Ç áëÞèåéá ãéá ôá ðáíåðéóôÞìéá

της ΒÜσως ΚιντÞ, Αναπληρþτριας καθηγÞτριας του Πανεπιστημßου Αθηνþν

ÐÝìðôç 31 Ïêôùâñßïõ 2013

imageΤο ΠανεπιστÞμιο Αθηνþν εßναι κλειστü επß δýο μÞνες. Γιατß; Απεργοýν οι διοικητικοß υπÜλληλοι. Εßναι üμως λογικü να απεργεß Ýνα μÝρος του προσωπικοý ενüς θεσμοý και αυτüς να βÜζει λουκÝτο επß δýο μÞνες; Εßναι λογικü να απεργοýν π.χ., οι γιατροß ενüς νοσοκομεßου και να πετιοýνται Ýξω οι ασθενεßς; Κι üμως αυτü συμβαßνει στο πανεπιστÞμιο. Απεργοýν οι διοικητικοß υπÜλληλοι και πετιοýνται Ýξω οι φοιτητÝς και οι καθηγητÝς. Δεν γßνονται μαθÞματα, δεν γßνονται εξετÜσεις, δεν Ýχουν εγγραφεß οι πρωτοετεßς, δεν μποροýν να εργαστοýν και δεν αμεßβονται ερευνητÝς σε διεθνÞ προγρÜμματα, δεν μποροýν να πÜνε στα γραφεßα τους οι καθηγητÝς. Και ενþ προγραμματισμÝνες συνεδριÜσεις και διεθνÞ συνÝδρια (αν δεν ματαιþνονται) γßνονται εκτüς πανεπιστημßου γιατß τα αμφιθÝατρα εßναι απροσπÝλαστα και κλειδαμπαρωμÝνα για τους ακαδημαúκοýς, αυτÜ ανοßγουν για να δεχθοýν τον αρχηγü της αξιωματικÞς αντιπολßτευσης αλλÜ και σωματεßα εργαζομÝνων που ουδεμßα σχÝση Ýχουν με το πανεπιστÞμιο. [Π.χ., τα σωματεßα των εργαζομÝνων στις εταιρßες Wind και Vodafone, ο Σýλλογος ΔανειζομÝνου Προσωπικοý Τραπεζικοý ΤομÝα (ΣΥΔΑΠΤΤ), ο σýλλογος εργαζομÝνων στην Ethnodata, θα αναδεßξουν απü κοινοý με τους διοικητικοýς υπαλλÞλους που απεργοýν, σε συνÝντευξη τýπου, την «αναδιÜρθρωση των εργασιακþν σχÝσεων που επιβÜλει η κυβÝρνηση και η τρüικα σε ιδιωτικü και δημüσιο τομÝα, καταργþντας τη μισθωτÞ εργασßα και μετατρÝποντας τους εργαζüμενους σε σκλÜβους των εργολαβικþν εταιριþν.»] Επßσης η Πανεπιστημιοýπολη, που εßναι κλειστÞ για την ακαδημαúκÞ κοινüτητα, ανοßγει «με Ýγκριση των πρυτανικþν αρχþν» για να γßνει το ΣÜββατο 9/11 το «3ο παζÜρι προúüντων Χωρßς ΜεσÜζοντες απü το Δßκτυο Αλληλεγγýης ΖωγρÜφου»

 

Στα απαγορευμÝνα στους φοιτητÝς και καθηγητÝς κτßρια κυκλοφοροýν επßσης και οι λεγüμενοι ‘αλληλÝγγυοι’, πρüσωπα Üσχετα με το πανεπιστÞμιο, αλλÜ καθþς φαßνεται σχετικÜ με πολιτικÝς νεολαßες, οι οποßοι (και οποßες) συμμετÝχουν στην περιφροýρηση και διÝκοψαν εξετÜσεις που στην αρχÞ της κρßσης εßχε γßνει απüπειρα να διεξαχθοýν. ¼ταν επισημÜνθηκε τüτε στους ‘αλληλÝγγυους’ απü τους υπεýθυνους καθηγητÝς üτι αυτü που κÜνουν δεν εßναι δημοκρατικü, απÜντησαν ευγενÝστατα «στ’ αρχ..ια μας» και εßπαν üτι περιφρονοýν τη δημοκρατßα μας και δεν εßναι δημοκρÜτες.

