις συνειδÞσεως με οδÞγησαν μπροστÜ σας», φÝρεται να εßχε πει στον εισαγγελÝα. Στην συνÝχεια αναφÝρθηκε σε «450 νεκροýς και ομαδικοýς τÜφους στο νεκροταφεßο ΖωγρÜφου». Τεκμηρßωσε την κατÜθεσÞ του λÝγοντας üτι εßχε ακοýσει αξιωματικοýς της ΚΥΠ να μιλοýν για αυτü.

Ο τüτε δÞμαρχος ΖωγρÜφου, ΔημÞτρης ΜπÝης, εßχε πÜρει αφορμÞ απü την κατÜθεση αυτÞ και εßχε προτεßνει να γßνουν ανασκαφÝς στην βορειοανατολικÞ πλευρÜ του νεκροταφεßου, þστε να ανακαλυφθοýν οι πιθανοß ομαδικοß τÜφοι. ¼μως, μÝχρι σÞμερα δεν υπÜρχει επßσημο αποτÝλεσμα των ανασκαφþν. Σýμφωνα με την δημαρχεßα ΖωγρÜφου, «δεν υπÜρχει κÜποιο αποτÝλεσμα Þ πληροφορßα που να καταδεικνýει üτι üντως υπÞρξαν ομαδικοß τÜφοι. ΕξÜλλου ο ΔημÞτρης ΜπÝης θα το εßχε αποκαλýψει σßγουρα εÜν τους εßχε βρει».

¼πως αναφÝρει ο κ. Λεωνßδας ΚαλλιβρετÜκης το 2004 παρουσιÜζοντας την Ýρευνα του Εθνικοý Ιδρýματος Ερευνþν, «ο Πßμπας βρÝθηκε ο ßδιος κατηγοροýμενος για την δρÜση του στο Πολυτεχνεßο. Στην απολογßα του δεν αναφÝρθηκε καθüλου σε νεκροýς Þ ομαδικοýς τÜφους. Τον ΦεβρουÜριο του 2003 ο Πßμπας συνελÞφθη εκ νÝου και κατηγορÞθηκε για απÜτη κατ’ επÜγγελμα και κατÜ συνÞθεια».

 

Η Ýρευνα του Λεωνßδα ΚαλλιβρετÜκη

http://www.eie.gr/nhrf/institutes/inr/cvs/kallivretakis.jpgΟ κ. Λεωνßδας ΚαλλιβρετÜκης, συγγραφÝας και δημιουργüς της Ýρευνας «Πολυτεχνεßο '73: Το ζÞτημα των θυμÜτων: Νεκροß και τραυματßες», «η χαþδης και ατεκμηρßωτη πληροφüρηση που υπÜρχει γýρω απü αυτü το ζÞτημα, δεν εßναι δυνατüν να απολαμβÜνει εσαεß αυτÞ την ιδιüτυπη "ασυλßα", στο üνομα της δÞθεν προστασßας της φÞμης του Πολυτεχνεßου».

¼πως σημειþνει: «Αποτελεß βαθýτατη πεποßθηση μου üτι η κατÜσταση αυτÞ δεν απαξιþνει μüνο την εξÝγερση καθεαυτÞ, τις χιλιÜδες των ανθρþπων που ρßχτηκαν στη φωτιÜ και, εν τÝλει, εξευτελßζει τη μνÞμη των πραγματικþν θυμÜτων, αλλÜ προχωρÜ πÝραν αυτοý: αφÞνει το περιθþριο στους Ýμμεσους Þ Üμεσους υποστηρικτÝς του καθεστþτος και τους κÜθε λογÞς «αναθεωρητÝς» της ιστορßας να μιλοýν για «παραμýθια της ΑριστερÜς» και για «2-3 νεκροýς απü αδÝσποτε

Εßναι γνωστü üτι απü τα μÝσα του 2002 Ýχει ξεκινÞσει μια ιστορικÞ Ýρευνα στο Εθνικü ºδρυμα Ερευνþν με τßτλο «Τεκμηριþνοντας τα γεγονüτα του Νοεμβρßου 1973». Στο πλαßσιο αυτÞς της Ýρευνας επιχειρεßται η συγκÝντρωση και επεξεργασßα με επιστημονικÝς μεθüδους τεκμηρßων που αφοροýν σε πολλÝς παραμÝτρους των γεγονüτων, üπως το χρονικü της εξÝγερσης, το επιχειρησιακü σχÝδιο για την καταστολÞ της, η εξÝλιξη των γεγονüτων Ýξω απü το Πολυτεχνεßο.

