ÍéêçôáñÜò ï Þñùáò ôïõ '21 ðïõ Ýäùóå ôá ðÜíôá ãéá ôçí ðáôñßäá, áëëÜ ðÝèáíå æçôéÜíïò

Ôñßôç 6 Äåêåìâñßïõ 2011

Βασßλης Φουρτοýνης: δÜσκαλος, αναπληρωματικüς Αιρετüς ΑΠΥΣΠΕ ΑττικÞς

ΝικηταρÜ –ΝικηταρÜ

Ποý 'χεις στα πüδια σου φτερÜ

και στην καρδιÜ ατσÜλι.

Η Βιογραφßα του

Ο ΝικηταρÜς γεννÞθηκε το 1782 στο χωριü ΤουρκολÝκα Μεγαλüπολης και Þταν γιος του κλÝφτη ΣταματÝλου ΤουρκολÝκα και της Σοφßας Καροýτσου, αδελφÞς της συζýγου του γÝρου του ΜοριÜ Θεüδωρου Κολοκοτρþνη. ΚατÜ μßα Üλλη εκδοχÞ, γεννÞθηκε το 1784 στο χωριü ΝÝδουσα Μεσσηνßας, που βρßσκεται 25 χιλιüμετρα απü την πüλη της ΚαλαμÜτας. Σε ηλικßα 11 χρονþν Ýγινε αρματολüς και βγÞκε στη μÜχη με την ομÜδα του πατÝρα. Στη συνÝχεια εντÜχθηκε στο σþμα του πρωτοκλÝφτη ΖαχαριÜ Μπαρμπιτσιþτη, ο οποßος τον εκτßμησε υπÝρμετρα και τον Ýκανε γαμπρü του, παντρεýοντÜς τον με την κüρη του Αγγελßνα. Με την Αγγελßνα ο ΝικηταρÜς απüχτησε τρßα παιδιÜ, Ýνα γιο το ΓιÜννη και δυο κüρες απü τι τις οποßες η μßα τρελÜθηκε üταν τον αντßκρισε να βγαßνει εξαθλιωμÝνος απü τη φυλακÞ, üπως λεπτομερþς θα αναφÝρουμε πιο κÜτω.

Το 1805, üταν σκοτþθηκε ο πατÝρας του απü τους Τοýρκους, αυτüς ακολοýθησε τον θεßο του Θεüδωρο Κολοκοτρþνη στην ΖÜκυνθο και Ýκτοτε, δεν τον εγκατÝλειψε ποτÝ. Την αφοσßωση του ΝικηταρÜ προς τον θεßο του ο λαüς την εξÝφρασε ως εξÞς «ΜπροστÜ πηγαßνει ο ΝικηταρÜς και πßσω ο Κολοκοτρþνης» και την Üρρηκτη σχÝση των δýο ανδρþν με τη φρÜση: «Η κεφαλÞ Þτο του Κολοκοτρþνη και η χειρ του ΝικηταρÜ».

ΔιωγμÝνος κι αυτüς καταφεýγει στα ΕπτÜνησα, τα οποßα εξουσßαζαν οι Ρþσοι. Εκεß εντÜχθηκε στο ρωσικü τÜγμα, που πολÝμησε τον ΝαπολÝοντα στην Ιταλßα. Αργüτερα, επÝστρεψε στη ΖÜκυνθο για να υπηρετÞσει αυτÞ τη φορÜ τους ΓÜλλους, που εßχαν καταλÜβει το νησß. Στις 18 Οκτωβρßου 1818, ενþ βρισκüταν στην ΚαλαμÜτα, μυÞθηκε στη ΦιλικÞ Εταιρεßα. Με τον θεßο του Θεüδωρο Κολοκοτρþνη και τον ΠαπαφλÝσσα συνÝβαλε στην προετοιμασßα του Εθνικοý Ξεσηκωμοý και στις 23 Μαρτßου 1821 μπÞκε στην ΚαλαμÜτα μαζß με τους Üλλους στρατιωτικοýς αρχηγοýς.

Εßχε ενστερνισθεß βαθιÜ τις απüψεις και τα σχÝδια του θεßου του και πÞρε μÝρος σε üλες τις επιχειρÞσεις για την κατÜληψη της Τρßπολης που τüτε Þταν το Διοικητικü κÝντρο των Οθωμανþν στην Πελοπüννησο.

