Ôï ìåôÝùñï âÞìá ôïõ ÅñíôïãÜí...

Βασßλης Φουρτοýνης, δÜσκαλος

ÄåõôÝñá 9 Óåðôåìâñßïõ 2013

Η τουρκικÞ κυβÝρνηση και ο Ταγßπ ΕρντογÜν δεν θα πρÝπει να αισθÜνονται ιδιαßτερα ευτυχεßς για τους χειρισμοýς τους στη συριακÞ κρßση, δεδομÝνου üτι χωρßς επιλογÝς βρÝθηκαν Ýρμαιο των αποφÜσεων του ΜπαρÜκ ΟμπÜμα και με το εσωτερικü μÝτωπο αποδυναμωμÝνο, τις απειλÝς ασφαλεßας να εντεßνονται και το Κουρδικü να φουντþνει,.

Ο Ταγßπ ΕρντογÜν, που απü τις αρχÝς Αυγοýστου Þδη με την ανατροπÞ του «θρησκευτικοý συμμÜχου» του ΜοχÜμεντ Μüρσι εßχε στραφεß εναντßον της Δýσης, μη Ýχοντας Üλλη επιλογÞ απαιτοýσε Üμεσα απü Αμερικανοýς, Ρþσους κ.Ü. να δþσουν με κÜθε τρüπο Ýνα τÝλος στο καθεστþς ¶σαντ.

Η οργÞ του Τοýρκου πρωθυπουργοý δεν εßναι αδικαιολüγητη, καθþς στη Σýρια κρßνεται μια απü τις πλÝον κρßσιμες στρατηγικÝς επιλογÝς που Ýκανε στηριζüμενος κυρßως στα θρησκευτικÜ πιστεýω του και στη νεοοθωμανικÞ ιδεολογßα του, παρÜ στα συμφÝροντα της Τουρκßας.

¸σπευσε πολý νωρßς να πÜρει θÝση στη συριακÞ κρßση ελπßζοντας στην ανατροπÞ του ΜπασÜρ Αλ ¶σαντ. ¼πως Ýκαναν και κÜποιοι εδþ στη χþρα μας, και τþρα βρßσκεται στη δυσÜρεστη θÝση να επαιτεß σχεδüν τη στρατιωτικÞ επÝμβαση της Δýσης ελπßζοντας üτι θα βγει Ýτσι η χþρα του απü τη δýσκολη θÝση στην οποßα Ýχει εμπλακεß.

¼μως τα «συριακÜ» προβλÞματα του ΕρντογÜν δεν τελειþνουν με μια επÝμβαση των Αμερικανþν.

 

Η μεγÜλη και επικßνδυνη εκκρεμüτητα

Η περιορισμÝνη Þ η μη εμπλοκÞ των Αμερικανþν στη Συρßα και η απροθυμßα του Μπ. ΟμπÜμα για γενικευμÝνη επÝμβαση μÝχρις üτου ανατραπεß ο ¶σαντ αφÞνουν την Τουρκßα με μια μεγÜλη και επικßνδυνη εκκρεμüτητα.

Μια Συρßα στην οποßα ο φανατικüς πλÝον εχθρüς της ¶γκυρας ΜπασÜρ αλ ¶σαντ θα επιβιþνει Ýχοντας ακüμη την ικανüτητα να προκαλεß ανταποδοτικÜ χτυπÞματα και απü την Üλλη μεριÜ με´σα α\στο χÜος του εμφυλßου πολÝμου της Συρßας, οι Κοýρδοι της βüρειας Συρßας να ενισχýουν ακüμη περισσüτερο την κρατικÞ τους οντüτητα.

¼μως η Τουρκßα, üταν και αν γßνει η επßθεση στη Συρßα, θα Ýχει παραμεßνει στην περιοχÞ ως βασικüς υπÝρμαχος της αμερικανικÞς επßθεσης, κÜτι που δεν θα μεßνει απαρατÞρητο απü του ¶σαντ, üπως το ΙρÜν, το σιιτικü ΙρÜκ και τη ΧεζμπολÜ στο Λßβανο.