ΠαρÜλληλα επιχειρεßται η συγκÝντρωση, η αποδελτßωση και ο επιστημονικüς Ýλεγχος üλου του υπÜρχοντος υλικοý, αλλÜ και ο εντοπισμüς συμπληρωματικþν στοιχεßων. Το ζητοýμενο βÝβαια στην περßπτωση αυτÞ δεν εßναι μüνον ο αριθμüς Þ η ταýτιση των ονομÜτων, αλλÜ και οι πληροφορßες που προκýπτουν για το χρüνο, τον τüπο και τις συνθÞκες τραυματισμοý, καθþς και προσωπικÜ στοιχεßα των θυμÜτων (ηλικßα, φýλο, απασχüληση κ.τ.λ.).

Η συγκÝντρωση üλων των δεδομÝνων αποτÝλεσε το πρþτο στÜδιο της Ýρευνας στο Εθνικü ºδρυμα Ερευνþν. ΚÜθε στοιχεßο που εßδε το φως της δημοσιüτητας üλα αυτÜ τα χρüνια, οι επßσημες ανακοινþσεις του καθεστþτος, οι πληροφορßες που δημοσιεýτηκαν στον παρÜνομο τýπο της εποχÞς, οι αγγελßες κηδειþν στις εφημερßδες, οι κÜθε προÝλευσης λßστες που Ýκαναν την εμφÜνιση τους μετÜ τη μεταπολßτευση, οι προανακριτικÝς και ανακριτικÝς Ýρευνες, οι συνεντεýξεις συγγενþν, οι καταθÝσεις μαρτýρων στη δßκη του 1975, συγκεντρþνονται, αποδελτιþνονται, συσχετßζονται κριτικÜ, αναζητεßται η γενεαλογßα τους, εντοπßζονται οι αλληλοεπικαλýψεις, οι παρανοÞσεις, τα λÜθη στην αντιγραφÞ και οι μεταξý τους παρεκκλßσεις.

Στη συνÝχεια η Ýρευνα προχωρÜ Ýτσι στη συγκρüτηση ενüς καταλüγου, ο οποßος παραμÝνει προσωρινüς, καθþς εξακολουθεß συνεχþς να εμπλουτßζεται και να διορθþνεται. Για κÜθε περßπτωση συγκροτεßται Ýνας ιδιαßτερος φÜκελος, με βιογραφικÜ στοιχεßα, τις συνθÞκες θανÜτου και αναλυτικÞ παρÜθεση üλων των πηγþν που χρησιμοποιÞθηκαν με συγκεκριμÝνα στοιχεßα.

ΜÝχρι τη στιγμÞ αυτÞ, Ýχουν καταγραφεß 24 πλÞρως τεκμηριωμÝνες περιπτþσεις. ΠαρÜλληλα, Ýχει συγκροτηθεß Ýνας κατÜλογος δεκαÝξι (16) ανωνýμων περιπτþσεων που εßχε θεωρηθεß σε κÜποια στιγμÞ της διαδικασßας üτι «προκýπτουν βασßμως» ως νεκροß, απü επßσημες, επþνυμες και σχετικÜ αξιüπιστες καταθÝσεις, με συγκεκριμÝνα στοιχεßα.

ΤÝλος, η Ýρευνα Ýχει θÝσει στο μικροσκüπιο 30 επþνυμες περιπτþσεις, που εμφανßζονται επßμονα στους περισσüτερους καταλüγους απü το 1974 μÝχρι και σÞμερα, χωρßς να Ýχουν ποτÝ τεκμηριωθεß. ¼λες αυτÝς οι ανþνυμες και οι αμφιλεγüμενες επþνυμες περιπτþσεις παραμÝνουν σε εκκρεμüτητα, προκειμÝνου να διερευνηθοýν περισσüτερο, προτοý αποφασιστεß οριστικÜ να υιοθετηθοýν Þ να απορριφθοýν.