Διακρßθηκε στη ΜÜχη του Βαλτετσßου (12 ΜαÀου 1821), ενþ αποφασιστικÞ Þταν η συμβολÞ του στη ΜÜχη των Δολιανþν (18 ΜαÀου 1821), üπου ανÝδειξε στο Ýπακρο τις στρατιωτικÝς του ικανüτητες. ΕπικεφαλÞς μüλις 600 ανδρþν κατανßκησε τον στρατü του ΚεχαγιÜμπεη που ανÞρχετο σε 6.000 Üνδρες και σχεδüν τον αποδεκÜτισε. Εκεß απÝδειξε στο Ýπακρο τον ηρωισμü του και την σπÜνια στρατιωτικÞ του αρετÞ και ικανüτητα. Εßναι χαρακτηριστικÞ η κραυγÞ φρÜση «ΣταθÞτε ΠÝρσαι να πολεμÞσωμε» απευθυνüμενος προς τους Τοýρκους του οποßους αποκαλοýσε  ΠερσιÜνους. ΚατÜφερε δε να τους προξενÞσει τερÜστια καταστροφÞ και σχεδüν να τους αποδεκατßσει. Γι’ αυτüν τον πραγματικü του Üθλο, οι συμπολεμιστÝς του τον ονüμασαν «ΤουρκοφÜγο».

Αυτü ο γενναßος αγωνιστÞς Þταν ταυτüχρονα και μεγαλüψυχος απÝναντι στους εχθροýς του. ΛÝγεται üτι σε μια μÜχη τραυματßστηκε βαριÜ Ýνας απü τους εχθροýς του, Ýνας Τουρκαλβανüς. Ο ΝικηταρÜς τον λυπÞθηκε και τον πÞρε στους þμους του για να τον πÜει σε Ýνα γιατρü για να τον κÜνει καλÜ.

ΜÝχρι το τÝλος του Αγþνα ο ΝικηταρÜς Þταν στην πρþτη γραμμÞ, πολεμþντας εßτε στην Πελοπüννησο εßτε στην ΑνατολικÞ ΣτερεÜ ΕλλÜδα, üπου συνεργÜστηκε με τον ΟδυσσÝα Ανδροýτσο και τον Γεþργιο ΚαραúσκÜκη. ΠÞρε μÝρος στην ¶λωση της ΤριπολιτσÜς (23 Σεπτεμβρßου 1821) και Þταν απü τους λßγους αρχηγοýς που αρνÞθηκε να συμμετÜσχει στη διανομÞ των λαφýρων.

ΑναφÝρεται χαρακτηριστικÜ üτι μετÜ τη μÜχη στα ΔερβενÜκια και αφοý εßχαν συγκεντρωθεß σε τερÜστιους σωροýς και üλοι οι αξιωματικοß και στρατιþτες μαζεýτηκαν για τη μοιρασιÜ, διαπßστωσαν üτι Ýλλειπε Ýνας και αυτüς Þταν ο ΝικηταρÜς ο οποßος αρνεßται να συμμετÜσχει στη διανομÞ. ΜετÜ απü μεγÜλη πßεση και επιμονÞ των συντρüφων του, πÞρε μια σÝλα, μια ταμπακÝρα ξυλüγλυπτη κι Ýνα πανÜκριβο σπαθß. Τη σÝλα χÜρισε σε Ýναν συμπολεμιστÞ και φßλο του. την ταμπακÝρα, την Ýστειλε στην γυναßκα του Αγγελßνα με το σημεßωμα «Την στÝλνω σε σÝνα που αγαπþ ýστερα απü την Πατρßδα. ΛÜβε την για να με θυμÜσαι» και το ξßφος αργüτερα το προσÝφερε στον Ýρανο για την ενßσχυση του Μεσολογγßου. Η αφιλοκÝρδεια και η ανιδιοτÝλεια του ΝικηταρÜ Ýμειναν παροιμιþδεις.

ΚατÜ τη διÜρκεια του Εμφýλιου ΠολÝμου τÜχθηκε στο πλευρü του Κολοκοτρþνη, αλλÜ φρüντισε πÜντα να επιδιþκει τον συμβιβασμü και τη συνεννüηση.

ΜετÜ την επικρÜτηση των Κυβερνητικþν, πÞγε στο Μεσολüγγι και εντÜχθηκε στην υπηρεσßα του Δ. ΜακρÞ. Κλεßστηκε στην πολιορκημÝνη πüλη και πολÝμησε κατÜ του ΚιουταχÞ, στην δεýτερη πολιορκßα. Με τη χορÞγηση της αμνηστßας, ενüψει της εισβολÞς του ΙμπραÞμ, επÝστρεψε στην Πελοπüννησο επικεφαλÞς στρατιωτικοý τμÞματος και Ýλαβε μÝρος σε πολλÝς μÜχες. Το 1826 με συμπολεμιστÞ τον Γεþργιο ΚαραúσκÜκη, Ýλαβε μÝρος, με 800 Üντρες, στη νικηφüρα μÜχη της ΑρÜχοβας. ΜετÜ τη μÜχη αυτÞ γýρισε εσπευσμÝνα στο Ναýπλιο γιατß αρρþστησε βαριÜ απü πλευρßτιδα. ΜετÜ την θεραπεßα του ακολοýθησε τον Θεüδωρο Κολοκοτρþνη και πÞρε μÝρος σε πολλÝς μÜχες κατÜ του ΙμπραÞμ. Για δεýτερη φορÜ πολÝμησε στο πλευρü του ΚαραúσκÜκη στην Üτυχη μÜχη του ΦαλÞρου τον Απρßλη του 1827.

