×ñüíçò Ìßóóéïò: Äåí Üëëáîá ôï óýóôçìá, áëëÜ äåí èá ìå áëëÜîåé ïýôå áõôü

ÊõñéáêÞ 8 Éáíïõáñßïõ 2012

ΣυνÝντευξη στο ΘοδωρÞ Αντωνüπουλο για το περιοδικü "Υποβρýχιο"

 

Εμφýλιος, φυλακÝς, βασανιστÞρια, αγþνες, διþξεις, εξορßες... Μια ζωÞ σαν παραμýθι, κι üμως, εντελþς πραγματικÞ, αποτυπωμÝνη σε κÜθε ρυτßδα του προσþπου αυτοý του λεβεντÜνθρωπου. ΣÞμερα, στα ογδüντα τüσα χρüνια του, ο συγγραφÝας τοý «ΚαλÜ, εσý σκοτþθηκες νωρßς» και του «ΧαμογÝλα ρε, τι σου ζητÜνε;» παραμÝνει μαχητÞς «Δεν Üλλαξα το σýστημα, αλλÜ οýτε εκεßνο θα με αλλÜξει», εξακολουθεß να γρÜφει, αν και αναρωτιÝται ποý να τοποθετÞσει τους ÞρωÝς του «αφοý θα κινδυνεýουν διαρκþς με σýλληψη, ξýλο Þ απÝλαση!», και μÝνει σε Ýνα νοικοκυρεμÝνο αγρüκτημα στο Μικροχþρι Καπανδριτßου απ’ üπου δßνει, λÝει, «την ýστατη μÜχη της ζωÞς του». Δεν κατεβαßνει ΑθÞνα, δεν Ýχει καν Internet –κι üμως, στη σελßδα που του Ýφτιαξαν στο facebook «μετρÜ» πολυÜριθμους «φßλους»!– και μοιρÜζεται τις μÝρες του με τη Ρηνιþ, τα βιβλßα, τα δÝντρα και τα δυο σκυλιÜ του: η καλýτερη πατρßδα για Ýναν αληθινü «σýντροφο». 

 

Η ΕλλÜδα χρεοκοπημÝνη, στο Ýλεος της Κομισιüν, του ΔΝΤ και των διεθνþν αγορþν. ΠεριμÝνατε, αλÞθεια, μια τÝτοια εξÝλιξη; 

¼χι, βÝβαια. Το ßδιο, νομßζω, ισχýει και για τον μÝσο ¸λληνα. Η κοινωνßα üλη Ýπαθε εγκεφαλικü... Στην εποχÞ, βλÝπετε, του καταιγισμοý της πληροφορßας ο πολßτης παραμÝνει τραγικÜ απληροφüρητος. Και… καλÜ αυτüς, οι τýποι που ορκßστηκαν να υπερασπιστοýν τα συμφÝροντα της χþρας και του λαοý της τι διÜολο κÜνανε τüσα χρüνια; ¹ εßναι παντελþς ανßκανοι Þ πρÜκτορες ξÝνων συμφερüντων. Ολüκληρο το πολιτικü σýστημα - κυβÝρνηση, κüμματα συνδικÜτα...

 

Δεν φÝρει, üμως, κι ο μÝσος ¸λληνας μια κÜποια ευθýνη; 

ΦυσικÜ, στο βαθμü που ανÝχτηκε κι εκμεταλλεýτηκε κÜποιες καταστÜσεις. ΑλλÜ, καθþς εßπα, υπÞρξε και απληροφüρητος. ΧÜρη στην κρßση αντιληφθÞκαμε επιτÝλους üτι περÜσαμε στο χρηματιστηριακü στÜδιο του καπιταλισμοý. Βρισκüμαστε μπροστÜ σε πολλÝς δικτατορßες. ¸νας χρηματιστηριακüς ιμπεριαλισμüς σαρþνει τον πλανÞτη. Και δεν παρÜγει πλοýτο (παρÜ μüνο για τους λßγους), παρÜγει üμως «φοýσκες». Η τοκογλυφßα καθορßζει τη μοßρα λαþν, αλλÜζει κυβερνÞσεις, κλÝβει πüρους.