 

Να σημειþσουμε üτι στο ΠανεπιστÞμιο Αθηνþν δεν υπÜρχει αντßστοιχη των διοικητικþν απεργßα των καθηγητþν οýτε αποφÜσεις των φοιτητþν για καταλÞψεις. Μüνο 2-3 σýλλογοι ΔΕΠ, απü τους πολλοýς του Πανεπιστημßου, αποφÜσισαν να απÝχουν απü τα διδακτικÜ τους καθÞκοντα (δþρον Üδωρον αφοý τα κτßρια εßναι Ýτσι κι αλλιþς κλειστÜ) μετÜ απü συνελεýσεις των γνωστþν πλÝον διαδικασιþν. ΕνδεικτικÜ, η απüφαση για αποχÞ της τελευταßας συνÝλευσης των μελþν ΔΕΠ της ΣχολÞς Θετικþν Επιστημþν (με αριθμü μελþν ΔΕΠ πÜνω απü 400 Üτομα) που Ýγινε στις 29/10/2013, ελÞφθη με 25 ψÞφους υπÝρ, 17 κατÜ, 9 λευκÜ και 1 αποχÞ ενþ για να θεωρεßται üτι η συνÝλευση Ýχει απαρτßα αυτÞ συνεχßζεται διακεκομμÝνα ανÜ εβδομÜδα απü τον ΣεπτÝμβριο (ως να εßναι η ßδια συνÝλευση). ΕπιπλÝον, η διαχεßριση της κεντρικÞς ιστοσελßδας του ΕΚΠΑ και η διακßνηση ηλεκτρονικþν μηνυμÜτων σε üλο το ΠανεπιστÞμιο, Ýχει περÜσει απü τα υπεýθυνα üργανα, στα χÝρια των απεργιακþν επιτροπþν χωρßς καμßα επßσημη αντßδραση. ΛÜβαμε üλοι, π.χ., πρüσφατα ανυπüγραφη ανακοßνωση των ΔυνÜμεων του ΠΑΜΕ.

 

http://news.kathimerini.gr/kathnews/photos/7-12-12/7-12-12_504174_1.gifΓιατß üμως γßνεται η απεργßα των διοικητικþν; Διüτι η κυβÝρνηση αποφÜσισε üτι θα φýγουν 1.349 διοικητικοß υπÜλληλοι απü 8 ΑΕΙ της χþρας, 498 απü τους οποßους απü το ΠανεπιστÞμιο Αθηνþν. Πþς το αποφÜσισε αυτü η κυβÝρνηση; ΔιÜ της μεθüδου που απεικονßζεται σε περυσινÞ γελοιογραφßα του ΠετρουλÜκη.

 

Οι τρεις αρχηγοß της τüτε συγκυβÝρνησης, ΣαμαρÜς, ΒενιζÝλος, ΚουβÝλης, τραβοýν κλÞρο για να δουν ποιος θα υποστεß τη φορολογικÞ επιβÜρυνση. Το «8» βγÜζει με κλειστÜ μÜτια απü την κληρωτßδα ο ΒενιζÝλος. Το «8» εßναι τα μπλοκÜκια, βρßσκει ο ΚουβÝλης στα τεφτÝρια του. ΚÜπως Ýτσι αποφασßστηκε üτι τη συμμετοχÞ στη διαθεσιμüτητα στα ΑΕΙ θα την πληρþσουν οι διοικητικοß υπÜλληλοι των συγκεκριμÝνων πανεπιστημßων.