ΜετÜ την απελευθÝρωση εντÜχθηκε στο κüμμα των ρωσüφιλων (Ναπαßων). ΠÜντοτε üμως εκεßνο που επεδßωκε με üλες του τις δυνÜμεις Þταν η δικαßωση των αγωνιστþν και η διασφÜλιση του λαοý απü τις ξÝνες επεμβÜσεις.

ΣτÞριξε σθεναρÜ τον ΚυβερνÞτη Καποδßστρια κι Ýγινε Ýνας απü τους στενüτερους συνεργÜτες του ΚυβερνÞτη. ΠÞρε μÝρος στην Δ’ ΕθνοσυνÝλευση του ¶ργους (1829), ως πληρεξοýσιος του Λεονταρßου.

Το 1829 μαζß με τον Αρχιμανδρßτη Πýρρο τον Θετταλü, ιδρýουν το πρþτο χαρτοποιεßο της ΕλλÜδας, στο ΚεφαλÜρι του ¶ργους, καταβÜλλοντας 3.000 γρüσια Ýκαστος, επιχεßρηση η οποßα Ýμελλε να χρεοκοπÞσει γιατß δεν υποστηρßχτηκε οýτε απü την Καποδßστρια, αλλÜ οýτε και απü τον ¼θωνα.

Εßναι αποδεδειγμÝνο üτι ο ΝικηταρÜς ουδÝποτε συμπÜθησε ποτÝ τους Βαυαροýς και γι? αυτü Ýμεινε αμÝτοχος και απομονωμÝνος απü τα τεκταινüμενα εκεßνης της εποχÞς. Το 1834 προÜγεται σε ΣυνταγματÜρχη και διορßζεται στρατιωτικüς νομοεπιθεωρητÞς αλλÜ τον Αýγουστο του ßδιου Ýτους, μετÜ το κßνημα της Μεσσηνßας, συλλαμβÜνεται και φυλακßζεται.

Αξßζει να αναφερθεß üτι η μοναδικÞ του ιδιοκτησßα Þταν Ýνα αγρüκτημα στην θÝση ΣερεμÝτι, κοντÜ στα üρια του ¶ργους προς το Ναýπλιο και την ΝÝα Κßο, που τüτε βÝβαια δεν εßχε ακüμη δημιουργηθεß. Και αυτü το αγρüκτημα το Ýχασε απü πολλÜ χρÝη που εßχε. Για να αποξηρÜνει, να εμπλουτßσει και να καλλιεργÞσει την γη του χρειÜστηκε να δανειστεß. Δανεßστηκε για να φτιÜξει το σπßτι του. Δανεßστηκε üμως και για συντηρÞσει τους στρατιþτες του τον καιρü του αγþνα. ¸τσι οι τüκοι τον Ýπνιξαν. Η τüτε κυβÝρνηση δεν Ýστερξε στα παρακÜλια του να τον βοηθÞσει οικονομικÜ να μπορÝσει να το σþσει. ¸τσι ο Þρωας ΝικηταρÜς Ýμεινε χωρßς να Ýχει «που την κεφαλÞ κλεßνει» χÜνοντας ολüκληρη την περιουσßα του.

Το 1839, θεωρÞθηκε Ýνοχος συνομωσßας κατÜ του ¼θωνα, οπüτε φυλακßστηκε στο ΠαλαμÞδι, üμως το 1840 δικÜστηκε, κρßθηκε αθþος και αφÝθηκε ελεýθερος. Οι Βαυαροß βÝβαια δεν αποδÝχτηκαν την απüφαση του Δικαστηρßου και με υπογραφÞ του ¼θωνα φυλακßστηκε εκ νÝου στην Αßγινα και μετÜ στο κÜστρο της Ακρüπολης των Αθηνþν. Απü τüτε και μετÜ Üρχισε το μαρτýριο του. ΚÜθε μÝρα οι Βαυαροß τον Ýβγαζαν Ýξω και τον χτυποýσαν με μπαστοýνια και τον περιγελοýσαν μπρος στα μÜτια των ΕλλÞνων που Ýρχονταν να δουν τον Þρωα τους. ΚÜποια φορÜ ανÜμεσα στους θεατÝς Þταν και η κüρη του η οποßα δεν Üντεξε να βλÝπει τον πατÝρα της σε αυτÞ την κατÜσταση και τρελÜθηκε, ενþ ο ßδιος αρρþστησε απü ζÜχαρο το üποιο του κατÝστρεψε τα μÜτια.