Στις 17 Νοεμβρßου του 1974, ο Γρηγüριος ΠαπαδÜτος, δημοσιογρÜφος, προσκüμισε στον εισαγγελÝα ΤσεβÜ Ýναν κατÜλογο με 59 ονüματα, που σýμφωνα με τον οποßο αντιστοιχοýσαν στους νεκροýς εκεßνων των ημερþν. Ο εισαγγελÝας Ýκρινε üτι ο ΠαπαδÜτος δεν Þταν αξιüπιστη πηγÞ, καθþς εßχε αποδειχθεß üτι κυκλοφοροýσε στην περιοχÞ του Πολυτεχνεßου με την ταυτüτητα του Ýφεδρου αξιωματικοý, διατηρþντας επαφÝς με παρακρατικοýς και βαθμοφüρους του στρατοý και της χωροφυλακÞς. Επßσης τον ΔεκÝμβριο του 1974 προπαγÜνδιζε ψÞφο υπÝρ του βασιλιÜ, üντας υπεýθυνος Τýπου της ΒασιλικÞς Ενþσεως.

Στην συνÝχεια, ο ΠαντελÞς ΤσαγκουρνÞς, στρατιþτης που υπηρετοýσε στο τüτε Υπουργεßο Αμýνης, κατÝθεσε στον ΤσεβÜ üτι εßχε δει μια αναφορÜ του συνταγματÜρχη ΝτερτιλÞ, στην οποßα αναγραφüταν üτι «ο μÝχρι τüτε αριθμüς των νεκρþν Þταν 423». ¼ταν κλÞθηκε απü το δικαστÞριο να καταθÝσει ο ßδιος ανασκεýασε και δÞλωσε üτι ßσως να Ýλεγε η αναφορÜ «νεκροß Þ τραυματßαι». Παρüλα αυτÜ η προκαταρτικÞ Ýρευνα Þδη εßχε ταυτοποιÞσει 1.103 τραυματßες.

 

http://www.gargalianoi.com/wp-content/uploads/2012/11/EXW1.jpg

Η επßσημη εκδοχÞ

Σýμφωνα με τον επßσημο κατÜλογο των νεκρþν, που συντÜχθηκε με μÝριμνα της ΠροοδευτικÞς ¸νωσης ΜητÝρων ΕλλÜδας, ο αριθμüς τους εßναι 88, και αφορÜ üλη την περßοδο της δικτατορßας. (1967 – 1974). Απü αυτοýς οι 52 εμφανßζονται γýρω απü τα γεγονüτα της εξÝγερσης του Πολυτεχνεßου.

«ΑνÜμεσα τους 9 που πιθανüτατα αφοροýν σε Üτομα τα οποßα σε πρþτη φÜση εßχαν θεωρηθεß νεκροß, αλλÜ μετÜ τη μεταπολßτευση προÝκυ­ψε, üπως εßδαμε, üτι εßχαν μüνο τραυματιστεß. Δýο αποτελοýν γνωστÝς πα­ραφθορÝς ονομÜτων και στοιχεßων διαπιστωμÝνων νεκρþν που εßχαν διορ­θωθεß Þδη δýο ημÝρες μετÜ τα γεγονüτα, αλλÜ συνεχßζουν να αναφÝρονται μαζß με τις σωστÝς εκδοχÝς τους, επαναλαμβανüμενα Ýτσι εις διπλοýν: Υπü τον ανýπαρκτο «Αιγýπτιο» Τορßλ ΤεκλÝτ εξακολουθεß 30 χρüνια μετÜ να υποκρýπτεται η νορβηγßδα φοιτÞτρια Toril Margrethe Engeland, και υπü τον Γεþργιο ΣαρμαλÞ, ο Γεþργιος Σαμοýρης. Ως ΔιαμαντÜκος πλÝον εμφανßζεται η Μαρßα ΔιαμαντÜκη των καταλüγων του 1974-1975, üνομα που θεωροýμε üτι πιθανüτατα υποκρýπτει τη Μαρßα ΔαμανÜκη, λüγω της αρχι­κÞς φÞμης üτι η εκφωνÞτρια του Πολυτεχνεßου εßχε εκτελεστεß», γρÜφει ο Λεωνßδας ΚαλλιβρετÜκης παρουσιÜζοντας την Ýρευνα.