 

Ακοýγεστε απαισιüδοξος. 

Εßμαι, διüτι βλÝπω, δυστυχþς, να τρεμοσβÞνει η σπßθα που μεταμορφþνει τον Üνθρωπο απü σκλÜβο σε επαναστÜτη, απü οπαδü σε πολßτη. Στην εποχÞ μου η εξουσßα ασκοýσε βßα στο κορμß μας. ΣÞμερα κÜνει «λοβοτομÞ», μας καθιστÜ Üβουλα αντικεßμενα παραγωγÞς και κατανÜλωσης προúüντων. Την οποßα κατανÜλωση βεβαßως προωθεß η διαφÞμιση, Ýνα καρκßνωμα που καβαλÜ σε κÜθε δημιουργßα τσαλαπατþντας την ανθρþπινη σκÝψη. ¸να παρασιτικü, χυδαßο φαινüμενο, που ουδεßς ενοχλεßται γιατß κρατÜ απ’ το λαιμü τα ΜΜΕ. 

 

ΔηλαδÞ, δεν υπÜρχει ελπßδα; 

ΚαμιÜ χþρα σÞμερα δεν μπορεß να ονειρεýεται Ýνα ελεýθερο μÝλλον. Πþς να πεßσεις την Τουρκßα, π.χ., να μη χτßσει πυρηνικÜ εργοστÜσια που σε περßπτωση ατυχÞματος θα κÜνουν üλους τους γεßτονÝς της «ραδιενεργοýς»; Και μην ακοýτε τα περß ασφαλοýς πυρηνικÞς ενÝργειας, κολοκýθια στο πÜτερο εßναι! ¹ πþς να πεßσεις την BP να μην κÜνει γεωτρÞσεις στον Κüλπο του Μεξικοý, üταν το μüνο που τη νοιÜζει εßναι πüσα σεντς θα κοστßσει την þρα η αποκατÜσταση της τερÜστιας διαρροÞς; Η κοινωνßα, βεβαßως, μεταβÜλλεται – και μÝσα στην κρßση η σπßθα που λÝγαμε μπορεß να γßνει φλüγα, ανεβÜζοντας το λαü στο επßπεδο της ιστορικÞς του συνεßδησης. ¸τσι, ναι, ßσως υπÜρξει ελπßδα. Απü πεφωτισμÝνους ηγÝτες και σωτÞρες χορτÜσαμε!

 

Τι να κÜνουμε με το χρÝος της χþρας, να το πληρþσουμε Þ üχι; 

Δεν ξÝρω, δεν εßμαι οικονομολüγος. ΑνεξÜρτητα üμως απü αυτü, χρειÜζεται να αλλÜξουμε. Να αποσυμφορÞσουμε την ΑθÞνα, να τονþσουμε την επαρχßα, να ξαναβροýμε τις αξßες τοý ευ ζην, να στραφοýμε σε Üλλες μορφÝς κοινωνικÞς οργÜνωσης. ¹δη ακοýω για πρωτοβουλßες νÝων αγροτþν στη Θεσσαλßα και αλλοý, που Ýχουν καταργÞσει το χρÞμα κι ανταλλÜζουν προúüντα και υπηρεσßες. 

 

«Η αστικÞ δημοκρατßα εßναι Ýνας σκελετüς» εßχατε πει. ΥπÜρχει, üμως, αξιüπιστη εναλλακτικÞ; 

ΚοιτÜξτε, το σýστημα δεν ανατρÝπεται συνολικÜ. ΣπÜει, üμως, σε μικρÜ κομμÜτια κι Ýτσι μπορεß να το ελÝγξουμε. Το πρüβλημα δεν εßναι να κατακτÞσουμε πολλÝς μικρÝς ελευθερßες, üπως Ýλεγε ο Μαρκοýζε, αλλÜ να ανατρÝψουμε κατ’ αρχÞν το κομμÜτι του συστÞματος που Ýχουμε εσωτερικεýσει. Μüνη διÝξοδος εßναι η ολιστικÞ οικολογικÞ σκÝψη, φιλοσοφßα, συμπεριφορÜ. Η πραγματικÞ οικολογßα καταργεß την εξουσßα, προωθεß την Üμεση δημοκρατßα, την αποκÝντρωση, τις μικρÝς αλληλÝγγυες κοινüτητες, την εναλλακτικÞ τεχνολογßα. 