 

Η κυβÝρνηση εßχε υπογρÜψει απü τον προηγοýμενο ΝοÝμβριο τη δÝσμευση για διαθεσιμüτητα ενüς συγκεκριμÝνου αριθμοý υπαλλÞλων απü το δημüσιο. Σ’ αυτÞ Ýπρεπε να συμμετÝχει και το Υπουργεßο Παιδεßας, αφοý διαθÝτει μεγÜλο αριθμü υπαλλÞλων. ¸γινε η αρχÞ απü τις Üλλες βαθμßδες της εκπαßδευσης και δεν μποροýσε, οýτε θα Þταν δßκαιο, να εξαιρεθεß η τριτοβÜθμια. Ωστüσο, οι βυζαντινολογßες περß διαθεσιμüτητας, κινητικüτητας κ.λπ. στις διαπραγματεýσεις με την τρüικα üλο τον προηγοýμενο χρüνο ανÝβαλλαν Þ και καθησýχαζαν υπουργεßα και ενδιαφερüμενους üτι üλα θα παραπεμφθοýν, ως συνÞθως, στις ελληνικÝς καλÝνδες και το μÝτρο δεν θα εφαρμοστεß.

 

¼ταν το καλοκαßρι ανÝλαβε νÝος υπουργüς ΔιοικητικÞς Μεταρρýθμισης και Ýφθασε ο κüμπος στο χτÝνι με την πßεση της τρüικας, ζÞτησε το Υπουργεßο Παιδεßας απü τα συγκεκριμÝνα πανεπιστÞμια να αξιολογÞσουν τις δομÝς τους και το προσωπικü με ασφυκτικÝς προθεσμßες (ως τις 15 Σεπτεμβρßου) þστε να υλοποιηθεß το μÝτρο της διαθεσιμüτητας. Τα πανεπιστÞμια ανταποκρßθηκαν με τον τρüπο που γνωρßζουν, εßτε οι προθεσμßες εßναι ασφυκτικÝς εßτε ελαστικÝς: δεν συνεργÜστηκαν. Με την εξαßρεση του Πανεπιστημßου ΚρÞτης που υπÝβαλε μßα επεξεργασμÝνη Ýκθεση (στην οποßα, πÜντως, δεν εμφανιζüταν κανεßς διοικητικüς υπÜλληλος να περισσεýει), αρνÞθηκαν να κÜνουν αξιολüγηση και υποστÞριξαν με διÜφορες αναλογßες üτι üχι μüνο δεν περισσεýει κανεßς, αλλÜ αντßθετα υπÜρχει στα πανεπιστÞμια Ýλλειψη διοικητικþν υπαλλÞλων. Το ΠανεπιστÞμιο Αθηνþν π.χ. υποστÞριξε üτι με βÜση το οργανüγραμμα που Ýκανε χρειÜζεται 600 επιπλÝον Üτομα.

 

Τα νοýμερα που χρησιμοποιÞθηκαν για να δικαιολογηθοýν τüσο οι θÝσεις του υπουργεßου üσο και πανεπιστημßων Þταν εν πολλοßς αυθαßρετα και σε ορισμÝνες περιπτþσεις αντιφατικÜ. Ο πρýτανης π.χ. του ΕΚΠΑ ανÝφερε στην επιστολÞ του στον πρωθυπουργü (25/9) üτι ο αριθμüς των προπτυχιακþν φοιτητþν του ιδρýματος εßναι 107.000, ενþ σε Ýγγραφü του προς το Υπουργεßο Παιδεßας (21/8) 46.500. Το δε υπουργεßο παρουσßασε εκ των υστÝρων, μüλις την προηγοýμενη εβδομÜδα, τη μελÝτη τεκμηρßωσης για τις αποφÜσεις του χωρßς να πεßσει για τα κριτÞρια που χρησιμοποßησε τüσο για τον προσδιορισμü του αριθμοý üσο και των κατηγοριþν των υπαλλÞλων προς διαθεσιμüτητα.