 

Οι επþνυμοι νεκροß

Το Εθνικü ºδρυμα Ερευνþν εßχε προχωρÞσει στην σýνταξη ενüς προσωρινοý καταλüγου των επþνυμων νεκρþν των γεγονüτων του Νοεμβρßου του 1973 κατÜ χρονολογικÞ κατÜταξη. Επßσης παρουσßασε και μια εικονικÞ παρÜσταση των σημεßων των δολοφονιþν πÜνω σε Ýναν χÜρτη του κÝντρου της ΑθÞνας.

1. Σπυρßδων ΚοντομÜρης του Αναστασßου, 57 ετþν, δικηγüρος (πρþην βουλευτÞς Κερκýρας της ¸νωσης ΚÝντρου), κÜτοικος Αγßου Μελετßου, ΑθÞνα. Στις 16.11.1973, γýρω στις 20.30-21.00, ενþ βρισκüταν στη διασταýρωση οδþν Γεωργßου Σταýρου & Σταδßου, προσβλÞθηκε απü δακρυγüνα αÝρια που Ýρριχνε η Αστυνομßα κατÜ των διαδηλωτþν, με αποτÝλεσμα να υποστεß Ýμφραγμα του μυοκαρδßου. ΜεταφÝρθηκε στο Σταθμü Πρþτων Βοηθειþν του Ε.Ε.Σ., üπου διαπιστþθηκε ο θÜνατος του.

2. ΔιομÞδης Κομνηνüς του ΙωÜννη, 17 ετþν, μαθητÞς, κÜτοικος ΛευκÜδος 7, ΑθÞνα. Στις 16.11.1973, μεταξý 21.30 και 21.45, ενþ βρισκüταν μαζß με Üλλους διαδηλωτÝς στη διασταýρωση των οδþν ΑβÝρωφ & ΜÜρνη, τραυματßστηκε θανÜσιμα στην καρδιÜ απü πυρÜ που Ýριξαν εναντßον του Üνδρες της φρουρÜς του Υπουργεßου Δημοσßας ΤÜξεως. ΜεταφÝρθηκε στο Σταθμü Πρþτων Βοηθειþν του Ε.Ε.Σ. και απü εκεß, νεκρüς πλÝον, στο Ρυθμιστικü ΚÝντρο Αθηνþν (üπως λεγüταν τüτε το Γενικü Κρατικü Νοσοκομεßο).

3. ΣωκρÜτης ΜιχαÞλ, 57 ετþν, εμπειρογνþμων ασφαλιστικÞς εταιρεßας, κÜτοικος Περιστερßου ΑττικÞς. Στις 16.11.1973, μεταξý 21.00 και 22.30, ενþ βρισκüταν μεταξý των οδþν Μπουμπουλßνας και Σüλωνος,

προσβλÞθηκε απü δακρυγüνα αÝρια που Ýρριχνε η Αστυνομßα κατÜ των διαδηλωτþν, με αποτÝλεσμα να υποστεß απüφραξη της αριστερÜς στεφανιαßας. ΜεταφÝρθηκε ημιθανÞς στο Σταθμü Πρþτων Βοηθειþν του Ε.Ε.Σ. (3ης Σεπτεμβρßου), üπου και πÝθανε.

4. Toril Margrethe Engeland του Per Reidar, 22 ετþν, φοιτÞτρια απü το Molde της Νορβηγßας. Στις 16.11.1973, γýρω στις 23.30, τραυματßστηκε θανÜσιμα στο στÞθος απü πυρÜ της φρουρÜς του Υπουργεßου Δημοσßας ΤÜξεως. ΜεταφÝρθηκε απü διαδηλωτÝς στο ξενοδοχεßο «Ακροπüλ» και αργüτερα, νεκρÞ Þδη, στο Σταθμü Πρþτων Βοηθειþν του Ι.Κ.Α. Ανακριβþς εßχε αναφερθεß αρχικÜ απü την Αστυνομßα ως «Αιγυπτßα Τουρßλ ΤεκλÝτ» και η παρεξÞγηση αυτÞ επιβιþνει ακüμη σε κÜποιους «καταλüγους νεκρþν».