 

Με τους Ýλληνες ΠρÜσινους Ýχετε επαφÝς; 

Εßχα, αλλÜ διαφωνοýμε – γιατß η οικολογßα, πιστεýω, αξßζει μüνον ως αυθüρμητο κßνημα, διαφορετικÜ ενσωματþνεται στο σýστημα. Καλüς ο ακτιβισμüς, αλλÜ δεν αρκεß. ΧρειÜζεται να γßνει τρüπος σκÝψης και ζωÞς του καθενüς. Και, κατ’ αρχÞν, οικολογßα και ανθρωποκεντρισμüς δεν συμβιβÜζονται.

 

Η ΑριστερÜ; 

Δεν ξÝρω τι σημαßνει πια ΑριστερÜ. Οι ταμπÝλες; Τα λÜβαρα; Η ΑριστερÜ που γνþρισα πÜλευε με τον πολιτισμü και, üταν χρειÜστηκε, με το τουφÝκι. ΠÜλευε, Ýστω, με τα λÜθη της. ΣÞμερα, üμως, δεν παρÜγει τßποτε. Στον Συνασπισμü τριÜντα χρüνια τþρα σκοτþνονται – ξεφτßλα. Στο ΚΚΕ βγαßνει η ΑλÝκα και μιλÜ λες και διαβÜζει Ýκθεση της β’ λυκεßου... 

 

¸χουμε, üμως, ακüμα «αντÜρτικο» – πüλεων... 

Το «αντÜρτικο» αυτü, η τρομοκρατßα που λÝμε, πιθανüν να χρησιμοποιεßται απü κÜποιους κýκλους, πιθανüν να εßναι απλþς κÜποια τρελüπαιδα – δεν εννοþ, βÝβαια, τους δολοφüνους. ΑλλÜ δεν εßμαστε στον 19ο αιþνα. Αν εßστε μÜγκες, αντß να σπÜτε βιτρßνες και να βÜζετε γκαζÜκια, κατακτÞστε την τεχνολογßα, σπÜστε τους κωδικοýς των τραπεζþν και μοιρÜστε τα λεφτÜ στον κüσμο. 

 

Εßπατε κÜποτε «ευτυχþς που δεν νικÞσαμε», αναφερüμενος στον Εμφýλιο. 

Ναι, γιατß αλλιþς θα Þμασταν πολλÝς δεκαετßες πßσω – και üσοι σκεφτüμαστε διαφορετικÜ θα βλÝπαμε τα ραδßκια ανÜποδα! ΘυμÜμαι τους καθοδηγητÝς… καθßκια σκÝτα. Αυτοß υπουργοß; Θεüς φυλÜξοι! 

 

«Ο Ýρωτας εßναι το πιο προσωπικü καταφýγιο του ανθρþπου, η πιο απελευθερωτικÞ του διαδικασßα» Ýχετε πει. Θα μας Ýσωζε, πιστεýετε, ο Ýρωτας; 

Στα χρüνια της χολÝρας ποý να τον βρεις τον Ýρωτα! Σεξ βρßσκεις Üφθονο, πορνü επßσης, Ýρωτα üμως... Ο Üνθρωπος γßνεται μονοσÞμαντος, αποσυναισθηματοποιεßται, αποξηραßνεται εσωτερικÜ απü το Üγχος μιας βÜρβαρης, ανÞθικης πραγματικüτητας. Το σýστημα καθαγιÜζει τη βßα και τον πüλεμο και ενοχοποιεß τον Ýρωτα, τη φωτιÜ της ζωÞς… Ýγραφε ο Μπορßς ΒιÜν. Εßναι, βλÝπεις, αντιπαραγωγικüς και δυνÜμει ανατρεπτικüς. Η σεξουαλικÞ απελευθÝρωση κατÜντησε Ýνα καταναλωτικü αλισβερßσι, το σεξ Ýγινε εμπüρευμα, üπως και η αμφισβÞτηση – δες τον Τσε... 