 

ΠανεπιστÞμια και διοικητικοß, για να αμφισβητÞσουν το υπουργεßο, επικαλοýνται τις αναλογßες μεταξý ΔΕΠ και διοικητικοý προσωπικοý που υπÜρχουν στο εξωτερικü, για να δεßξουν üτι υστεροýμε σημαντικÜ ξεχνþντας δýο πρÜγματα:

1. ¼τι στην ΕλλÜδα, ανεξÜρτητα απü συγκρßσεις και απü το ιδεωδþς σωστü, Ýχουμε Ýνα χρεοκοπημÝνο κρÜτος. Πολý απλÜ δεν υπÜρχουν χρÞματα για να συντηρεßται ο δημüσιος τομÝας που εßχαμε. Θα Þταν λογικü και δßκαιο να εξαιρεθοýν τα πανεπιστÞμια, μüνο αυτÜ, απü τις περικοπÝς που Ýγιναν εν γÝνει στο προσωπικü του δημüσιου τομÝα;

2. ¼τι η κατÜσταση στο εξωτερικü εßναι πολý διαφορετικÞ. Π.χ., στη Μ. Βρετανßα και στις ΗΠΑ τα πανεπιστÞμια Ýχουν μεγÜλους αριθμοýς διοικητικþν υπαλλÞλων διüτι παßρνουν χαρακτηριστικÜ υπερτροφικþν εταιρειþν και διüτι ενδιαφÝρονται να προσελκýσουν με ανταγωνιστικü τρüπο φοιτητÝς και να τους Ýχουν ικανοποιημÝνους. Γι’ αυτü υπÜρχουν διαμαρτυρßες για το επιχειρηματικü πανεπιστÞμιο και εκφρÜζονται αντιρρÞσεις για την Ýμφαση που δßνεται στις εξω-ακαδημαúκÝς υπηρεσßες προς τους φοιτητÝς (πολυτελεßς φοιτητικÝς εστßες, χþροι αναψυχÞς, κ.λπ.), τις οποßες χειρßζονται διοικητικοß υπÜλληλοι, εις βÜρος της υποστÞριξης της εκπαιδευτικÞς διαδικασßας και της πρüσληψης μελþν ΔΕΠ (βλ. σχετικÜ το βιβλßο The Fall of the Faculty του Benjamin Ginsberg, Oxford, 2011). Εßναι ενδεικτικü üτι, μεταξý του 1975 και 2005, στις ΗΠΑ η αýξηση του ανþτερου και κατþτερου διοικητικοý προσωπικοý Þταν 85% και 240% αντßστοιχα, ενþ η αýξηση των μελþν ΔΕΠ 51%. ¼σοι διαμαρτýρονται για τους κινδýνους του επιχειρηματικοý πανεπιστημßου θα πρÝπει να ξÝρουν üτι ακριβþς η τÜση προς το επιχειρηματικü πανεπιστÞμιο αυξÜνει τον αριθμü των διοικητικþν, καθþς υποβαθμßζει την ακαδημαúκÞ διαδικασßα και τον ρüλο των καθηγητþν.

 

Το ΠανεπιστÞμιο Αθηνþν υποστÞριξε επισÞμως το καλοκαßρι üτι αδυνατεß να λειτουργÞσει αν χÜσει Ýστω και Ýναν απü τους υπαλλÞλους του (αφοý Üλλωστε του Ýλειπαν 600). Ωστüσο, με την εκπνοÞ της προθεσμßας για την απογραφÞ των διοικητικþν δημοσιοποιÞθηκε ΑνοιχτÞ ΕπιστολÞ μελþν Ýως τþρα της ΣυγκλÞτου (αντιπρυτÜνεων, κοσμητüρων, προÝδρων τμημÜτων) στην οποßα ανακαλýπτεται üτι Ýνας αριθμüς 400 περßπου υπαλλÞλων διαφüρων κατηγοριþν (μεταξý των οποßων και αυτοß που εßναι αδικαιολüγητα απüντες απü την υπηρεσßα) θα μποροýσε να ενταχθεß κατÜ προτεραιüτητα στο μÝτρο της διαθεσιμüτητας χωρßς να επηρεαστεß σοβαρÜ η λειτουργßα του πανεπιστημßου. Προκαλεß κατÜπληξη το γεγονüς üτι δημοσιοποιοýνται τþρα, κατüπιν εορτÞς, τα στοιχεßα αυτÜ τα οποßα διακινοýνταν ανεπισÞμως –και απü επßσημα χεßλη– üλο το προηγοýμενο διÜστημα, τüτε που οι αποφÜσεις της ΣυγκλÞτου, χωρßς κατÜ κανüνα διαφοροποιÞσεις, προÝβαλλαν μια διαφορετικÞ εικüνα λÝγοντας üτι üλοι οι υπÜλληλοι του ΕΚΠΑ, μηδενüς εξαιρουμÝνου, εßναι απαραßτητοι.