5. Βασßλειος ΦÜμελλος του Παναγιþτη, 26 ετþν, ιδιωτικüς υπÜλληλος, απü τον Πýργο Ηλεßας, κÜτοικος ΚÜσου 1, ΚυψÝλη, ΑθÞνα. Στις 16.11.1973, γýρω στις 23.30, τραυματßστηκε θανÜσιμα στο κεφÜλι απü πυρÜ της φρουρÜς του Υπουργεßου Δημοσßας ΤÜξεως. ΜεταφÝρθηκε απü διαδηλωτÝς στο Σταθμü Πρþτων Βοηθειþν του Ε.Ε.Σ. και απü εκεß, νεκρüς πλÝον, στο Ρυθμιστικü ΚÝντρο Αθηνþν.

6. Γεþργιος Σαμοýρης του ΑνδρÝα, 22 ετþν, φοιτητÞς Παντεßου, απü την ΠÜτρα, κÜτοικος πλατεßας Κουντουριþτου 7, ΚουκÜκι. Στις 16.11.1973 γýρω στις 24.00, ενþ βρισκüταν στην ευρýτερη περιοχÞ του Πολυτεχνεßου (Καλλιδρομßου και ΖωσιμÜδων), τραυματßστηκε θανÜσιμα στον τρÜχηλο απü πυρÜ της αστυνομßας. ΜεταφÝρθηκε στο πρüχειρο ιατρεßο του Πολυτεχνεßου, üπου απεβßωσε. Απü εκεß μεταφÝρθηκε στο Σταθμü Πρþτων Βοηθειþν του Ι.Κ.Α. Ανακριβþς εßχε αναφερθεß αρχικÜ απü την Αστυνομßα ως «ΧαμουρλÞς».

7. ΔημÞτριος Κυριακüπουλος του Αντωνßου, 35 ετþν, οικοδüμος, απü τα ΚαλÜβρυτα, κÜτοικος Περιστερßου ΑττικÞς. ΚατÜ τις βρÜδυνες þρες της 16.11.1973 ενþ βρισκüταν στην περιοχÞ του Πολυτεχνεßου, προσβλÞθηκε απü δακρυγüνα αÝρια και στη συνÝχεια κτυπÞθηκε απü αστυνομικοýς με συμπαγεßς ρÜβδους, συνεπεßα των οποßων πÝθανε, απü οξεßα ρÞξη αορτÞς, τρεις ημÝρες αργüτερα, στις 19.11.1973, ενþ μεταφερüταν στο Σταθμü Πρþτων Βοηθειþν του Ε.Ε.Σ.

8. Σπýρος Μαρßνος του Διονυσßου, επονομαζüμενος ΓεωργαρÜς, 31 ετþν, ιδιωτικüς υπÜλληλος, απü την Εξωχþρα Ζακýνθου. ΚατÜ τις βρÜδυνες þρες της 16.11.1973, ενþ βρισκüταν στην περιοχÞ του Πολυτεχνεßου, κτυπÞθηκε απü αστυνομικοýς με συμπαγεßς ρÜβδους, και υπÝστη κρανιοεγκεφαλικÝς κακþσεις. ΜεταφÝρθηκε στο ΘεραπευτÞριο ΠεντÝλης, üπου πÝθανε τη ΔευτÝρα, 19.11.1973, απü οξý αγγειακü εγκεφαλικü επεισüδιο. ΤÜφηκε στην ιδιαßτερη πατρßδα του, üπου στις 9.9.1974, Ýγινε τελετÞ στη μνÞμη του.

9. Νικüλαος Μαρκοýλης του ΠÝτρου, 24 ετþν, εργÜτης, απü το ΠαρθÝνι Θεσσαλονßκης, κÜτοικος ΧρηστομÜνου 67, Σεπüλια, ΑθÞνα, εργÜτης. ΚατÜ τις πρωινÝς þρες της 17.11.1973, ενþ βÜδιζε στην πλατεßα ΒÜθης, τραυματßστηκε στην κοιλιÜ απü ριπÞ στρατιωτικÞς περιπüλου. ΜεταφÝρθηκε στο Ρυθμιστικü ΚÝντρο Αθηνþν, üπου πÝθανε τη ΔευτÝρα 19.11.1973.