 

ΕλÜχιστοι παλιοß αριστεροß ýμνησαν τον Ýρωτα üπως εσεßς. Εßχατε «τολμÞσει» να μιλÞσετε ακüμα και στο περιοδικü «ΚρÜξιμο» της τραβεστß ΠÜολας... 

Ναι, υπÞρξαν εποχÝς που η ΑριστερÜ υπÞρξε συντηρητικÞ, σεμνüτυφη. Εγþ δεν Ýγινα κομπλεξικüς, γιατß απü μικρü με αγαποýσαν οι γυναßκες! Με τη Ρηνιþ εßμαστε μαζß 47 χρüνια κι ακüμα αγαπιüμαστε. Οýτε χαλιüμουνα ποτÝ με το πþς τη βρßσκει ο καθÝνας, ο Ýρωτας εßναι παντοý και πÜντα ßδιος. Ο ερωτευμÝνος ανθßζει, μεταβÜλλεται, ο Ýρωτας εßναι πολιτισμüς και προûπüθεση ελευθερßας, θÝλει üμως χþρο σε μυαλü και ψυχÞ για να υπÜρξει.

 

Τι σας κρÜτησε, αλÞθεια, ζωντανü τα χρüνια της φυλακÞς; 

Η πεποßθηση üτι συμμετεßχα σε Ýνα παγκüσμιο üνειρο. Νομßζαμε πως πλÜθαμε ιστορßα. ¹μασταν πλοýσιοι σε ψευδαισθÞσεις, βλÝπαμε ακüμα και τους βασανιστÝς με επιεßκεια. ΑυτÞ η ιδεολογßα ως Üρωμα ενüς νÝου κüσμου με κρÜτησε Üνθρωπο. Δßχως κακßα, δßχως μßσος, αλλÜ με κÜποια σοφßα, που ωστüσο μοιÜζει Üχρηστη πλÝον... Γι’ αυτü και απελπßζομαι βλÝποντας σημερινÜ παιδιÜ να αντιγρÜφουν πολιτικÜ τη γενιÜ μου – μα τßποτα καινοýργιο δεν υπÜρχει; 

 

Δορυφüροι-κατÜσκοποι, συστÞματα παρακολοýθησης, κÜμερες παντοý... Βαδßζουμε, λÝτε, σε μια κοινωνßα οργουελιανÞ; 

Μα Ýχουμε ξεπερÜσει Þδη τον ¼ργουελ. Ο ΧÜξλεú ακοýγεται πιο προχωρημÝνος, γιατß στη δικÞ του δυστοπßα τα βιβλßα δεν καßγονται – απλþς δεν ενδιαφÝρουν πια τους ανθρþπους. 

 

Με την επßσημη πολιτικÞ δεν ασχολεßστε πια; 

¼χι, αλλÜ μÞτε Ýχω αποσυρθεß, üπως με αγÝνεια μου εßπαν κÜποτε. Δßνω πλÝον την ýστατη μÜχη μου. Δεν κατÜφερα να αλλÜξω το σýστημα, üμως δεν θα επιτρÝψω οýτε σ’ αυτü να με αλλÜξει. Με ρωτοýν Üλλοτε πþς αντÝχω τη μοναξιÜ εδþ στο χωριü. Θρασýτατη ερþτηση – η πραγματικÞ μοναξιÜ εßναι στις πüλεις! ¸χω τη Ρηνιþ, τους φßλους, τα σκυλιÜ μου, τα δÝντρα και μια κüλλα χαρτß που μπορεß να σε ανοßξει σε περιπÝτειες που δεν φαντÜζεσαι...