 

Τι σημαßνουν üλα αυτÜ; Εßναι απολýτως κατανοητü και σεβαστü οι διοικητικοß υπÜλληλοι να απεργοýν και να διαμαρτýρονται καθþς ανατρÝπεται βÜναυσα και, κυρßως αυθαßρετα, η ζωÞ τους. Αυτü üμως που εßναι θλιβερü και προκαλεß αγανÜκτηση εßναι üτι τη δýσκολη κατÜσταση των υπαλλÞλων αυτþν εκμεταλλεýονται κυνικÜ ομÜδες εντüς και εκτüς πανεπιστημßου για να προαγÜγουν τις δικÝς τους πολιτικÝς και προσωπικÝς στοχεýσεις. Αντß να προστατευθοýν, με Ýγκαιρη αξιολüγηση και σοβαρÞ διαπραγμÜτευση, οι ευσυνεßδητοι υπÜλληλοι που υποστηρßζουν με τη δουλειÜ τους το πανεπιστÞμιο, θυσιÜζονται με τα οριζüντια μÝτρα εν ονüματι μιας ακραßας αντιπολιτευτικÞς γραμμÞς που φαντασιþνεται, üπως διαδßδεται, την πτþση της κυβÝρνησης (ναι, πτþση της κυβÝρνησης απü απεργßα διοικητικþν υπαλλÞλων 2 ΑΕΙ). ΘυσιÜζονται οι ευσυνεßδητοι υπÜλληλοι για να προστατευθοýν ακüμη κι αυτοß που, ενþ βαφτßστηκαν, εν μια νυκτß, με τον νüμο Παυλüπουλου, στην αρχÞ ερευνητÝς και μετÜ διοικητικοß υπÜλληλοι, στη συνÝχεια εμφανßζονται αδικαιολογÞτως απüντες απü την υπηρεσßα, üπως αναγνωρßζουν üσοι υπογρÜφουν την ΑνοιχτÞ ΕπιστολÞ.

 

Δυστυχþς, για πολλοστÞ φορÜ τα τελευταßα χρüνια, παρακολουθοýμε μια οικτρÞ μειοψηφßα να καταδυναστεýει το πανεπιστÞμιο, να κρατÜ ομÞρους χιλιÜδες φοιτητÝς, να καταστρÝφει ερευνητικü Ýργο, να εξευτελßζει δημοκρατικÜ δικαιþματα και αξßες. Δεν δßστασαν üσοι την αποτελοýν να εκμεταλλευτοýν ανενδοßαστα στο ΠανεπιστÞμιο Αθηνþν ακüμη και τη λαχτÜρα των νεαρþν πρωτοετþν φοιτητþν και φοιτητριþν να γνωρßσουν τους πανεπιστημιακοýς χþρους στους οποßους τüσο μüχθησαν αυτοß και οι οικογÝνειÝς τους να βρεθοýν. Με πρüσχημα μια δÞθεν υποδοχÞ που οργÜνωσαν απεργοýντες σýλλογοι, τους χρησιμοποßησαν ως ακροατÞριο-üμηρο για να βγÜζουν λüγους. Δεν διστÜζουν επßσης να εκμεταλλευτοýν για τις πολιτικÝς στοχεýσεις τους τις φοβßες και τις ανασφÜλειες των μελþν ΔΕΠ στις δýσκολες εποχÝς που διανýουμε, διαδßδοντας ασταμÜτητα ατεκμηρßωτες φÞμες για πογκρüμ διωγμþν. ΑντιμÜχονται, ισχυρßζονται, την ιδιωτικοποßηση του δημüσιου Πανεπιστημßου αλλÜ αποκρýπτουν, Þ δεν θÝλουν, να δουν üτι το πανεπιστÞμιο –δημüσια περιουσßα και δημüσιος θεσμüς–, βρßσκεται Þδη στα χÝρια λßγων ιδιωτþν, Ýχει γßνει φÝουδο επιμÝρους ομÜδων, που το μεταχειρßζονται κατÜ τα δοκοýν με πλÞρη αδιαφορßα για το δημüσιο συμφÝρον.