10. Αικατερßνη Αργυροποýλου σýζυγος ΑγγελÞ, 76 ετþν, κÜτοικος ΚÝννεντυ και Καλýμνου, Αγιοι ΑνÜργυροι ΑττικÞς. Στις 10.00 της 17.11.1973, ενþ βρισκüταν στην αυλÞ του σπιτιοý της, τραυματßστηκε στην

πλÜτη απü σφαßρα. Διακομßστηκε στην κλινικÞ «ΠαμμακÜριστος» (ΚÜτω ΠατÞσια), üπου νοσηλεýτηκε επß Ýνα μÞνα και κατüπιν μεταφÝρθηκε στο σπßτι της, üπου πÝθανε συνεπεßα του τραýματος της μετÜ απü Ýνα εξÜμηνο (ΜÜιος 1974).

11. Στυλιανüς Καραγεþργης του ΑγαμÝμνονος, 19 ετþν, οικοδüμος, κÜτοικος Μιαοýλη 38, ΝÝο ΗρÜκλειο ΑττικÞς. Στις 10.15 το πρωß της 17.11.1973, ενþ βρισκüταν μαζß με Üλλους διαδηλωτÝς στην οδü Πατησßων, μεταξý των κινηματογρÜφων «ΑΕΛΑΩ» και «ΕΑΛΗΝΙΣ», τραυματßστηκε απü ριπÞ πολυβüλου που Ýρριξε εναντßον τους περßπολος πεζοναυτþν που επÝβαινε ενüς τεθωρακισμÝνου οχÞματος. ΜεταφÝρθηκε στο Κ.Α.Τ., üπου πÝθανε μετÜ απü 12 μÝρες, στις 30.11.1973.

12. ΜÜρκος ΚαραμανÞς του Δημητρßου, 23 ετþν, ηλεκτρολüγος, απü τον ΠειραιÜ, κÜτοικος Χßου 35, ΑιγÜλεω. Στις 10.30 περßπου το πρωß της 17.11.1973, ενþ βρισκüταν στην ταρÜτσα πολυκατοικßας επß της πλατεßας Αιγýπτου 1, τραυματßστηκε θανÜσιμα στο κεφÜλι απü πυρÜ της στρατιωτικÞς φρουρÜς που ενÝδρευε στην ταρÜτσα του Ο.Τ.Ε. (αυτουργüς ο ανθυπολοχαγüς ΙωÜννης ΑυμπÝρης, 573ου ΤÜγματος Πεζικοý). ΜεταφÝρθηκε στην κλινικÞ «ΠαντÜνασσα» (πλατεßα Βικτωρßας), üπου διαπιστþθηκε ο θÜνατος του.

13. ΑλÝξανδρος Σπαρτßδης του Ευστρατßου, 16 ετþν, μαθητÞς, απü τον ΠειραιÜ, κÜτοικος Αγßας Λαýρας 80, ΑθÞνα. Στις 10.30 με 11.00 περßπου το πρωß της 17.11.1973, ενþ βÜδιζε στη διασταýρωση των οδþν Πατησßων και Κüτσικα, τραυματßστηκε θανÜσιμα στην κοιλιÜ απü πυρÜ της στρα­τιωτικÞς φρουρÜς που ενÝδρευε στην ταρÜτσα του Ο.Τ.Ε. (αυτουργüς ο ανθυπολοχαγüς ΙωÜννης ΔυμπÝρης, 573ου ΤÜγματος Πεζικοý). Με διαμπερÝς τραýμα μεταφÝρθηκε στο Κ.Α.Τ., üπου τον βρÞκε νεκρü ο πατÝρας του.

14. ΔημÞτριος ΠαπαúωÜννου, 60 ετþν, διευθυντÞς ταμεßου αλευροβιομηχÜνων, κÜτοικος ΑριστομÝνους 105, ΑθÞνα. Γýρω στις 11.30 της 17.11.1973, ενþ βρισκüταν στην πλατεßα Ομονοßας, προσβλÞθηκε απü δακρυγüνα αÝρια που Ýριχνε η Αστυνομßα. ΜεταφÝρθηκε στο Σταθμü Πρþτων Βοηθειþν του Ε.Ε.Σ., üπου διαπιστþθηκε ο θÜνατος του, συνεπεßα εμφρÜγματος.