 

Οι επιλογÝς της Τουρκßας & το ρßσκο των επιλογþν

Η επιλογÞ της διοχÝτευσης βοÞθειας, στρατιωτικÞς κυρßως, στους αντÜρτες (με τη χρηματοδüτηση χωρþν του Κüλπου) εßναι ιδιαßτερα παρακινδυνευμÝνη, καθþς η Τουρκßα θα βρεθεß να συμμαχεß με τις οργανþσεις που ελÝγχονται απü την Αλ ΚÜιντα.

Οργανþσεις τις οποßες ακüμη και μÝχρι τþρα αρνοýνται να τις ενισχýσουν με οπλισμü οι ΗΠΑ και οι οποßες εßναι δεδομÝνο üτι δεν πρüκειται να σταματÞσουν τη δρÜση τους στα σýνορα της Συρßας με την Τουρκßα.

¸χοντας σχεδüν 200.000 πρüσφυγες στο Ýδαφüς της, η Τουρκßα Ýχει σοβαρü πρüβλημα στην αντιμετþπιση της ανθρωπιστικÞς κρßσης, αλλÜ το πιο σημαντικü εßναι πως δεν μπορεß να ελÝγξει το ποιοι και πþς βρßσκουν καταφýγιο στα χαοτικÜ αυτÜ στρατüπεδα φιλοξενßας των προσφýγων.

Διαρρηγνýοντας τις σχÝσεις με τους σιßτες, η τουρκικÞ κυβÝρνηση Ýχει να αντιμετωπßσει και τη δυσπιστßα των σουνιτικþν καθεστþτων του Κüλπου και κυρßως της ΣαουδικÞς Αραβßας. Το βασßλειο της ΣαουδικÞς Αραβßας δεν εßναι διατεθειμÝνο να διαγρÜψει τα δισεκατομμýρια δολÜρια που Ýχει ξοδÝψει για την επÝκταση επιρροÞς του σουνιτισμοý σε üλη τη Μ. ΑνατολÞ και να προσφÝρει «περιφερειακü ρüλο» ως εκπροσþπου των σουνιτþν στον Τ. ΕρντογÜν. ΕξÜλλου το ßδιο σημαντικÞ με τη Συρßα εßναι για τη Σ. Αραβßα και η Αßγυπτος, üπου εκεß υπÜρχει ανοιχτÞ σýγκρουση με τον Τ. ΕρντογÜν, ο οποßος υποστηρßζει τη ΜουσουλμανικÞ Αδελφüτητα (που αποτελεß ορκισμÝνο εχθρü για τους ΣαουδÜραβες).

¼σο για το ενδεχüμενο ανÜληψης αυτüνομης στρατιωτικÞς δρÜσης απü την Τουρκßα, θα πρÝπει να αποκλειστεß, καθþς θα προκαλοýσε στρατιωτικÞ αντßδραση και απü Üλλες χþρες της περιοχÞς. ΕξÜλλου η Τουρκßα Ýδειξε «αυτοσυγκρÜτηση» (σε σημεßο παρεξηγÞσεως) üταν ο συριακüς στρατüς κατÝρριψε τουρκικü F4 και üταν πυρÜ του εßχαν θýματα σε παραμεθüριες τουρκικÝς πüλεις.

 

Η πρüκληση

Η μεγαλýτερη ßσως πρüκληση για την ¶γκυρα εßναι üμως ο τρüπος με τον οποßο επηρεÜζεται το Κουρδικü απü την κρßση της Συρßας.