 

Θýματα üλης της κατÜστασης, üπως Ýχει διαμορφωθεß, δεν εßναι μüνο οι ευσυνεßδητοι διοικητικοß υπÜλληλοι που πραγματικÜ θßγονται με το μÝτρο της διαθεσιμüτητας. Εßναι οι σοβαροß ακαδημαúκοß που δεν μποροýν να φθÜσουν στα εργαστÞρια για να κÜνουν την ÝρευνÜ τους, εßναι οι ερευνητÝς, Ýλληνες και ξÝνοι, που μετÝχουν σε ερευνητικÜ προγρÜμματα και δεν μποροýν να πληρωθοýν (ενþ πληρþνονται üλοι οι υπüλοιποι), εßναι διεθνεßς ακαδημαúκÝς και ερευνητικÝς συμφωνßες και υποχρεþσεις. Μα πÜνω απ’ üλα εßναι οι φοιτητÝς, προπτυχιακοß και μεταπτυχιακοß, που αντιμετωπßζονται ως ο τελευταßος τροχüς της αμÜξης. Κινδυνεýει να χαθεß το εξÜμηνο και λßγους απασχολεß. Πολλοß καθηγητÝς κÜνουν την ÝρευνÜ τους απü το σπßτι τους (üταν δεν Ýχουν ανÜγκη εργαστηρßων) Þ ασκοýν, χωρßς το βÜρος της πανεπιστημιακÞς διδασκαλßας, το επÜγγελμÜ τους απü το γραφεßο τους. Η μüρφωση των φοιτητþν Þταν πÜντα υποτιμημÝνη στο ελληνικü πανεπιστÞμιο και τþρα φαßνεται να μην ενδιαφÝρει κανÝναν. Τι κι αν δεν κÜνουν μÜθημα οι φοιτητÝς; ΚÜποτε θα δþσουν εξετÜσεις και κÜποτε θα πÜρουν το πτυχßο τους. Τι αξßα θα Ýχει üμως αυτü üταν δεν θα αντιστοιχεß σε επß της ουσßας γνþσεις; ΠÜνε πια οι εποχÝς που απü μüνο του το χαρτß μποροýσε να εξασφαλßσει θÝσεις στο ελληνικü δημüσιο. Η ελληνικÞ νεολαßα εγκαταλεßπεται στη μοßρα της και το ελληνικü πανεπιστÞμιο καταρρÝει.

 

Τι μπορεß να γßνει; Δυστυχþς τα πρÜγματα εßναι πολý δýσκολα. Οι αρμοδιüτητες των Συμβουλßων που Ýχουν την ευθýνη να εποπτεýουν τα Ιδρýματα Ýχουν ξεδοντιαστεß με τις αναθεωρÞσεις του νüμου οι οποßες υποστηρßχθηκαν ακριβþς απü τις δυνÜμεις που θÝλουν τα πανεπιστÞμια φÝουδα. Η μüνη ελπßδα εßναι να αντιδρÜσει η κοινωνßα και να κινητοποιηθεß η μεγÜλη πλειονüτητα πανεπιστημιακþν και φοιτητþν. Το ακαδημαúκü και δημοκρατικü Þθος τους μπορεß να διασþσει το πανεπιστÞμιο και να περιθωριοποιÞσει τις ηχηρÝς και ανεýθυνες ομÜδες που το υπονομεýουν, ενþ δÞθεν κüπτονται για την προστασßα του.