15. Γεþργιος Γεριτσßδης του ΑλεξÜνδρου, 47 ετþν, εφοριακüς υπÜλληλος, κÜτοικος Ελπßδος 29, ΝÝο ΗρÜκλειο ΑττικÞς. Στις 12.00 της 17.11.1973, ενþ βρισκüταν μÝσα στο αυτοκßνητο του στα ΝÝα Λιüσια, τραυματßστηκε θανÜσιμα στο κεφÜλι απü πυρÜ που διÝσχισαν τον ουρανü του αυτοκινÞτου. ΜεταφÝρθηκε στο Ρυθμιστικü ΚÝντρο Αθηνþν, üπου πÝθανε αυθημερüν.

16. ΒασιλικÞ ΜπεκιÜρη του Φωτßου, 17 ετþν, εργαζüμενη μαθÞτρια, απü τα ΑμπελÜκια ΒÜλτου Αιτωλοακαρνανßας, κÜτοικος ΜεταγÝνους 8, ΝÝος Κüσμος. Στις 12.00 το μεσημÝρι της 17.11.1973, ενþ βρισκüταν στην ταρÜτσα του σπιτιοý της, τραυματßστηκε θανÜσιμα στον αυχÝνα απü πυρÜ. ΜεταφÝρθηκε στο Ρυθμιστικü ΚÝντρο Αθηνþν και στη συνÝχεια στον «Ευαγγελισμü», üπου πÝθανε αυθημερüν.

17. ΔημÞτρης Θεοδþρας του ΘεοφÜνους, 5 ετþν, κÜτοικος ΑνακρÝοντος 2, ΖωγρÜφου. Στις 13.00, της 17.11.1973, ενþ διÝσχιζε με τη μητÝρα του τη διασταýρωση της οδοý ΟρεινÞς Ταξιαρχßας με τη λεωφüρο ΠαπÜγου στου ΖωγρÜφου, τραυματßστηκε θανÜσιμα στο κεφÜλι απü πυρÜ στρατιωτικÞς περιπüλου με επικεφαλÞς αξιωματικü (πιθανüν ο ßλαρχος Σπυρßδων ΣταθÜκης του Κ.Ε.Τ/Θ), που βρισκüταν ακροβολισμÝνη στο λüφο του Αγßου ΘερÜποντος. ΕξÝπνευσε ακαριαßα και üταν μεταφÝρθηκε στο Νοσοκομεßο των Παßδων, απλþς διαπιστþθηκε ο θÜνατος του.

18. ΑλÝξανδρος Βασßλειος (Μπασρß) ΚαρÜκας, 43 ετþν, Αφγανüς τουρκικÞς υπηκοüτητας, ταχυδακτυλουργüς, κÜτοικος Μýρων 10, Αγιος ΠαντελεÞμονας, ΑθÞνα. Στις 13.00, της 17.11.1973, ενþ βÜδιζε με τον

13χρονο γιο του στη διασταýρωση των οδþν ΧÝûδεν και Αχαρνþν, τραυματßστηκε θανÜσιμα στην κοιλιÜ απü ριπÞ μυδραλßου τεθωρακισμÝνου στρατιωτικοý οχÞματος. ΜεταφÝρθηκε απευθεßας στο νεκροτομεßο, üπου διαπιστþθηκε ο θÜνατος του.

19. ΑλÝξανδρος Παπαθανασßου του Σπυρßδωνος, 59 ετþν, συνταξιοýχος εφοριακüς, απü το ΚερÜσοΒο Αιτωλοακαρνανßας, κÜτοικος ΝÜξου 116, ΑθÞνα. Στις 13.30 της 18.11.1973, ενþ βÜδιζε με τις ανÞλικες κüρες του στη διασταýρωση των οδþν Δροσοποýλου και Κýθνου, απÝναντι απü το ΙΣΤ' Αστυνομικü ΤμÞμα, βρÝθηκε εν μÝσω πυρþν, προερχομÝνων απü τους αστυνομικοýς του ΤμÞματος, με αποτÝλεσμα να πÜθει συγκοπÞ. ΜεταφÝρθηκε στο Σταθμü Πρþτων Βοηθειþν, üπου διαπιστþθηκε ο θÜνατος του.