ΣυγκεκριμÝνα στο βüρειο ΙρÜκ Ýχει δρομολογηθεß πλÝον η δημιουργßα αυτüνομης περιοχÞς, η οποßα θα επιβιþσει ανεξÜρτητα απü τα γεγονüτα της Συρßας. Με τη δημιουργßα της αυτüνομης αυτÞς οντüτητας, η οποßα μÜλιστα ελÝγχεται απü το PYD, «παρÜρτημα» του PKK, σχηματßζεται για πρþτη φορÜ στην ιστορßα μια πρþτη «ενüτητα» μεταξý δυο τμημÜτων του ΚουρδιστÜν (του συριακοý και του ιρακινοý), και αυτü θα αναζωογονÞσει το üραμα ενüς αιþνα για εθνικÞ ολοκλÞρωση των Κοýρδων με τα «αλýτρωτα» τμÞματα του τουρκικοý και ιρανικοý ΚουρδιστÜν.

ΕξÜλλου αυτÞ η γεωγραφικÞ ενüτητα με συμπαγÞ κουρδικü πληθυσμü και οικονομικÞ ισχý λüγω των πετρελαßων και του φυσικοý αερßου θα μποροýσε να αποτελÝσει τη μεγÜλη buffer zone στη Μ. ΑνατολÞ. Και αυτÞ εßναι μια ιδÝα που δεν θα απορρßψουν εýκολα οι ξÝνες δυνÜμεις, οι οποßες δεν θÝλουν να εξαναγκÜσουν σε μια μακρüχρονη και επþδυνη χερσαßα εμπλοκÞ στην περιοχÞ…

 

ΑντιδρÜ η κοινÞ γνþμη της Τουρκßας

Η πολεμικÞ «μανßα» του Ταγßπ ΕρντογÜν εναντßον της Συρßας κÜθε Üλλο üμως Ýχει ανταπüκριση στην τουρκικÞ κοινÞ γνþμη, ακüμη και στους οπαδοýς του κυβερνþντος κüμματος ΑΚΡ. Το κοσμικü σýστημα δεν επιθυμεß καμßα στρατιωτικÞ εμπλοκÞ που θα θÝσει σε κßνδυνο την ασφÜλεια της Τουρκßας, αλλÜ και το μετριοπαθÝς ΙσλÜμ της Τουρκßας, αντιμετωπßζει μÜλλον επιφυλακτικÜ το ενδεχüμενο επßθεσης των Δυτικþν εναντßον μουσουλμÜνων, παρ’ üτι αυτοß εßναι σιßτες.

Δεν εßναι τυχαßα η αισθητÞ διαφοροποßηση του προÝδρου Α. Γκιουλ, που με δηλþσεις του προÝκρινε την πολιτικÞ διαδικασßα για την επßλυση της συριακÞς κρßσης και προειδοποßησε üτι οποιαδÞποτε στρατιωτικÞ δρÜση δεν θα Ýχει αποτÝλεσμα εÜν δεν ενταχθεß σε Ýναν γενικüτερο στρατηγικü σχεδιασμü. Και σε αντßθεση με τις οργισμÝνες επιθÝσεις του ΕρντογÜν, ο Τοýρκος πρüεδρος εμφανßστηκε πολý πιο Þπιος, δηλþνοντας üτι δεν εßναι υποχρεωτικü να ταυτßζονται πÜντοτε οι σχÝσεις δýο συμμÜχων, üπως οι ΗΠΑ και η Τουρκßα.

Το φθινüπωρο δεν θα εßναι εýκολο για τον ΕρντογÜν. Πολý περισσüτερο εÜν εκτüς της Συρßας δει και πÜλι τον κüσμο της Κωνσταντινοýπολης, ßσως και τα κüμματα της αντιπολßτευσης, να συγκεντρþνονται και πÜλι στην πλατεßα Ταξßμ. Και τüτε η αμφισβÞτησÞ τους δεν θα περιοριστεß μüνο σε üσα εßχαν μÝχρι τþρα λÜβει χþρα στην Τουρκßα.