Ο ΝικηταρÜς μπορεß να υπÝφερε πολλÜ, αλλÜ ποτÝ δεν βαρυγκþμησε και ποτÝ δεν εßπε πικρÞ κουβÝντα για την Πατρßδα. Μπορεß να μη δικαιþθηκε – üπως Üλλοι- στα μÜτια των συγχρüνων του. ¸χει üμως σημαδÝψει ανεξßτηλα τις ψυχÝς του λαοý. ¸χει δικαιωθεß στην συνεßδηση των νεοελλÞνων που τον τιμοýν και τον Ýχουν κατατÜξει στους κορυφαßους ¸λληνες αγωνιστÝς.

Στις 25 Σεπτεμβρßου 1849, Ýφυγε απü τη ζωÞ σε ηλικßα 67 ετþν. ¶φησε Απομνημονεýματα, τα οποßα υπαγüρευσε στον εθνικü δικαστÞ Γεþργιο ΤερτσÝτη.

 

¸να Üγνωστο, μα αρκετÜ διδακτικü περιστατικü

ΑναφÝρεται Ýνα χαρακτηριστικü περιστατικü, το οποßο αναδεικνýει το Þθος αυτοý του Þρωα και στον αντßποδα την αχαριστßα και την αγνωμοσýνη του κρÜτους.

¼ταν αποφυλακßστηκε ο ΝικηταρÜς το 1841, Þταν τüσο φτωχüς που κατÜντησε ζητιÜνος στα σοκÜκια του ΠειραιÜ. Η πενιχρÞ σýνταξη που Ýπαιρνε, χÜριν μια θÝσης γερουσιαστÞ που του εδüθη, δεν Ýφτανε «οýτε για ζÞτω». Η αρμüδια αρχÞ η οποßα χορηγοýσε θÝσεις επαιτεßας, εßχε ορßσει μια ορισμÝνη μÝρα στον Þρωα επαßτη μια θÝση μια μÝρα της εβδομÜδος κοντÜ στην εκκλησßα της Ευαγγελßστριας και του επÝτρεπε(!) να επαιτεß κÜθε ΠαρασκευÞ!

¼ταν αυτÜ Ýφτασαν στα αυτιÜ του πρÝσβη ΜεγÜλης Δýναμης, αυτüς απεστÜλη απü την κυβÝρνηση του στο σημεßο üπου επαιτοýσε ο μεγÜλος οπλαρχηγüς. Μüλις ο ΝικηταρÜς αντελÞφθη τον ξÝνο μÜζεψε αμÝσως το απλωμÝνο χÝρι του.

- Τι κÜνετε στρατηγÝ μου; ρþτησε ο ξÝνος.

- ΑπολαμβÜνω ελεýθερη πατρßδα, απÜντησε υπερÞφανα ο Þρωας.

- Μα εδþ την απολαμβÜνετε, καθισμÝνος στον δρüμο; επÝμενε ο ξÝνος.

- Η πατρßδα μου Ýχει χορηγÞσει σýνταξη για να ζω καλÜ, αλλÜ Ýρχομαι εδþ για να παßρνω μια ιδÝα πως περνÜει ο κüσμος, απÜντησε περÞφανα ο ΝικηταρÜς.

Ο ξÝνος κατÜλαβε, και διακριτικÜ, φεýγοντας Üφησε να του πÝσει Ýνα πουγκß με χρυσÝς λßρες.

Ο σχεδüν τυφλüς ΝικηταρÜς Üκουσε τον Þχο, Ýπιασε το πουγκß και φþναξε στον ξÝνο: «Σου Ýπεσε το πουγκß σου. ΠÜρε το μην το βρει κανÝνας και το χÜσεις!».

Εμεßς τι να ποýμε üτι και τüτε και τþρα, δυστυχþς, η ΕλλÜδα τρþει τα παιδιÜ της. Δεν αποροýμε λοιπüν γιατß μας κατÜντησαν σε αυτü το χÜλι. ΕÜν η πατρßδα φÝρεται Ýτσι στους μεγÜλους Þρωες της, τι να περιμÝνουν οι απλοß Üνθρωποι; Τα πÜντα λοιπüν εκπορεýονται απü την εξουσßα που διαμορφþνει τις εκÜστοτε καταστÜσεις.

 

Σημεßωση ΣυντÜκτη: Θα Þθελα να ευχαριστÞσω πÜρα πολý το φßλο μου και συναγωνιστÞ Αντþνη ΝτÝμο, αιρετü του ΠΥΣΠΕ Αργολßδας, που μου Ýστειλε το τελευταßο περιστατικü και το οποßο συμπεριλαμβÜνω στο Üρθρο μου.