20. ΑνδρÝας Κοýμπος του ΣτÝργιου 63 ετþν, βιοτÝχνης, απü την Καρδßτσα, κÜτοικος ΑμαλιÜδος 12, Κολωνüς. Γýρω στις 11.00 με 12.00 της 18.11.1973, ενþ βÜδιζε στη διασταýρωση των οδþν Γ' Σεπτεμβρßου και Καποδιστρßου, τραυματßστηκε στη λεκÜνη απü πυρÜ μυδραλßου τεθωρακισμÝνου στρατιωτικοý οχÞματος. ΜεταφÝρθηκε στο Σταθμü Πρþτων Βοηθειþν του Ε.Ε.Σ., κατüπιν στο Ρυθμιστικü ΚÝντρο Αθηνþν και τÝλος στο Κ.Α.Τ., üπου και πÝθανε στις 30.1.1974.

21. ΜιχαÞλ ΜυρογιÜννης του Δημητρßου, 20 ετþν, ηλεκτρολüγος, απü τη ΜυτιλÞνη, κÜτοικος ΑσημÜκη ΦωτÞλα 8, ΑθÞνα. Στις 12.00 το μεσημÝρι της 18.11.1973, ενþ βÜδιζε στη διασταýρωση των οδþν Πατησßων και ΣτουρνÜρη, τραυματßστηκε θανÜσιμα στο κεφÜλι απü πυρÜ περιστρüφου αξιωματικοý του Στρατοý (αυτουργüς ο συνταγματÜρχης Νικüλαος ΝτερτιλÞς). ΜεταφÝρθηκε στο Σταθμü Πρþτων Βοηθειþν του Ε.Ε.Σ. σε κωματþδη κατÜσταση και κατüπιν στο Ρυθμιστικü ΚÝντρο Αθηνþν, üπου πÝθανε αυθημερüν.

22. ΚυριÜκος ΠαντελεÜκης του Δημητρßου, 44 ετþν, δικηγüρος, απü την ΚροκÝα Λακωνßας, κÜτοικος Φερρþν 5, ΑθÞνα. Στις 12.00 με 12.30 το μεσημÝρι της 18.11.1973, ενþ βÜδιζε στη διασταýρωση των οδþν Πατησßων και ΓλÜδστωνος, τραυματßστηκε θανÜσιμα απü πυρÜ διερχομÝνου Üρματος μÜχης. ΜεταφÝρθηκε στο Ρυθμιστικü ΚÝντρο Αθηνþν, üπου και πÝθανε στις 27.12.1973.

23. ΕυστÜθιος ΚολινιÜτης, 47 ετþν, απü τον ΠειραιÜ, κÜτοικος Νικοπüλεως 4, Καματερü ΑττικÞς. ΚτυπÞθηκε στις 18.11.1973 απü αστυνομικοýς με συμπαγεßς ρÜβδους, και υπÝστη κρανιοεγκεφαλικÝς κακþσεις, συνεπεßα των οποßων πÝθανε στις 21.11.1973.

24. ΙωÜννης Μικρþνης του ΑγγÝλου, 22 ετþν, φοιτητÞς στο τμÞμα Ηλεκτρολüγων Μηχανικþν του Πανεπιστημßου Πατρþν, απü την Ανω Αλισσü ΑχαÀας. Συμμετεßχε στην κατÜληψη του Πανεπιστημßου Πατρþν.

ΚτυπÞθηκε μετÜ τα γεγονüτα, υπü συνθÞκες που παραμÝνουν ακüμη αδιευκρßνιστες. Συνεπεßα της κακοποßησης του υπÝστη ρÞξη του Þπατος, εξαιτßας της οποßας πÝθανε στις 17.12.1973 στο Λαúκü Νοσοκομεßο Αθηνþν, üπου νοσηλευüταν. Σýμφωνα με ορισμÝνες ενδεßξεις, ο τραυματισμüς του συνÝβη στην ΠÜτρα, Üλλες üμως πληροφορßες τον τοποθετοýν στην ΑθÞνα. Η περßπτωση του παραμÝνει υπü Ýρευνα. Σε ορισμÝνους καταλüγους νεκρþν αναφÝρεται ανακριβþς ως «Κþστας Μικρþνης».